بررسی عوامل خانوادگی موثر بر تکرار پایه دانش آموزان دختر

در این پژوهش به منظور بررسی عوامل خانوادگی مؤثر بر تکرار پایة دانش آموزان دختر پایة سوم راهنمایی آموزش و پرورش منطقة 18 تهران از یک پرسشنامه محقق ساخته که دارای 21 سئوال است استفاده شد بعد از اعتباریابی این پرسشنامه بر روی یک گروه نمونه این مقیاس برروی دو گروه نمونه دانش آموزان مردود و قبول که هر گروه شامل 40 نفر بودند اجرا شد با استفاده از آزمون

دسته بندی	روانشناسی و علوم تربیتی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	74 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	55

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

عنوان	صفحه
* چکیده پژوهش
فصل اول: طرح پژوهش
مقدمه
بیان مسئله
ضرورت پژوهش
سئوالهای پژوهش
فرضیه های پژوهش
تعریف مفاهیم و اصطلاحات
فصل دوم: پیشینة پژوهش
مقدمه
عوامل ایجاد کنندة افت تحصیلی و تکرار پایه
تحقیقات جهانی انجام شده
وضعیت مطالعات در ایران
فصل سوم: روش پژوهش
مقدمه
روش پژوهش
جامعة آماری و گروه نمونه
روش نمونه گیری
ابزار پژوهش
اعتبار و روایی ابزار سنجش
روش گردآوری داده ها
روش تحلیل آماری
کیفیت تحلیل
فصل چهارم: تحلیل داده ها
مقدمه
جداول فراوانی
نمودار فراوانی
تحلیل داده ها
خلاصة نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه های تحقیق
فصل پنجم: تفسیر یافته های پژوهش
بحث و نتیجه گیری
محدودیتهای پژوهش
پیشنهادات
منابع
پیوستها
پرسشنامه
پاسخنامه

فهرست جدولها

جدول 1-4 توزیع فراوانی دانش آموزان قبول و مردود
جدول 2-4 توزیع فراوانی تحصیلات پدر دانش آموزان
جدول 3-4 توزیع فراوانی تحصیلات مادر دانش آموزان
جدول 4-4 توزیع فراوانی ترتیب تولد دانش آموزان
جدول 5-4 توزیع فراوانی تعداد افراد خانوادة دانش آموزان
جدول 6-4 توزیع فراوانی میزان درآمد والدین
جدول 7-4 توزیع رابطة والدین با دانش آموزان
جدول 8-4 توزیع فراوانی علاقه و انتظار والدین به تحصیل دانش آموزان
جدول 9-4 توزیع فراوانی زندگی والدین با دانش آموزان
جدول 10-4 توزیع فراوانی زندگی والدین با هم
جدول 11-4 توزیع فراوانی ارتباط والدین با مدرسه
جدول 12-4 توزیع فراوانی بومی بودن دانش آموزان
جدول 13-4 توزیع فراوانی فعالیتهای غیردرسی دانش آموزان
جدول 14-4 توزیع فراوانی فعالیت فوق برنامة دانش آموزان
جدول 15-4 توزیع فراوانی مطالعة مجله، روزنامه و کتاب دانش آموزان
جدول 16-4 توزیع فراوانی فعالیت ورزشی دانش آموزان
جدول 17-4 توزیع فراوانی دیدار با آشنایان و بستگان
جدول 18-4 توزیع فراوانی داشتن معلم خصوصی
جدول 19-4 توزیع فراوانی شرکت در کلاس تقویتی و متفرقه
جدول 20-4 توزیع فراوانی استفاده از کتاب کمک درسی
جدول 21-4 توزیع فراوانی مباحثه و همخوانی دانش آموزان
جدول 22-4 مربوط به میزان تحصیلات والدین
جدول 23-4 مربوط به میزان درآمد والدین
جدول 24-4 مربوط به روابط والدین با فرزندان
جدول 25-4 مربوط به زندگی والدین با فرزندان
جدول 26-4 مربوط به علاقه و انتظار والدین به تحصیل فرزندان
جدول 27-4 مربوط به روابط والدین با معلم دانش آموز
جدول 28-4 مربوط به بومی بودن دانش آموزان
جدول 29-4 مربوط به منابع و مواد خواندنی در خانه
جدول 30-4 مربوط به آموزشهای غیرکلاسی (معلم خصوصی – کلاس تقویتی)
جدول 31-4 مربوط به تعداد افراد خانواده
جدول 32-4 مربوط به ترتیب تولد دانش آموزان

فهرست نمودارها

نمودار 1-4 توزیع فراوانی دانش آموزان قبول و مردود
نمودار 2-4 توزیع فراوانی تحصیلات پدر دانش آموزان
نمودار 3-4 توزیع فراوانی تحصیلات مادر دانش آموزان
نمدار 4-4 توزیع فراوانی ترتیب تولد دانش آموزان
نمودار 5-4 توزیع فراوانی تعداد افراد خانواده
نمودار 6-4 توزیع فراوانی درآمد والدین
نمودار 7-4 توزیع فراوانی روابط والدین با فرزندان
نمودار 8-4 توزیع فراوانی علاقه و انتظار والدین به تحصیل فرزندان
نمودار 9-4 توزیع فراوانی زندگی والدین با فرزندان
نمودار 10-4 توزیع فراوانی زندگی والدین با هم
نمودار 11-4 توزیع فراوانی ارتباط والدین با مدرسه
نمودار 12-4 توزیع فراوانی بومی بودن دانش آموزان
نمودار 13-4 توزیع فراوانی فعالیت غیردرسی دانش آموزان
نمودار 14-4 توزیع فراوانی شرکت در فوق برنامه مدرسه
نمدار 15-4 توزیع فراوانی مطالعة روزنامه و مجله و کتابهای مختلف
نمودار 16-4 توزیع فراوانی فعالیتهای ورزشی
نمودار 17-4 توزیع فراوانی دیدار با آشنایان و بستگان
نمودار 18-4 توزیع فراوانی استفاده از معلم خصوصی
نمودار 19-4 توزیع فراوانی شرکت در کلاسهای تقویتی و متفرقه
نمودار 20-4 توزیع فراوانی استفاده از کتابهای کمک درسی و کمک خانواده
نمودار 21-4 توزیع فراوانی مباحثه و همخوانی با دوستان

چکیدة پژوهش

در این پژوهش به منظور بررسی عوامل خانوادگی مؤثر بر تکرار پایة دانش آموزان دختر پایة سوم راهنمایی آموزش و پرورش منطقة 18 تهران از یک پرسشنامه محقق ساخته که دارای 21 سئوال است استفاده شد. بعد از اعتباریابی این پرسشنامه بر روی یک گروه نمونه این مقیاس برروی دو گروه نمونه دانش آموزان مردود و قبول که هر گروه شامل 40 نفر بودند اجرا شد. با استفاده از آزمون خی دو (K) داده های پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آماری به دست آمده از این بررسی نشان داد که میزان روابط صمیمی والدین با دانش آموزان مردود و کمتر از روابط صمیمی والدین دانش آموزان قبول است. علاقه و انتظار به تحصیل والدین دانش آموزان مردود کمتر از والدین دانش آموزان قبول است. وجود منابع خواندنی موجود در خانه (روزنامه، مجله، کتاب) دانش آموزان مردود کمتر از دانش آموزان قبول است.

فصل اول

طرح پژوهش

مقدمه:

انسان در درون خانواده متولد می شود، رشد می یابد و بسیاری از امور و مفاهیم را از خانواده می گیرد و همواره با آن سر و کار دارد، بنابراین مهمترین تجربیات انسانی که اساسی ترین عوامل شکل دهندة شخصیت محسوب می شود در درون خانواده شکل می گیرد. خانواده نخستین مدرسه و مهد اصلی تربیت است، کارگاه اصلی الگوسازی است، زمینه ساز تحول و تکامل است. ما هیچ بنیادی را نمی شناسیم که جنبة سرنوشت سازی و تربیت از خانواده مؤثرتر باشد. کودک درسهای اصلی و اساسی خود را از خانواده می گیرد هر سازندگی یا اشتباهی که در آن واقع گردد مستقیماً در کودک اثر می گذارد.

خانواده عامل انتقال فرهنگ، تمدن، ادب و سنن است و اهمیت آن همیشگی است و برای دوام و بقای جامعه و تمدن و فرهنگ راهی جز آن وجود ندارد. از لحاظ واحد می یابیم که خانواده کوچک است ولی از لحاظ اهمیت بسیار مهم و بزرگ است. زیرا هستة اصلی و زیرساز جامعه های بشری است.

خانواده در کودکان دارای دو گونه تأثیر است: وراثتی و محیطی

در بعد وراثت باید گفت کودکان وارث بسیاری از صفات و ویژگیهایی از والدین خویشند، ازجمله: ساخت و اسکلت بندی بدن، مسائل مربوط به جنبه های هوشی و استعدادی، بیماریهای جسمی و روانی، مخصوصاً آنها که مزمن بوده اند، جنبه های مربوط به فیزیولوژی و وظایف اعضا و قد و رنگ و طول عمر و حتی طاسی سر، ویژگیهای مربوط به خون و ارهاش آن.

در جنبة محیط باید گفت طفل تحت تأثیر محیط داخل رحم و محیط بیرون است. سلامت یا عفونت های رحمی به کودک سرایت کرده و اثرات کشنده ای می تواند داشته باشد. محیط خارج رحمی برای او امری حتمی و اجتناب ناپذیر و حتی غیرقابل انتخاب و نوع تربیت آن تحمیلی و اجباری است. طبیعی است که کودک در چنین محیطی شکل گیرد و نتواند از جبر محیط لااقل در دوران کودکی رهایی یابد.

افراد یک خانواده، ساخته و پرداخته عوامل محیطی وراثتی هستند و به همین دلیل شخصیت شان شدیداً تحت تأثیر این عوامل است تا حدی که می توان گفت کودک آئینه‌ای تمام نما از معجون و ترکیب شخصیت والدین است. شرایط عادی و یا بحرانهای خانوادگی در او شدیداً اثر گذارده و رشد آنان را تحت نفوذ قرار خواهد داد. (قائمی، 1374)

خانه مکانی است که شخصیت اولیه انسان در آنجا شکل گرفته و سنتها و الگوها، قوانین و همین طور ضوابط آن، در کودک اثر داشته و برای او می تواند مثبت یا منفی باشد. زمانی بیشتر می توان به اهمیت خانواده واقف شد که فردی عاری از خانواده بشود و به خاطر مسائلی همچون طلاق، مرگ، و ... از خانواده جدا شود. خانواده می تواند عامل سازندگی یا ویرانی و نابودی اعضا خود مخصوصاً کودکان شود، خانواده می تواند سلامت و شرافت و یا انحرافات و اختلال در فرد ایجاد کند. خانواده همچنین در تذهیب اخلاق، حفظ سلامت جسمی و روانی و تربیت افراد تشکیل دهندة خود مؤثر است، در صورت موجود بودن کانون گرم خانوادگی همراه با سلامت و تربیت صحیح، می تواند عامل پیشرفت و تکامل هر یک از اعضای خود باشد.

بطور کلی می توان اینگونه بیان کرد که خانواده جایی است که تعلیم و تربیت همه جانبة کودک در آنجا صورت می گیرد. کودک طی تماسهای روزانه خود با اعضای خانواده با دنیای اطراف خویش آشنایی حاصل می کند و در معرض تجربیات جدید و فراگیری قانونمندی و اصول زندگی می باشد. اکثر متخصصین امور تربیتی، به نقش اساسی والدین در شکل گیری شخصیت کودک تأکید ورزیده و خانواده را به عنوان هستة اجتماعی معرفی می کنند. (نجاتی، 1371)

یکی از مهمترین مشکلاتی که معمولاً نظامهای آموزش و پرورش جهان، با آن روبرو می باشند و به عنوان عمده ترین معضل نظام آموزش محسوب می گردد افت تحصیلی است که هر سال بگونه های مختلف مقدار قابل توجهی از منابع انسانی و اقتصادی جامعه را تلف نموده و موجب آثار زیانبار و جبران ناپذیری در حیات فردی و خانوادگی افراد مردود برجای گذارده و نابسامانی های اجتماعی فراوانی نیز به وجود آورده و کارایی و باروری نظامها را با نقصان روبرو می سازد.

با توجه به مهم بودن این مسئله خاص و عام هر یک به دلایلی چند به این مسئله توجه داشته و غالباً از بهای سنگین این ضایعه و یا اتلاف منابع عظیم مالی و انسانی صحبت می کنند و در این میان مجامع علمی و فرهنگی بخصوص دست اندرکاران تعلیم و تربیت با تحقیقات و پژوهشهای پر دامنه خود سعی در کاهش انواع افت تحصیلی دارند که علاوه بر جلوگیری از خسارتهای اقتصادی و مالی باعث تخفیف مشکلات روانی و اجتماعی در سطح خانواده ها و جامعه می گردد و گاهی انتقال میراث فرهنگی جامعه، پرورش استعدادهای دانش آموزان و آماده سازی آنان برای شرکت فعال در جامعه را سبب می شوند.

امروزه در کشور ما نیز این پدیده به میزان چشمگیری رقم بالایی را به خود اختصاص داده و موجب تلف شدن استعدادهای بالقوه انسانی و توان مالی خانواده ها و جامعه می گردد که شناخت انواع و ابعاد این افت، و تحلیل این مسئله و تجسس در علل بوجود آورندة آن و راههای مقابله با آن یکی از مهم ترین موضوع‌های پژوهشی و تحقیقی نظامهای آموزش و پرورش است. بسیاری از افراد ناتوانی دانش آموز در یادگیری مواد درسی را افت تحصیلی می دانند به نظر می رسد که این تصور درست نباشد چرا که ناتوانی کودک در فراگیری دروس ممکن است از نقصان ذهنی و محدودیتهای آن ناشی شود درحالیکه افت تحصیلی به معنای نزول از سطح بالاتر به سطح پایین تر در تحصیل و آموزش است.

به منظور تمایز بین این قبیل ناتوانیها و افت تحصیلی ارائه تعریفی از افت تحصیلی لازم و ضروری است. «افت تحصیلی به کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموز از سطحی رضایت بخش به سطحی نامطلوب گفته می شود» توجه به تعریف فوق نشان می دهد که مقایسه دو بخش عملکرد تحصیل قبلی و فعلی دانش آموز بهترین شاخص از افت تحصیلی است. (لیامی، نجاریان، مکوندی 1373)

از آنجا که افت تحصیلی علاوه بر نظام آموزش (هدفها و برنامه های آموزش، مواد درسی، برنامة درسی، وضعیت و نقش معلمان و مدیریت آموزش، روشهای تدریس ...) با فرهنگ و نظام اجتماعی، ساختار سیاسی و نظام خانوادگی هر کشور رابطه تنگاتنگی دارد، محقق را بر آن می دارد تا در تحقیق و پژوهش خود ارزیابی های دقیقی از عوامل خانوادگی مؤثر بر تکرار پایة دانش آموزان مقطع راهنمایی داشته باشد.

بیان مسئله

افت تحصیلی را به دو صورت کمی و کیفی طبقه بندی می کنند. افت کمی به صورت نسبت دانش آموزانی که نمی توانند یک دورة آموزشی را بر اساس هدفهای آموزشی آن دوره بگذرانند به کل دانش آموزانی که وارد دورة آموزشی مذکور می شوند تعریف می شود. و افت کیفی منظور درصد معینی از دانش آموزان هستند که از عهدة گذراندن امتحانهای رسمی برمی آیند اما مهارتها و توانائیهای لازم را آنچنان که در هدفهای آموزشی و پرورشی پیش بینی شده است، به دست نمی آورند. (شریفی، 1369)

در این تحقیق نیز به مسئله تکرار پایة تحصیلی یا مردودی که فقط جنبة کمی بازدهی نظام آموزش و پرورش که در چارچوب نمرات درس دانش آموزان است می پردازیم تا با بررسی آماری درصد دانش آموزان مردود به نتایجی مثمر ثمر رسیده و آن را مورد استفاده قرار دهیم.

در تعریف مردودی یا تکرار پایه تحصیلی می توان گفت که «تکرار یک کلاس برای دانش آموزی که در خلال یک سال تحصیلی در همان کلاس و پایه که در سال قبل به سر می برده به تحصیل ادامه می دهد و همان کاری را انجام می دهد که در سال گذشته نیز انجام داده است» (امین فر، 1365)

ضرورت پژوهش

امروزه یکی از مشکلات عمده نظام آموزشی کشور ما پدیدة مردود شدن دانش آموزان است که علاوه بر خسارات اقتصادی که رقم قابل توجهی را به خود اختصاص می دهد و با توجه به تأثیرات فراوان مردود شدن در حیطه فردی و اجتماعی می توان برخی از علل این پدیده را شناسایی کرده و به دنبال آن با ارائه راه کارهای مناسب با این معضل فردی، اجتماعی مقابله کرد و موجب جلوگیری از هدر رفتن نیروی بالقوه انسانی و مالی گردید.

چاره اندیشی در این زمینه:

1) موجب جلوگیری از هدر رفتن نتایج مادی و معنوی و نجات انسانهایی است که پس از شکست تحصیلی زمینه مساعدی برای بزهکاریهای اجتماعی دارند.

2) جلوگیری از این امر با کاهش تعداد مردودین باعث خواهد شد که نظام آموزشی بتواند امکانات تحصیلی در اختیار افرادی که این مردودین جای آنها را اشغال کرده اند قرار دهد.

3) از تراکم کلاسها کاسته شود و کیفیت آموزشی بهبود یابد.

4) منابع را در اختیار بهبود برنامه های تربیت معلم و مواد آموزشی، کمک آموزشی و غیره قرار دهد که ضعف و کمبود آنها عامل اصلی افت تحصیلی و مردودی به شمار می آید.

سئوالهای[i] پژوهش

پژوهش حاضر به دنبال پاسخ برای پرسشهای مطروحة زیر است.

1- آیا بین میزان تحصیلات والدین و مردود شدن فرزندان رابطه ای وجود دارد؟

2- آیا بین میزان درآمد والدین و مردود شدن فرزندان رابطه ای وجود دارد؟

3- آیا بین عدم روابط صمیمی والدین با فرزندان و مردود شدن آنان رابطه ای وجود دارد؟

4- آیا بین جداییهای والدین (فوت، طلاق) و مردود شدن فرزندان آنان رابطه ای وجود دارد؟

5- آیا بین علاقه و انتظار کمتر والدین به تحصیل فرزندان و مردود شدن آنان رابطه ای وجود دارد؟

6- آیا بین عدم روابط والدین دانش آموز با معلم دانش آموز و مردود شدن فرزندان آنان رابطه ای وجود دارد؟

7- آیا بین مهاجرت و جابه‌جایی خانواده و مردود شدن فرزندان آنان رابطه ای وجود دارد؟

8- آیا بین عدم وجود منابع و مواد خواندنی در خانه (کتاب، روزنامه، مجله) و مردود شدن فرزندان رابطه ای وجود دارد؟

9- آیا بین عدم آموزشهای درسی و غیر کلاسی (مثل معلم خصوصی و کلاس تقویتی و متفرقه و کمک خانواده) و مردود شدن رابطه ای وجود دارد؟

10- آیا بین تعداد فرزندان خانواده و مردود شدن رابطه ای وجود دارد؟

11- آیا بین ترتیب تولد فرزندان و مردود شدن رابطه ای وجود دارد؟

فرضیه های[ii] پژوهش

فرهنگ وبستر2 فرضیه را چنین تعریف می کند: «فرضیه عبارت است از حالت یا اصلی که اغلب بی آنکه اعتقادی نسبت به آن موجود باشد، پذیرفته می شود تا بتوان از آن نتایج منطقی استخراج کرد، و بدین ترتیب مطابقت آن را با واقعیتهائی که نزد ما معلوم است یا می توان آنها را معلوم ساخت آزمود.» 0(هومن 1380)

فرضیه های پژوهش به شرح زیر می باشد:

1- میزان تحصیلات والدین دانش آموزان مردود کمتر از تحصیلات والدین دانش آموزان عادی است.

2- میزان درآمد والدین دانش آموزان مردود کمتر از درآمد والدین دانش آموزان عادی است.

3- روابط صمیمی والدین با دانش آموزان مردود کمتر از روابط صمیمی والدین با دانش آموزان عادی است.

4- میزان جدایی (فوت، طلاق) والدین دانش آموزان مردود بیشتر از والدین دانش آموزان عادی است.

5- میزان علاقه و انتظار تحصیل والدین دانش آموزان مردود کمتر از والدین دانش آموزان عادی است.

6- میزان روابط والدین با معلم دانش آموزان مردود کمتر از روابط والدین با معلم دانش آموزان عادی است.

7- میزان مهاجرت و جابه جایی والدین دانش آموزان مردود بیشتر از والدین دانش آموزان عادی است.

8- میزان وجود منابع و مواد خواندنی در خانه (کتاب، روزنامه، مجله) دانش آموزان مردود کمتر از منابع موجود در خانه دانش آموزان عادی است.

9- میزان آموزشهای درسی غیر کلاسی (مثل معلم خصوصی و کلاس تقویتی و متفرقه و کمک خانواده) دانش آموزان مردود کمتر از دانش آموزان عادی است.

10- میزان جمعیت خانوادة دانش آموزان مردود بیشتر از جمعیت خانوادة دانش آموزان عادی است.

11- فرزندان غیر اول بیشتر از فرزندان اول خانواده مردود می شوند.

تعریف مفاهیم[1] و اصطلاحات[2]

در اغلب موارد به منظور آنکه رابطه ای که در فرضیه بیان شده آزمون پذیر باشد، یعنی بتوان آن را از طریق مشاهده و آزمایش آزمود، لازم است متغیرهای مورد مطالعه از شکل انتزاعی و مفهومی خارج و به شکل عملی تعریف شود به بیان دیگر، پژوهشگر متغیرهای مورد مطالعه خود را به صورت عملی تعریف و نامگذاری می کنند (هومن، 1380) در این پژوهش نیز هر یک از متغیرها[3] به صورت عملیاتی[4] تعریف شده است و در پایان به هر یک از مؤلفه ها نمره ای داده شده است.

متغیر مستقل:[5] عوامل خانوادگی (تحصیلات والدین، درآمد والدین روابط والدین با فرزندان، جدایی والدین، توجه و علاقه و انتظار والدین به تحصیل فرزندان، رابطة والدین با معلم دانش آموز، مهاجرت و جابجایی، منابع و مواد خواندنی در خانه، آموزشهای درسی و غیر کلاسی، تعداد خانوار جنسیت)

1- تحصیلات والدین: منظور از تحصیلات والدین مدرکی است که با تحصیل در مدارس برای آنان صادر شده است.

2- روابط والدین با فرزندان: سطح طرد کنندگی و تأیید کنندگی: مقصود از والدین طرد کننده به خانواده هایی اطلاق می شود که در آنها وضع رفتاری والدین موجب می شود فرزند از پدر و مادر خود فاصله بگیرد و در نتیجه از خانواده گریزان شود و مقصود از والدین تأیید کننده والدینی است که با خوشرویی به پیشنهادهای فرزندان خود توجه می کنند و به نظر و عقاید آنها احترام می گذارند و به نیازهای آنها و آرزوهایشان علاقه مند هستند. آنها را به اظهار نظر و ابراز وجود ترغیب می کنند و هرگونه رفتار خوب را مورد تحسین و ستایش قرار می دهند. (انجمن اولیا و مربیان ایران، 1358)

3- جدایی والدین: طلاق و مرگ والدین

4- توجه، علاقه و انتظارات: تأثیرگذاری فرد بر دیگران است که در این تحقیق تأثیرگذاری والدین بر فرزندان و دانش آموزان است که از طریق ابراز علاقه و نگرش مثبت به فرزندان یا دانش آموزان است و یا نگرش منفی و عدم توجه و علاقه به خود و کارهای او.

5- مهاجرت و جابجایی: منظور از مهاجرت و جابه‌جایی تغییر محل سکونت خانواده از شهری به شهری که دانش آموز در آن تحصیل می کند، است.

6- منابع و مواد خواندنی در خانه: منظور کتابهای غیردرسی، مجله های مختف، روزنامه و ... می باشد.

7- آموزشهای درسی غیر کلاسی: منظور آموزشهای درسی غیرکلاسی، کلاسهای جبرانی، تقویتی، معلم خصوصی، و کمک خانواده است که از طرف خانواده برای فرزندانشان تدارک دیده می شود.

8- تعداد خانوار: منظور تعداد افراد خانواده است.

متغیر وابسته:[6] مردود شدن دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی.

9- مردود شدن:2 مردود شدن به معنای عدم موفقیت دانش آموزانی که در بخشی از یک نظام آموزشی پذیرفته شده اند در دست یابی به معیارها، ملاک هایی که برای موفقیت آنها در هر سال تحصیلی تعیین گردیده است. در بیشتر نظامهای آموزشی این معیارها و ملاکها هدفهای هر سال تحصیلی را به طور یکسان برای همه دانش آموزان یک پایه تحصیلی قرار می دهند. و این عدم موفقیت بر اساس ارزیابی مدرسه از کار دانش آموزان در خلال یک سال تحصیلی و یا بر اساس امتحانی که در پایان سال انجام می گیرد. در اینجا منظور دانش آموزانی است که در پایان سال تحصیلی 82-81 در کارنامه هایشان مردود اعلام شده اند.

متغیر مداخله گر3: یادگیری4 یک صفت نهانی و باطنی است و فقط می توان آن را از روی رفتار فرد استنباط کرد. در اینجا یادگیری با رفتار دانش آموزان به صورت کلامی و غیر کلامی از طریق نمره های ثبت شده در کارنامه های تحصیلی فهمیده می شود.

متغیر کنترل کننده:5 این متغیر توسط آزمایشگر کنترل می شود تا اثر آنها با اثر متغیر مستقل آمیخته نشود و هرگونه اثر احتمالی آنها در پدیده مورد مشاهده حذف یا خنثی گردد.

1- سن:1 سن همة آزمودنیهای تقریباً بین 13 سال تا 17 سال کامل قرار گرفته، که در کلاس سوم راهنمایی مشغول به تحصیل می باشند جهت پژوهش انتخاب گردیده اند.

فصل دوم

پیشینة پژو.هش

مقدمه

اسلام آیین الهی و مقدسی است که برای خانواده اهمیت قایل است. و آن را سنگ بنای مهم حیات اجتماعی می شناسد. و بنای آن را بنایی محبوب می داند.

انسان و حیوان تفاوتهای زیادی دارند. از جمله اینکه حجم مغز انسان نسبت به جثة او از تمام حیوانات بیشتر است. در بحث خانواده و زناشویی، بارزترین تفاوت انسان و حیوان وجود خانواده و شبکة خویشاوندی است. انسان از کودکی می آموزد که دنیا را آن طور ببیند که خانواده می بیند. عمدتاً افراد خواسته های خود را کم و بیش با معیارهای خانواده می بینند.

نظام تربیتی شامل تمام شیوه هایی است که والدین با کمک یکدیگر و برای تربیت و نگهداری بچه ها در پیش می گیرند. لذا روابط بین والدین و کودک و نیز روابط خود فرزندان چگونگی جریان رشد فرزند را تأمین می کند. (ثنایی، 1375)

امروزه از عمده ترین مشکلات نظام آموزشی هر کشور پدیدة مردودی یا تکرار پایه است. که در برخی از کشورها میزان آن بسیار چشمگیر است. تکرار پایه موضوعی است که علاوه بر خسارات اقتصادی بر دولت و دانش آموزان مردودی و خانواده هایشان، تأثیر روان شناختی خاص بر مردودشوندگان می گذارد و به تبع آن علاوه بر اتلاف نیروی انسانی و استعدادهای بالقوه، خسارتهای مالی چشم گیری در سطح جامعه بر جای می گذارد.

با توجه به مهم بودن مسئله، تحقیقات فراوانی از سوی مجامع بین المللی، دولتها و مؤسسات آموزشی و غیره انجام می گیرد که نتایج بیشتر تحقیقات نشان می دهد که برخی از این علت ها با ویژگی های دانش آموزان و خانواده شان ارتباط دارند. برخی دیگر به آموزشگاه و آموزگار و شرایط یاددهی و یادگیری مربوط می شوند و برخی هم در زمینة سیاست اجرایی و نظام آموزشی هستند.

این یافته ها و نتایج تحقیقات برنامه ریزان و سیاست گذاران را بر آن می دارد تا در کشور خود به این موضوع پرداخته و روز به روز در کاهش این پدیدة ناگوار فردی و اجتماعی گام بردارند.

عوامل ایجاد کنندة افت تحصیلی و تکرار پایه

بیشتر صاحب نظران علوم تربیتی در یک جمع بندی کلی عوامل ایجاد کنندة افت تحصیلی را به دو طبقه کلی یعنی عوامل داخلی یا درون سازمانی و عوامل خارجی یا بیرون سازمانی تقسیم می کنند. که علل داخلی ناظر بر آموزشگاه به (آموزگار، مواد درسی، برنامه درسی، شرایط یاددهی و یادگیری و ...) اشاره می کند و علل خارجی به بیرون از آموزشگاه از قبیل خانواده و عوامل خانوادگی (درآمد والدین، شغل والدین، تحصیل والدین و ...) محیط و اجتماع و عوامل فردی (هوش و میل و انگیزه، هیجان و عواطف و ..) اشاره دارد.

روشهای تدریس یکی از عناصر جدایی ناپذیر فرایند آموزش و پرورش است که باید در بررسی و مطالعة افت کمی و کیفی تحصیلی مورد توجه قرار گیرد. تدریس را نباید وسیله ای برای انتقال دانش از ذهن معلم یا محتوای کتاب به ذهن دانش آموز تلقی کرد. بلکه مراد از تدریس، فراهم کردن شرایط مناسبی است که دانش آموز تحت آن شرایط به یادگیری بپردازد و روش آموختن اکتشاف و تفکر علمی را فرا گیرد. معلمان به جای انباشتن ذهن شاگردان از اطلاعات و دانش هایی که همواره در حال تغییر و تحولند باید به دانش آموزان چگونه آموختن را بیاموزند. (شریفی 1369)

هدف اساسی نظام آموزش و پرورش آن است که شرایط و امکانات لازم را برای یادگیری و رشد همه جانبة کودکان و دانش آموزان فراهم کند. نخستین شرط تحقق این هدف آن است که فضای آموزشی، کتابها، مواد درسی، برنامه و دیگر امکانات آموزشی با نیازهای دانش آموزان هماهنگ باشد.

بررسی عوامل خانوادگی موثر بر تکرار پایه دانش آموزان دخترتوزیع فراوانی شرکت در فوق برنامه مدرسهتوزیع فراوانی زندگی والدین با فرزندانعوامل ایجاد کننده افت تحصیلی و تکرار پایهاعتبار و روایی ابزار سنجشخلاصه نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه های تحقیقتوزیع فراوانی دانش آموزان قبول و مردودتوزیع فراوانی تحصیلات پدر دانش آموزانتوزیع فراوانی