دسته بندی | علوم اجتماعی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 3623 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 127 |
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
فصل اول- درباره فرهنگ و هویت
مقدمه.................................................................. 2
ویژگیهای طرح........................................................... 4
فرهنگ و هویت........................................................... 5
فرهنگ و طبیعت.......................................................... 6
نتایج.................................................................. 7
فصل دوم- درباره تهران و منطقه 22
مقدمه.................................................................. 10
مختصات جغرافیایی....................................................... 10
سابقه تاریخی شهر تهران................................................. 11
بررسی های جمعیتی....................................................... 12
بررسی وضعیت اقتصادی.................................................... 12
شبکه و تاسیسات حمل و نقل و دسترسی های شهری............................. 13
بررسی آلودگی های زیست محیطی............................................ 14
بررسی وضعیت فرهنگی تهران............................................... 14
بررسی منطقه 22 در تهران................................................ 16
موقعیت قرار گیری منطقه................................................. 16
وضعیت شبکه های دسترسی.................................................. 16
موقعیت جغرافیایی ...................................................... 17
شیب و توپوگرافی........................................................ 18
وضعیت زلزله............................................................ 19
پوشش گیاهی............................................................. 20
بررسی های اجتماعی...................................................... 21
بررسی کاربردی.......................................................... 23
فصل سوم- سایت، تحلیل سایت و روند طراحی
پانورامای سایت......................................................... 25
نقشه های مختلف تهران و منطقه 22........................................ 26
روند طراحی............................................................. 29
تحلیل سیرکرلاسیون سایت.................................................. 30
فصل چهارم- بررسی شرایط اقلیمی
شرایط اقلیمی تهران..................................................... 33
نمودارهای اقلیمی....................................................... 34
تابش آفتاب............................................................. 39
دما.................................................................... 40
رطوبت.................................................................. 41
باد.................................................................... 42
بارندگی................................................................ 43
عوامل فرعی............................................................. 43
معماری و اقلیم......................................................... 43
گیاهان و معماری........................................................ 45
نتیجه.................................................................. 46
فصل پنجم- فضایابی، استانداردها و بررسی رابطه عملکردها
فضاهای موجود در سایت................................................... 50
آمفی تئاتر و سالن نمایش................................................ 50
مهمانسرا............................................................... 52
فضاهای آموزشی.......................................................... 56
رستورانها.............................................................. 58
مجموعه ورزشی........................................................... 60
کتابخانه............................................................... 61
موزه................................................................... 63
باغ ایرانی............................................................. 67
پارکینک................................................................ 73
فصل ششم- مبانی نظری طرح
مقدمه.................................................................. 86
مبانی نظری معماری در عرصه صور مثالی.................................... 88
فضا در معماری ایرانی................................................... 90
ملاکهای قضاوت در مورد یک اثر معماری..................................... 92
روند طراحی............................................................. 93
نور.................................................................... 97
صدا.................................................................... 100
مرور اهداف و سنجش آنها................................................. 103
زیبایی و هنر........................................................... 104
حقوق بازدید کنندگان و آزادی حرکت در فضا................................ 107
خوانایی و معنادار بدون فضا............................................. 110
انسجام معمارانه........................................................ 112
هویت ملی مجموعه........................................................ 113
وقار مدنی.............................................................. 114
سنخیت عملکرد با مناسبتهای بصری......................................... 114
رعایت سلسله مراتب...................................................... 115
ارائه یک نمونه......................................................... 116
فصل هفتم- تاسیسات
منابع و ماخذ........................................................... 124
فصل اول:
مطالعات پایه
فرهنگ و هویت
مقدمه :
پیشرفتهای اجتماعی و سیاستهای علمی تکنولوژی بشر ارتباطات فرهنگی مردمان گوناگون را در سراسر دنیا آسان نموده است.
پیشرفت سیستمهای ماهوارهای – مخابراتی آرمانها، اندیشهها و سنتهای اجتماعی را بر بال امواج سوار کرده و از این سوی جهان به آن سوی جهان در آن واحد انتقال میدهد.
امروزه برخوردهای فرهنگی تا حدی افزایش یافته که باورهای فرهنگی، هویتهای فرهنگی، ملی به آسانی قابل تغییر و تردید میشود.
باورهای فرهنگی که جامعهای در طول سالیان دراز به آنها خوی کرده و با آنها زندگی کرده بسرعت رنگ میبازد و این خبر در سایه تقابل های گسترده اندیشهها و سیر و انتقال اصول فرهنگی از طریق شیوههای صحیح تکنیکی صورت نمیگیرد.
در پس این انتقالها و برخوردهای فرهنگی همیشه روشهای انسانی و دوستانه بکار میرود به باد یغما رفتن وتاراج اصول فرهنگی جامعه و بر باد رفتن اخلاق و فضیلتهای اجتماعی آن اهداف سلطهگری در زمینههای اجتماعی - اقتصادی را در بر گرفته و شیوههای اعمال دشمنیهای گسترده نیز در حد گستردهای امروزه رواج یافه و این چیزی جز تهاجم فرهنگی نیست زیرا هنگامی که مبانی فرهنگی یک جامعه حتی به زیر سوال رفت و جامعه دچار سستی شد با تسلط و اعمال شیوههای جدید زندگی بیگانگان هموار میگردد بنابراین برخوردهای مقابله گرایانه با این تهاجم فرهنگی امروزه علاوه بر داشتن ابزارهای علمی و فنی لازم هوشیاری اجتماعی خاصی را احتیاج دارد.
متاسفانه مهمترین قشری که مورد تهاجم فرهنگی قرار میگیرند نسل جوان هستند. زیرا نسل جوان در هر مملکتی در واقع پایه گذار نحوه پیشرفت و زندگی و آرمانهای آن جامعه در آینده است.
بنابراین تربیت و آموزش جوانان هر کشور تضمین کننده راه پیشرفتهای اجتماعی - اقتصادی و فنی آن کشور است.
امروز از سالیان دراز تجارب آموزش فرهنگی ممالک پیشرفته تقریباً این نتیجه حاصل شده است که مراکز تربیتی سنتی مانند معمول هر جامعه نظیر مراکز دانشگاهی و کانونهای خاص تربیتی امروز نمیتوانند هم بار آموزشی فرزندان یک جامعه را بر دوش بکشند. و یا اینکه از اصول فرهنگی آن دفاع لازم را به عمل آورند و اینکه در تهاجمات فرهنگی مختلف و اجتماعی آسیب پذیر نباشند.
بنابراین نیاز به بازگشایی و احداث مراکز جدید آموزشی – فرهنگی – تربیتی، با شیوههای نوین مدیریتی میباشد یکی از این مراکز علاوه بر احداث مرکز علمی و آموزشی فعال ایجاد هستهها و مراکز فرهنگی که تماماً زمینههای آموزشی – تربیتی را داشته در بر دارد.
مجموعه حاضر اگر چه بعنوان یک مجموعه فرهنگی خدماتی میتواند بطور مستقل عمل نماید اما در واقع برای تکمیل سایت شهرداری منطقه 22 طراحی شده است و همین عامل سبب میشود که در تمام مراحل طراحی، طراح نیم نگاهی هم به مجموعه شهرداری داشته باشد و تلاش کند تا نیازهای آنرا برآورده کند.
نیاز به وجود چنین مجموعهای در کنار شهردای منطقه 22 هنگامی محسوس میشود که بدانیم روزانه 4 نفر برای انجام کارهای خود به شهرداری مراجعه میکنند و این مجموعه در سر راه این افراد قرار دارد و مردم باید برای رسیدن به ساختمان شهرداری از یک مجتمع فرهنگی عبور کنند و این باعث میشود که یکی از نیازهای مهم جامعه ما یعنی بالا بردن توسعه فرهنگی عموم مردم از این طریق میسر گردد زیرا هنگام عبور از این مجموعه هنرجویان کارگاهها و آتلیههای هنری را در رفت و آمد میبینند. هنرمندان آمفی تئاترها در حال اجرای برنامههای خود هستند و ..
تمام این عوامل بطور ناخود آگاه باعث تاثیر پذیری مراجعه کنندگان به شهرداری میشود. علاوه بر این در هنگام مراجعه به ساختمانهای اداری بارها پیش میآید که شخص باید ساعاتی را در انتظار بگذراند که این عامل خود باعث خستگی، اتلاف وقت و حتی گاهی عصبی شدن مراجعین ساختمانهای اداری میشود.
این مجتمع میتواند بعنوان وسیلهای مناسب برای جلوگیری از اتلاف وقت مراجعین به ساختمان شهرداری هم باشد با این توضیحات نیاز وجود چنین مجموعهای در کنار شهرداری منطقه 22 کاملاً احساس میشود.
ویژگیهای طرح:
بعد از مشخص شدن لزوم وجود چنین مجموعهای این سئوال پیش میآید که طرح باید چگونه باشد تا تمام نیازهای مخاطبین را پاسخ گوید و به یک طرح تمام عیار و معمارانه تبدیل گردد.
- طرح قبل از هر چیز بایستی ایرانی باشد.
- این مهمترین نکتهای است که شاید در چند دهه اخیر کمتر به آن توجه شده است این عامل هنگامی اهمیت خود را بیشتر نشان میدهد که بدانیم مجوز مورد نظر کلمه "فرهنگ" را به عنوان خود به همراه دارد.
- زیبایی طرح در جذب افراد برای گزران اوقات خود در آن موثر است زیرا ساختمانی کریهالمنظر هرگز نمیتواند مخاطبین را به خود جلب کند.
- حق انتخاب و آزادی در دسترسی به بناهای مختلف موجود در سایت یکی دیگر از مشخصاتی است که
- باید رعایت شود زیرا مخاطب امروز را نمیتوان وادار کرد برای رسیدن به یک بنا از راهی طولانی و اجباری بگذرد بنابراین باید ملی شود. مسیرهای دسترسی کوتاه باشند مگر آنکه به دلیل خاصی راهها را از نقاط دیگری بگذرانیم.
- هر یک از ساختمانها باید شخصیت خود را داشته باشد شخصیت ساختمانی شهرداری باید با یک هتل یا یک بیمارستان متفاوت باشد و هریک از بناها بتوانند با شخصیتی که از خود ارائه میدهند نوعی خوانایی ایجاد کنند تا مخاطبین بتوانند ساختمان مورد نظر خود را حتی بدون علائم راهنما شناسایی کنند.
- اگر چه سایت مورد نظر بسیار گسترده و بر روی شیب نسبتاً تندی قرار دارد ولی این نباید باعث شود که ساختمانها از هم جدا افتاده باشند بلکه باید کاملاً بهم مرتبط و متصل باشند بطوریکه نتوانیم بعد از اتمام طرح هیچ ساختمانی راکم و یا زیاد کنیم.
این ارتباط حتماً نباید با مصالح بنایی انجام شود بلکه میتواند مانند دانههای تسبیح با نخی نامرئی بهم متصل شده باشند.
- بناهای تاسیس شده نباید بگونهای باشند که ساختمان شهرداری را تحت تاثیر قرار دهند. زیرا در هر صورت باید توجه داشت که این مجموعه باید تماماً سلطه ابهت ساختمان شهرداری باشد و هرگز در مقابل آن به خودنمایی نپردازد.
- البته نباید این سلطه تا حدی باشد که سایر ساختمانها کم اهمیت جلوه داده شوند.
- این مجموعه علاوه بر اینکه باید نیازهای ساختمان شهرداری را رفع کند باید بتواند خود بعنوان یک مرکز فرهنگی خدماتی مستقل هم عمل کند.
- هر بنایی باید مفهوم معنایی خاص خود را داشته باشد و باید در پس نمای خود حرفهایی برای گرفتن داشته باشد.
- باید از توپوگرافی و چشم اندازهای طبیعی سایت حداکثر استفاده به عمل آید صد البته نباید هرگز خود را اسیر شیب و توپوگرافی کرد و در نقاط لازم باید در سایت دخل و تصرف کرد. ولی همواره باید مسائل اجرایی و اقتصادی طرح را هم در نظر داشت.
- مجموعه باید به نحوی طراحی شود که توجه گذرندگان از مسیرهای اطراف (چه سواره و چه پیاده) راه خود جلب کند. تا حدی که حتی میتواند به یک لندمارک تبدیل شود.
فرهنگ مرکب است از فر + هنگ
فر به معنی نیروی معنوی شکوه عظمت و جلال و بخشندگی
هنگ از ریشه ثنگ اوستایی به معنی کشیدن و تعلیم و تربیت
نخستین کسی که فرهنگ را تعریف کرد سر ادوارد برنت تایلر مردم شناس انگلیسی بود وی حدود 120 سال قبل فرهنگ را مجموعه پیچیدهای از دین دانش اخلاق و قانون کسب شده معرفی کرد از میان تعریف گرد آمد. آن مفاهیمی که به فرهنگ نزدیکترند عبارتند از:
- فرهنگ خصوصیات قومی گروهی است که آنرا از گروه دیگر جدا میکند.
- فرهنگ تمام خصوصیات رفتاری و گفتاری نسلهای پیشین است.
- فرهنگ مجموعه میراثهای ادبی و هنری جامعه است.
- فرهنگ عبارت است از الگوهای مشترک زندگی و رفتارهای متقابلی که افراد از جامعه فرامیگیرند.
- فرهنگ فرآیند پویایی راه و رسم عرف و عادات مشترک گروهی انسان است.
- فرهنگ ماهیت اجتماعی فرهنگی یک قوم است.
- فرهنگ آن بخش از آداب زندگی است که همه اعضای یک گروه در آن مشترکند و ...
فرهنگ دارای دو بخش مادی و غیر مادی (معنوی) است. که بخش مادی آن عبارت است از اشیای قابل درک مثل وسایل منزل و البسه و ابزار و غیره ...
بخش معنوی آن عبارت است از ابزارت معنوی انسان مانند علوم قوانین و ادیان، افکار و آرای مربوط به مادیات.
فرهنگ از چهار عنصر تشکیل شده است:
1 – عنصر فرد
2 – عنصر خانواده
3 – عنصر اجتماع
4– عنصر جامعه
فرهنگ از قالبهای متفاوتی تشکیل شده است.
1 – قالب رفتاری، 2- قالب گفتاری، 3 – قالب کرداری، 4 – قالب هنری، 5 – قالب اقتصادی، 6 – قالب اجتماعی، 7 – قالب صنعتی
مفهوم فرهنگ و طبیعت که جدای از هم و گاهی مغایر هم تفسیر میشوند از نظر جغرافیدانان مردود تلقی میشود. زیرا این دو پدیده نه تنها از هم جدا نیستند بلکه در رابطه با هم عمل میکنند.
از نظر جغرافیدانان بشر بر این باور بوده است فرهنگ سمبلی از ارزشهای معنوی است و محیط در برابر تلاش انسان تغییر پذیر است و بایستی بر مشکلاتی که طبیعت برای او ایجاد میکند غلبه یابد و به هر حال طبیعت و فرهنگ مکمل یکدیگرند و هویت فرهنگی افراد تحت تاثیر محیط پیرامون آنها شکل میگیرد. و خیلی اوقات آثار و دست ساختههای بشر موجب زیبا و دلپذیر شدن محیط میشود و از این طریق طبیعت تحت تاثیر فرهنگ قرار میگیرد.
مجموعه عواملی که میتواند با توجه به عوامل زمان و مکان روش بهتر زیستن و در کنار هم زیستن را بگونهای مسالمتآمیز و با آرامش خاطر و به دور از تبعیضها و برخوردها و تضادها مفهوم فرهنگ را توجیه میکند مطالعه انواع فرهنگها که در طول زمان پیدا میشود مورد توجه و اهمیت است. از این رو در فرهنگ مفهوم زمان و تکامل با هم پیوند دارند و آنچه در این رابطه به نسلهای کنونی و در قید حیات میرسد میراث فرهنگی نامیده میشود.
1 - تعریف لغوی هویت: هویت حقیقت شیی یا شخصی است که مشتمل بر صفات جوهری او باشد. در فرهنگ لغات هویت به معنی شخصیت، ذات، هستی و وجود نیز آمده است. واژه هویت را در زبان فارسی گاهاً همانی یا این همانی نیز معنی کردهاند. معادل این کلمه در زبان انگلیسی واژه Identitiy است. و از بعد لغوی هویت در پاسخ به کیستی است یعنی وقتی که ما میگوییم چه کسی هستیم در واقع به نوعی ناظر بر تعیین هویت است. از نظر لغوی برای اولین بار توسط اریکسون مطرح شد و سپس بتدریج وارد روانشناسی اجتماعی شد و در این حوزه مورد استفاده قرار گرفت و سپس وارد ادبیات سیاسی – اجتماعی شد.
- فرهنگ حد فاصل طبیعت و جامعه انسانی است و انسان بوسیله فرهنگ است که از حیوان جدا میشود.
- مفهوم فرهنگ معادل مفهوم ارزشهاست.
در جوامع در حال توسعه فرهنگ را حفظ ملیت و بالا بردن سطح تفکر و آشنا ساختن مردم خود با آنچه در جهان میگذرد میدانند.
فصل دوم:
مطالعات پایه منطقه
درباره تهران و منطقه22
مقدمه:
« تهران بزرگترین شهر ایران و یکی از کلان شهرهای جهان، و در زمره بیست شهر دنیا محسوب می گردد. حدود 9 میلیون نفر از جمعیت 65 نفری کشور، در شهر تهران و نقاط جمعیتی وابسته به آن سکونت دارند. از این جمعیت،7/6 میلیون نفردر محدوده قانونی شهر و مابقی در سایر شهرها، شهرک ها و روستاهای اطراف ساکن گردیده اند. در حالی که، تا حدود 210 سال قبل، جمعیت این شهر تنها 15 هزار نفر بوده ، که نشان دهنده رشد و توسعه بسیار سریع شهر تهران می باشد.
گذشته از تمرکز بیش از حد جمعیت، وضعیت خاص جغرافیایی منطقه که از سمت شرقی، شمال و غرب به رشته کوه البرز و از ناحیه جنوب به حاشیه کویر نمک محدود می گردد، نیز مشکلاتی را در زمینه خود پالایشی آلودگی شهری و محیطی بوجود آورده است.
عمده ترین دلایل تمرکز و رشد سریع جمعیت در تهران و منطقه اطراف آن، واقع شدن بخش قابل توجهی از صنایع، تولیدات، امکان اشتغال، خدمات عمومی در سطح ملی و بالاخره خرمات آموزشی، بهداشتی و تفریحی در این منطقه می باشد.
دلیل آنکه تاکنون جمعیت متناسب با رشد اقتصادی در شهر تهران سکونت نیافته اند، مسایل و مشکلات گران قیمت بودن هزینه سکونت در این شهر به تناسب سایر شهرهای کشور می باشد.
و اما شهرداری تهران، قانونا به عنوان یک نهاد مدیریت شهری، عهده دار ارایه خدمات و عمران شهر تهران می باشد ولی در طول سالهای گذشته فاقد امکانات و اختیارات لازم، جهت اداره مؤثر چند میلیونی تهران بوده است و از سوی دیگر، تداخل وظایف سایر نهادها و ارگانهای دولتی و غیر دولتی نیز، مانع انجام وظایف مربوط گردیده است.
1- مختصات جغرافیایی
« شهر تهران در دامنه جنوبی ارتفاعات البرز و حاشیه شمالی کویر نمک، در منطقه شمالی فلات ایران در ارتفاع حدود 1400 متر بالای سطح دریای آزاد از غرب شهر تهران در محاصره رشته کوه البرز واقع گردیده، و از جنوب به حاشیه های کویر نمک محدود می گردد.
شکل فیزیکی این منطقه و نفوذ بادهای کویری از سمت جنوب غربی به این محدوده، وضعیت جوی خاصی را بوجود آورده و منطقه بسیاری از روزهای سال، با هوای ساکن و ریزش غبار کویری مواجه می باشد.
دمای هوای تهران، حراکثر 40 درجه سانتی گراد و حداقل 5- درجه سانتیگراد ثبت گردیده و میزان متوسط بارندگی این منطقه، معادل 219 میلی متر در سال می باشد و رطوبت هوا در فصول مختلف بین 34 تا 54 درصد متغیر می باشد.
محدودیتهای توسعه شهری تهران، از شرق، شمال و شمال غربی ارتفاعات البرز و از جنوب آب و هوای نامناسب کویری است. تنها امکان توسعه شهر، به سمت غرب و دردامنه ارتفاعات البرز می باشد و این وضعیت، موجب توسعه خطی شهر در آینده خواهد گردید.
شهر تهران بر روی گسل اصلی زلزله واقع گردیده و در گذشته، زلزله ای شدید در محل فعلی شهر تهران اتفاق افتاده است. به دلیل واقع شدن در دامنه کوههای البرز، مسیلهای متعددی سرتاسر شهر تهران، از شمال به جنوب را طی می کند. با توجه به تعرض به حریم این مسیل ها، سابقه وقوع سیل در شهر تهران وجود دارد، که موجب خسارت جانی و مالی نیز گردیده است.
دسته بندی | علوم اجتماعی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 3443 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 101 |
فهرست مطالب :
عنوان صفحه
فصل اول- درباره فرهنگ و هویت
مقدمه................................................. 2
ویژگیهای طرح................................................. 4
فرهنگ و هویت................................................. 5
فرهنگ و طبیعت................................................. 7
نتایج................................................. 8
فصل دوم- درباره تهران و منطقه 22
مقدمه................................................. 11
مختصات جغرافیایی................................................. 12
سابقه تاریخی شهر تهران................................................. 12
بررسی های جمعیتی................................................. 13
بررسی وضعیت اقتصادی................................................. 14
شبکه و تاسیسات حمل و نقل و دسترسی های شهری................................................. 15
بررسی آلودگی های زیست محیطی................................................. 15
بررسی وضعیت فرهنگی تهران................................................. 16
بررسی منطقه 22 در تهران................................................. 19
موقعیت قرار گیری منطقه................................................. 19
وضعیت شبکه های دسترسی................................................. 19
موقعیت جغرافیایی ................................................. 20
شیب و توپوگرافی................................................. 21
وضعیت زلزله................................................. 22
پوشش گیاهی................................................. 23
بررسی های اجتماعی................................................. 24
بررسی کاربردی................................................. 26
فصل سوم- سایت، تحلیل سایت و روند طراحی
پانورامای سایت................................................. 28
نقشه های مختلف تهران و منطقه 22................................................. 29
روند طراحی................................................. 30
تحلیل سیرکرلاسیون سایت................................................. 30
فصل چهارم- بررسی شرایط اقلیمی
شرایط اقلیمی تهران................................................. 32
نمودارهای اقلیمی................................................. 33
تابش آفتاب................................................. 35
دما................................................. 36
رطوبت................................................. 37
باد................................................. 38
بارندگی................................................. 38
عوامل فرعی................................................. 39
معماری و اقلیم................................................. 40
گیاهان و معماری................................................. 42
نتیجه................................................. 43
فصل پنجم- فضایابی، استانداردها و بررسی رابطه عملکردها
فضاهای موجود در سایت................................................. 48
آمفی تئاتر و سالن نمایش................................................. 48
فضاهای آموزشی................................................. 50
رستورانها................................................. 52
مجموعه ورزشی................................................. 54
کتابخانه................................................. 55
باغ ایرانی................................................. 57
پارکینک................................................. 63
انواع پارکینگ ................................... 69
ارائه یک نمونه .................................. 79
فصل ششم- تاسیسات
تاسیسات ................................................. 82
فصل هفتم- برنامه فیزیکی
بخش آموزشی ...................................... 86
کتابخانه ........................................ 86
رستوران ......................................... 88
منابع و ماخذ................................................. 89
مقدمه :
پیشرفتهای اجتماعی و سیاستهای علمی تکنولوژی بشر ارتباطات فرهنگی مردمان گوناگون را در سراسر دنیا آسان نموده است.
پیشرفت سیستمهای ماهوارهای – مخابراتی آرمانها، اندیشهها و سنتهای اجتماعی را بر بال امواج سوار کرده و از این سوی جهان به آن سوی جهان در آن واحد انتقال میدهد.
امروزه برخوردهای فرهنگی تا حدی افزایش یافته که باورهای فرهنگی، هویتهای فرهنگی، ملی به آسانی قابل تغییر و تردید میشود.
باورهای فرهنگی که جامعهای در طول سالیان دراز به آنها خوی کرده و با آنها زندگی کرده بسرعت رنگ میبازد و این خبر در سایه تقابل های گسترده اندیشهها و سیر و انتقال اصول فرهنگی از طریق شیوههای صحیح تکنیکی صورت نمیگیرد.
در پس این انتقالها و برخوردهای فرهنگی همیشه روشهای انسانی و دوستانه بکار میرود به باد یغما رفتن وتاراج اصول فرهنگی جامعه و بر باد رفتن اخلاق و فضیلتهای اجتماعی آن اهداف سلطهگری در زمینههای اجتماعی - اقتصادی را در بر گرفته و شیوههای اعمال دشمنیهای گسترده نیز در حد گستردهای امروزه رواج یافه و این چیزی جز تهاجم فرهنگی نیست زیرا هنگامی که مبانی فرهنگی یک جامعه حتی به زیر سوال رفت و جامعه دچار سستی شد با تسلط و اعمال شیوههای جدید زندگی بیگانگان هموار میگردد بنابراین برخوردهای مقابله گرایانه با این تهاجم فرهنگی امروزه علاوه بر داشتن ابزارهای علمی و فنی لازم هوشیاری اجتماعی خاصی را احتیاج دارد.
متاسفانه مهمترین قشری که مورد تهاجم فرهنگی قرار میگیرند نسل جوان هستند. زیرا نسل جوان در هر مملکتی در واقع پایه گذار نحوه پیشرفت و زندگی و آرمانهای آن جامعه در آینده است.
بنابراین تربیت و آموزش جوانان هر کشور تضمین کننده راه پیشرفتهای اجتماعی - اقتصادی و فنی آن کشور است.
امروز از سالیان دراز تجارب آموزش فرهنگی ممالک پیشرفته تقریباً این نتیجه حاصل شده است که مراکز تربیتی سنتی مانند معمول هر جامعه نظیر مراکز دانشگاهی و کانونهای خاص تربیتی امروز نمیتوانند هم بار آموزشی فرزندان یک جامعه را بر دوش بکشند. و یا اینکه از اصول فرهنگی آن دفاع لازم را به عمل آورند و اینکه در تهاجمات فرهنگی مختلف و اجتماعی آسیب پذیر نباشند.
بنابراین نیاز به بازگشایی و احداث مراکز جدید آموزشی – فرهنگی – تربیتی، با شیوههای نوین مدیریتی میباشد یکی از این مراکز علاوه بر احداث مرکز علمی و آموزشی فعال ایجاد هستهها و مراکز فرهنگی که تماماً زمینههای آموزشی – تربیتی را داشته در بر دارد.
مجموعه حاضر اگر چه بعنوان یک مجموعه فرهنگی خدماتی میتواند بطور مستقل عمل نماید اما در واقع برای تکمیل سایت شهرداری منطقه 22 طراحی شده است و همین عامل سبب میشود که در تمام مراحل طراحی، طراح نیم نگاهی هم به مجموعه شهرداری داشته باشد و تلاش کند تا نیازهای آنرا برآورده کند.
نیاز به وجود چنین مجموعهای در کنار شهردای منطقه 22 هنگامی محسوس میشود که بدانیم روزانه 4 نفر برای انجام کارهای خود به شهرداری مراجعه میکنند و این مجموعه در سر راه این افراد قرار دارد و مردم باید برای رسیدن به ساختمان شهرداری از یک مجتمع فرهنگی عبور کنند و این باعث میشود که یکی از نیازهای مهم جامعه ما یعنی بالا بردن توسعه فرهنگی عموم مردم از این طریق میسر گردد زیرا هنگام عبور از این مجموعه هنرجویان کارگاهها و آتلیههای هنری را در رفت و آمد میبینند. هنرمندان آمفی تئاترها در حال اجرای برنامههای خود هستند و ..
تمام این عوامل بطور ناخود آگاه باعث تاثیر پذیری مراجعه کنندگان به شهرداری میشود. علاوه بر این در هنگام مراجعه به ساختمانهای اداری بارها پیش میآید که شخص باید ساعاتی را در انتظار بگذراند که این عامل خود باعث خستگی، اتلاف وقت و حتی گاهی عصبی شدن مراجعین ساختمانهای اداری میشود.
این مجتمع میتواند بعنوان وسیلهای مناسب برای جلوگیری از اتلاف وقت مراجعین به ساختمان شهرداری هم باشد با این توضیحات نیاز وجود چنین مجموعهای در کنار شهرداری منطقه 22 کاملاً احساس میشود.
ویژگیهای طرح:
بعد از مشخص شدن لزوم وجود چنین مجموعهای این سئوال پیش میآید که طرح باید چگونه باشد تا تمام نیازهای مخاطبین را پاسخ گوید و به یک طرح تمام عیار و معمارانه تبدیل گردد.
- طرح قبل از هر چیز بایستی ایرانی باشد.
- این مهمترین نکتهای است که شاید در چند دهه اخیر کمتر به آن توجه شده است این عامل هنگامی اهمیت خود را بیشتر نشان میدهد که بدانیم مجوز مورد نظر کلمه "فرهنگ" را به عنوان خود به همراه دارد.
- زیبایی طرح در جذب افراد برای گزران اوقات خود در آن موثر است زیرا ساختمانی کریهالمنظر هرگز نمیتواند مخاطبین را به خود جلب کند.
- حق انتخاب و آزادی در دسترسی به بناهای مختلف موجود در سایت یکی دیگر از مشخصاتی است که باید رعایت شود زیرا مخاطب امروز را نمیتوان وادار کرد برای رسیدن به یک بنا از راهی طولانی و اجباری بگذرد بنابراین باید ملی شود. مسیرهای دسترسی کوتاه باشند مگر آنکه به دلیل خاصی راهها را از نقاط دیگری بگذرانیم.
- هر یک از ساختمانها باید شخصیت خود را داشته باشد شخصیت ساختمانی شهرداری باید با یک هتل یا یک بیمارستان متفاوت باشد و هریک از بناها بتوانند با شخصیتی که از خود ارائه میدهند نوعی خوانایی ایجاد کنند تا مخاطبین بتوانند ساختمان مورد نظر خود را حتی بدون علائم راهنما شناسایی کنند.
- اگر چه سایت مورد نظر بسیار گسترده و بر روی شیب نسبتاً تندی قرار دارد ولی این نباید باعث شود که ساختمانها از هم جدا افتاده باشند بلکه باید کاملاً بهم مرتبط و متصل باشند بطوریکه نتوانیم بعد از اتمام طرح هیچ ساختمانی راکم و یا زیاد کنیم.
این ارتباط حتماً نباید با مصالح بنایی انجام شود بلکه میتواند مانند دانههای تسبیح با نخی نامرئی بهم متصل شده باشند.
- بناهای تاسیس شده نباید بگونهای باشند که ساختمان شهرداری را تحت تاثیر قرار دهند. زیرا در هر صورت باید توجه داشت که این مجموعه باید تماماً سلطه ابهت ساختمان شهرداری باشد و هرگز در مقابل آن به خودنمایی نپردازد.
- البته نباید این سلطه تا حدی باشد که سایر ساختمانها کم اهمیت جلوه داده شوند.
- این مجموعه علاوه بر اینکه باید نیازهای ساختمان شهرداری را رفع کند باید بتواند خود بعنوان یک مرکز فرهنگی خدماتی مستقل هم عمل کند.
- هر بنایی باید مفهوم معنایی خاص خود را داشته باشد و باید در پس نمای خود حرفهایی برای گرفتن داشته باشد.
- باید از توپوگرافی و چشم اندازهای طبیعی سایت حداکثر استفاده به عمل آید صد البته نباید هرگز خود را اسیر شیب و توپوگرافی کرد و در نقاط لازم باید در سایت دخل و تصرف کرد. ولی همواره باید مسائل اجرایی و اقتصادی طرح را هم در نظر داشت.
- مجموعه باید به نحوی طراحی شود که توجه گذرندگان از مسیرهای اطراف (چه سواره و چه پیاده) راه خود جلب کند. تا حدی که حتی میتواند به یک لندمارک تبدیل شود.
فرهنگ مرکب است از فر + هنگ
فر به معنی نیروی معنوی شکوه عظمت و جلال و بخشندگی
هنگ از ریشه ثنگ اوستایی به معنی کشیدن و تعلیم و تربیت
نخستین کسی که فرهنگ را تعریف کرد سر ادوارد برنت تایلر مردم شناس انگلیسی بود وی حدود 120 سال قبل فرهنگ را مجموعه پیچیدهای از دین دانش اخلاق و قانون کسب شده معرفی کرد از میان تعریف گرد آمد. آن مفاهیمی که به فرهنگ نزدیکترند عبارتند از:
- فرهنگ خصوصیات قومی گروهی است که آنرا از گروه دیگر جدا میکند.
- فرهنگ تمام خصوصیات رفتاری و گفتاری نسلهای پیشین است.
- فرهنگ مجموعه میراثهای ادبی و هنری جامعه است.
- فرهنگ عبارت است از الگوهای مشترک زندگی و رفتارهای متقابلی که افراد از جامعه فرامیگیرند.
- فرهنگ فرآیند پویایی راه و رسم عرف و عادات مشترک گروهی انسان است.
- فرهنگ ماهیت اجتماعی فرهنگی یک قوم است.
- فرهنگ آن بخش از آداب زندگی است که همه اعضای یک گروه در آن مشترکند و ...
فرهنگ دارای دو بخش مادی و غیر مادی (معنوی) است. که بخش مادی آن عبارت است از اشیای قابل درک مثل وسایل منزل و البسه و ابزار و غیره ...
بخش معنوی آن عبارت است از ابزارت معنوی انسان مانند علوم قوانین و ادیان، افکار و آرای مربوط به مادیات.
فرهنگ از چهار عنصر تشکیل شده است:
1 – عنصر فرد
2 – عنصر خانواده
3 – عنصر اجتماع
4– عنصر جامعه
فرهنگ از قالبهای متفاوتی تشکیل شده است.
1 – قالب رفتاری، 2- قالب گفتاری، 3 – قالب کرداری، 4 – قالب هنری، 5 – قالب اقتصادی،
6 – قالب اجتماعی، 7 – قالب صنعتی
مفهوم فرهنگ و طبیعت که جدای از هم و گاهی مغایر هم تفسیر میشوند از نظر جغرافیدانان مردود تلقی میشود. زیرا این دو پدیده نه تنها از هم جدا نیستند بلکه در رابطه با هم عمل میکنند.
از نظر جغرافیدانان بشر بر این باور بوده است فرهنگ سمبلی از ارزشهای معنوی است و محیط در برابر تلاش انسان تغییر پذیر است و بایستی بر مشکلاتی که طبیعت برای او ایجاد میکند غلبه یابد و به هر حال طبیعت و فرهنگ مکمل یکدیگرند و هویت فرهنگی افراد تحت تاثیر محیط پیرامون آنها شکل میگیرد. و خیلی اوقات آثار و دست ساختههای بشر موجب زیبا و دلپذیر شدن محیط میشود و از این طریق طبیعت تحت تاثیر فرهنگ قرار میگیرد.
مجموعه عواملی که میتواند با توجه به عوامل زمان و مکان روش بهتر زیستن و در کنار هم زیستن را بگونهای مسالمتآمیز و با آرامش خاطر و به دور از تبعیضها و برخوردها و تضادها مفهوم فرهنگ را توجیه میکند مطالعه انواع فرهنگها که در طول زمان پیدا میشود مورد توجه و اهمیت است. از این رو در فرهنگ مفهوم زمان و تکامل با هم پیوند دارند و آنچه در این رابطه به نسلهای کنونی و در قید حیات میرسد میراث فرهنگی نامیده میشود.
1 - تعریف لغوی هویت: هویت حقیقت شیی یا شخصی است که مشتمل بر صفات جوهری او باشد. در فرهنگ لغات هویت به معنی شخصیت، ذات، هستی و وجود نیز آمده است. واژه هویت را در زبان فارسی گاهاً همانی یا این همانی نیز معنی کردهاند. معادل این کلمه در زبان انگلیسی واژه Identitiy است. و از بعد لغوی هویت در پاسخ به کیستی است یعنی وقتی که ما میگوییم چه کسی هستیم در واقع به نوعی ناظر بر تعیین هویت است. از نظر لغوی برای اولین بار توسط اریکسون مطرح شد و سپس بتدریج وارد روانشناسی اجتماعی شد و در این حوزه مورد استفاده قرار گرفت و سپس وارد ادبیات سیاسی – اجتماعی شد.
- فرهنگ حد فاصل طبیعت و جامعه انسانی است و انسان بوسیله فرهنگ است که از حیوان جدا میشود.
- مفهوم فرهنگ معادل مفهوم ارزشهاست.
در جوامع در حال توسعه فرهنگ را حفظ ملیت و بالا بردن سطح تفکر و آشنا ساختن مردم خود با آنچه در جهان میگذرد میدانند.
فصل دوم:
مطالعات پایه منطقه
درباره تهران و منطقه22
مقدمه:
« تهران بزرگترین شهر ایران و یکی از کلان شهرهای جهان، و در زمره بیست شهر دنیا محسوب می گردد. حدود 9 میلیون نفر از جمعیت 65 نفری کشور، در شهر تهران و نقاط جمعیتی وابسته به آن سکونت دارند. از این جمعیت،7/6 میلیون نفردر محدوده قانونی شهر و مابقی در سایر شهرها، شهرک ها و روستاهای اطراف ساکن گردیده اند. در حالی که، تا حدود 210 سال قبل، جمعیت این شهر تنها 15 هزار نفر بوده ، که نشان دهنده رشد و توسعه بسیار سریع شهر تهران می باشد.
گذشته از تمرکز بیش از حد جمعیت، وضعیت خاص جغرافیایی منطقه که از سمت شرقی، شمال و غرب به رشته کوه البرز و از ناحیه جنوب به حاشیه کویر نمک محدود می گردد، نیز مشکلاتی را در زمینه خود پالایشی آلودگی شهری و محیطی بوجود آورده است.
عمده ترین دلایل تمرکز و رشد سریع جمعیت در تهران و منطقه اطراف آن، واقع شدن بخش قابل توجهی از صنایع، تولیدات، امکان اشتغال، خدمات عمومی در سطح ملی و بالاخره خرمات آموزشی، بهداشتی و تفریحی در این منطقه می باشد.
دلیل آنکه تاکنون جمعیت متناسب با رشد اقتصادی در شهر تهران سکونت نیافته اند، مسایل و مشکلات گران قیمت بودن هزینه سکونت در این شهر به تناسب سایر شهرهای کشور می باشد.
و اما شهرداری تهران، قانونا به عنوان یک نهاد مدیریت شهری، عهده دار ارایه خدمات و عمران شهر تهران می باشد ولی در طول سالهای گذشته فاقد امکانات و اختیارات لازم، جهت اداره مؤثر چند میلیونی تهران بوده است و از سوی دیگر، تداخل وظایف سایر نهادها و ارگانهای دولتی و غیر دولتی نیز، مانع انجام وظایف مربوط گردیده است.
1- مختصات جغرافیایی
« شهر تهران در دامنه جنوبی ارتفاعات البرز و حاشیه شمالی کویر نمک، در منطقه شمالی فلات ایران در ارتفاع حدود 1400 متر بالای سطح دریای آزاد از غرب شهر تهران در محاصره رشته کوه البرز واقع گردیده، و از جنوب به حاشیه های کویر نمک محدود می گردد.
شکل فیزیکی این منطقه و نفوذ بادهای کویری از سمت جنوب غربی به این محدوده، وضعیت جوی خاصی را بوجود آورده و منطقه بسیاری از روزهای سال، با هوای ساکن و ریزش غبار کویری مواجه می باشد.
دمای هوای تهران، حراکثر 40 درجه سانتی گراد و حداقل 5- درجه سانتیگراد ثبت گردیده و میزان متوسط بارندگی این منطقه، معادل 219 میلی متر در سال می باشد و رطوبت هوا در فصول مختلف بین 34 تا 54 درصد متغیر می باشد.
محدودیتهای توسعه شهری تهران، از شرق، شمال و شمال غربی ارتفاعات البرز و از جنوب آب و هوای نامناسب کویری است. تنها امکان توسعه شهر، به سمت غرب و دردامنه ارتفاعات البرز می باشد و این وضعیت، موجب توسعه خطی شهر در آینده خواهد گردید.
شهر تهران بر روی گسل اصلی زلزله واقع گردیده و در گذشته، زلزله ای شدید در محل فعلی شهر تهران اتفاق افتاده است. به دلیل واقع شدن در دامنه کوههای البرز، مسیلهای متعددی سرتاسر شهر تهران، از شمال به جنوب را طی می کند. با توجه به تعرض به حریم این مسیل ها، سابقه وقوع سیل در شهر تهران وجود دارد، که موجب خسارت جانی و مالی نیز گردیده است.
دسته بندی | ساخت و تولید |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 3783 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 85 |
فهرست
فصل اول
شناخت
فصل دوم
تحلیل
فصل سوم
آنالیز سایت
فصل چهارم
مطالعات تطبیقی
فصل پنجم
ضوابط
فصل ششم
فصل هفتم
طراحی معماری
بیان مسأله :
کشور ایران با نرخ رشد جمعیت 4/2 درصدی و جمعیت شهرنشین 61 درصدی با مشکل رشد بسیار سریع جمعیت و تمرکز جمعیتی در مراکز شهری روبروست و به تبع آن ضرورت تأمین مسکن به یک مسأله فراگیر و همگانی تبدیل شده است. توجه به این نکته ضروری است که روند فعلی تولید مسکن پاسخگوی حتی نیمی از نیاز موجود را برآورده کند.
عوامل بحران زایی مثل افزایش تقاضا برای مسکن، و نیاز به ارتقاء کیفی مسکن، ساخت بناهایی با تیپ یکسان، عدم دگرگونی در شیوه های ساخت ابنیه و قیمت بالای زمینهای شهری و رواج الگوهای ساخت غربی تأثیر عمده ای در بالا رفتن هزینه جاری ساخت مسکن شده اند. از طرفی هدف از تأمین مسکن نباید تأمین حداقل احتیاجات مردم باشد بلکه بایستی به خواسته آنها در چهارچوب احتیاجات اساسی توجه کرد و به این منظور باید به سیستم هایی توجه کرد که با حداقل هزینه حد متناسب آسایش را در محیط زندگی برای آنها تأمین کند.
طراحی یک مجتکع مسکونی با تأکید بر تقویت روحیه جمعی ساکنین و ایجاد و احیاء تعامل انسانی جامعه ایرانی که در راستای هدفی والاتر که ساماندهی به نحوه ساخت مجتمع های مسکونی از منظر کیفی و با نگاهی به پیشینه تاریخی شهر بجستان، باز زنده سازی خاطرات بصری و حسی در مقیاس خانواده و جامعه شهری در چهارچوب نیازهای امروزی طراحی در سطح خرد که در مقیاس یک پروژه مسکونی به ویژگیهای کلی کیفیت محیط در مجتمع های مسکونی و در انتها به واحد مسکونی می پردازد.
بخش اول :
تعریف مسکن :
" مفهوم مسکن، چیزی بیش از یک سرپناه و چیزی بیش از محافظ انسان و فعالیتهایش از گزند عناصر طبیعی است. پاسخ به این سؤال که نارساییهای این تعریف کدام است و بیش از این چیست، بسیار دشوار است و با توجه به عواملی نظیر وضعیت اقلیمی، مذهب و گروه قومی، مبلغی از درآمد که باید به هزینه مسکن اختصاص داده شود و نیز گذشته تاریخی فرد در رابطه با مسکن و تمایلات و بینشهای فردی او، تغییر می کند."
سکونت و سکونتگاه :
" واژه سکونت؛ مفهوم گسترده تری از مسکن دارد و منظور آن، مجموعه ای از فعالیتهای زیستی خانوار، فعالیتهای فردی- جمعی از یک سو و فعالیتهای اجتماعی- اقتصادی را از سوی دیگر در بر می گیرد."
" مفهوم سکونتگاه، در برابر مسکن، محلی است که تمامی خدمات و تسهیلات ضروری برای بهزیستی خانواده را فراهم می سازد. مانند بهداشت، آموزش، فرهنگ، روابط اجتماعی بدون توجه به اهمیت و میزان انجام این خدمات."
اهداف کلی اجتماعی مسکن :
" مسائلی که در چهاچوب اهداف کلی اجتماعی مسکن قرار می گیرند، یعنی بررسی مسائل مربوط به سرپناه، زندگی خانواده، ثبات اقتصادی، مشارکت خانواده در زندگی اجتماعی و دسترسی به تسهیلات عمومی عوامل مؤثر در نیاز به مسکن را شکل می دهند و در شناخت آنها می توان وضعیت موجود مسکن از دیدگاه اجتماعی را در کشور سنجید. ابعاد نیاز به مسکن، دو جنبه کمی و کیفی می یابد:
بعد کمی؛ شناخت مسائل را در بر می گیرد که به فقدان سرپناه و یا سرپناهی مربوط است که خارج از تعریف مسکن حداقل قرار دارند، ولی از ایمنی نسبی ساخت برخور دارند و میزان دسترسی به آن مورد توجه قرار
می گیرد. به عبارت دیگر درجه پاسخگویی به نیاز بدون در نظر گرفتن کیفیت آن مورد نظر است. در کتاب "مسکن حداقل" در صفحه 29، از مسکن حداقل چنین یاد می شود:
"مسکن حداقل در عین حال که بر رعایت استانداردها و معیارهای اصلی و اساسی متکی است، حد نیاز اساسی و زیستی سکونت و کیفیت فضایی را در نظر دارد و با ابعاد اقتصادی و اجتماعی مسکن و ویژگیهای اجتماعی و توان مالی خانوار نیز تطابق دارد و در نهایت طرح مسکن حداقل می تواند الگوی فضایی سکونت را در شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه ما ارائه دهد."
اما در عمل ساختمانهایی که با عنوان مسکن حداقل برای قشر کم درآمد و متوسط پایین جامعه ساخته شد، در بسیاری از موارد ویژگیهای ذکر شده در تعریف را ندارند و تنها به اصول کلی فیزیکی- اقتصادی محدود شده اند.
بعد کیفی ؛ در این بحث مسائلی طرح می شوند که به بی مسکنی، بد مسکنی، تنگ مسکنی و ... مربوط می شوند. یعنی در این بخش، نوع و شکل نیاز مطرح می شود.
اهداف مسکن:
در طرح سیاستهای مسکن، برخورد و برداشت کشورهای جهان سوم در این زمینه اهمیت ویژه ای دارد. بطور کلی این اهداف را می توان به شرح ذیل جمع بندی کرد.
مشکل مسکن :
"مشکل مسکن را باید در ساختار اقتصادی و نابرابریهای اجتماعی هر جامعه جستجو کرد. حل مسأله مسکن بویژه در جوامع در حال رشد که دچار نوسانهای شدید اقتصادی و ناپایداری اجتماعی بیشتر هستند با دشواریهای بیشماری مواجه است و تلاشهای سه دهه اخیر در این زمینه همگی با موفقیت همراه نبوده است. در برنامه ریزی مسکن نیز مفاهیم جدید مانند همیاری، خودیاری، "فعالیتهای جمعی و ارتقاء تدریجی کیفیت سکونت" زمینه های بهبود وضعیت مسکن را از طریق طرح مسکن حداقل، هموارتر ساخته است. این مفاهیم در حال حاضر در بسیاری از کشورها اجزاء اصلی سیاست تأمین مسکن حداقل را تشکیل می دهند." ولی هنوز تا رسیدن به معیارهای مطلوب فاصله زیادی وجود دارد و علیرغم توجه به این مسائل در سیاستهای کلی در هنگام عمل و اجرای سیاستها بسیاری از این موارد به نفع امور دیگر که عمدتاً اقتصای اند نادیده گرفته می شوند و از آنها صرف نظر می گردد که نتیجه آن مجموعه های مسکونی زیادی است که در سطح شهر بصورت گسترده اجرا شده است.
در شرایطی که "در سطح جهانی، میلیونها خانواره شهری در کشورهای جهان سوم، هنوز از نیازهای اوایه سکونتی مانند آب سالم، سرویس بهداشتی، روشنایی و سیستم گردآوری زباله برخوردار نبوده و از حداقل استانداردهای سکونتی محروم هستند و با درآمد کم، در بدترین شرایط زیست می کنند." شاید صحبت از "کیفیت زندگی" و"تأکید بر روحیه جمعی" چندان ضروری به نظر نرسد، اما مسأله ای است که در تجربه های گذشته ساخت مسکن انبوه، بصورتی بسیار جدی و محسوس اهمیت خود را نشان داده است.
اهمیت مسکن در زندگی انسان:
نیازهای اساسی مادی انسان را به سه دسته تقسیم کرده اند: نیازهای زیستی، نیازهای اقتصادی و نیازهای اجتماعی. مسکن در برآورده کردن هر کدام از این نیازها نقش ویژه دارد که به اختصار اشاره می شود:
مسکن مانند غذا یک نیاز اساسی و زیستی است و حق اجتماعی هر فرد و خانواده است. در اصل سی و یک قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دسترسی به مسکن مناسب حق هر خانواده ایرانی محسوب شده است، سرپناه مناسبی که بتواند انسان را در برابر شرایط جوی مصون نگهداشته، به ساکنان آرامش، سلامت و شادابی عرضه کند.
در گذشته مسکن یک دارایی فردی و از نظر اقتصادی غیر تولیدی تلقی
می شد. امروزه به عنوان نوعی سرمایه گذاری و افزایش درآمد است و دارای مفهوم اقتصادی است. در حقیقت بهترین، پرسودترین، سریعترین و مطمئن ترین حوزه سرمایه گذاری بخش خصوصی، سرمایه گذاری در حوزه زمین و مسکن است. مسکن در ثبات اقتصادی و بهزیستن خانواده نقش اساسی دارد. زیرا فقر و عدم تأمین اقتصادی از عوامل عمده بی ثباتی اجتماعی است. همچنین مسکن علاوه بر تأمین یکی از نیازهای اولیه زندگی است. یعنی "سرپناه" به عنوان یک پس انداز است.
از نظر اجتماعی :
کارکرد اصلی مسکن علاوه بر نقش آن به عنوان سرپناه فراهم آوردن شرایط مطلوب برای خانواده به منظور تحقق فعالیتهای خانوادگی است. یکی از پیامدهای مثبت این امر ثبات و همبستگی این خانواده است.
مسکن بر مشارکت خانواده در اجتماع بزرگتر نیز مؤثر است خصوصاً این تأثیر در میان خانواده های فقیر شهری که به وابستگی های همسایگی پایبندترند بیشتر دیده می شود. خانه نزدیک ترین فضای مرتبط با انسان است و انسان اولیه تجارب رابطه خود با دیگران را در آن می آزماید و در واقع پیش زمینه ای برای ورود به اجتماع بزرگتر است. عدم دسترسی به مسکن مناسب با افزایش میزان بزهکاری، طلاق و از هم گسیختگی اجتماعی ارتباط زیاد دارد و یک عامل بازدارنده در رشد و اعتلای اجتماعی- فرهنگی و روانی محسوب می شود. نداشتن مسکن همچنین باعث پیدایش پدیده های ناهنجار اجتماعی دیگری از قبیل خیابان خوابی، زاغه نشینی و معضلات حادتری مانند تکدی گری می شود.
از نظر ایجاد شغل:
احداث مسکن بخش قابل ملاحظه ای از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده، و برای گروه کثیری از مردم ایجاد اشتغال می کند. همچنین داشتن یک مسکن مناسب بر مسائلی از قبیل بهره وری و کارایی اثر مستقیم دارد و تازه واردان به شهر و کارگران ساده را مشغول می کند و بنابراین به طور مؤثر با افزایش میزان اشتغال و درآمد به توسعه اقتصادی و سیاسی کمک می کند.
از نظر روانی :
جوامع انسانی به ویژه در عصر کنونی سرشار از استرسهای گوناگون هستند. مسکن مناسب می تواند محلی برای آرامش و تجدید قوا، آرامش اعصاب و فکر در فرد باشد و خستگی های فکری و جسمی ناشی از کار روزانه را از وی زدوده و با او را از جنبه روانی آماده فعالیت کند. فقدان مسکن عامل مؤثری در پیدایش افسردگی و اختلالات رفتاری، شخصیتی و همچنین کاهش مقاومت فرد در برابر مشکلات است. انسانی که به دلیل بحران اقتصادی نتواند مسکن مناسب و مستقلی داشته باشد دچار بحران می شود. این بحران بیرونی به صورت بحران درونی ساختار شخصیتی فرد را در معرض آسیب جدی قرار می دهد.
از نظر پیشرفت های ارتباطی:
گسترش فن آوری ارتباطات در زمینه های گوناگون از حضور فیزیکی انسان در بخشهای مختلف شهر خواهد کاست و بر عکس بر حضور او در مسکن خواهد افزود. در واقع این امکان وجود دارد که شهروند بر خلاف گذشته بیشترین ساعات شبانه روز را در مسکن خویش سپری نماید و حضور او در مسکن و محیط پیرایش اجتناب ناپذیر و به مراتب بیشتر از حضور او در سایر نقاط شهری خواهد بود.
ارتقای کیفیت سکونت:
در این روش خدمات اولیه در اختیار زاغه نشینان و حاشیه نشینان (در محل زندگی آنان) گذارده می شود. این خدمات عمدتاً شامل آب شرب، فاضلاب، سیستم، دفع آبهای سطحی، جمع آوری و دفع زباله، برق، مدرسه، خیابان ها و معابر سواره پیاده و مراکز اجتماعی و فرهنگی است. در نقاطی که برخی از این تأسیسات و تسهیلات وجود دارد، بهبود آنها بیشتر مورد نظر است. به نظر ون هایچ فلسفه ارتقای کیفیت سکونت بر این است که در اغلب کشورهای در حال توسعه دولتها قادر به پاسخگویی به نیاز فزاینده مسکن نیستند. بنابراین حفظ و نگهداری و بهبود بخشیدن به وضع خانه های موجود حتی اگر زیر استاندارد هم باشند بسیار مهم و اساسی است. در کنفرانس جهانی محیط زیست و توسعه که در بهار 1992 توسط سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو برگزار شد ارتقای وضعیت سکونتگاههای غیر متعارف و زاغه های شهری به عنوان یک راه حل عملی و مناسب برای کمبود مسکن شهری مورد تأکید قرار گرفت.
اصول عمده روش ارتقای کیفیت:
اصول مهم روش ارتقای کیفیت سکونت را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
1.میسر ساختن استفاده از خانه ها و تأسیسات شهری موجود.
2.فراهم آوردن سطحی از خدمات و سرویسهای شهری که دولت و مردم قادر به تأمین آن هستند.
3.به حداقل رساندن از هم گسیختگی جامعه.
4.یاری رساندن به استفاده کنندگان طرح به نحوی که مساکن خود را با توانایی مالی خود به مرور زمان بهبود بخشند.
5.افزایش استانداردهای شهرسازی در زمینه خدمات شهری و کاهش بار مالی و خدماتی شهرداریها.
6.استفاده مطلوب از زمینهای شهری به عنوان سرمایه ای بالقوه در جهت رفع مشکل نیازمندان مسکن.
7.پیشگیری از توسعه های ناسالم محلات و اماکن شهری توسط خود افراد.
8.از نظر زمین سنجی، نظم بخشیدن به قطعات زمین و سامان بخشیدن به ساختمانها ( شبکه بندی مجدد ).
9.حفظ پیوندهای درونی جامعه و علایق اجتماعی در منطقه.
انجل (1983) به این نکته اشاره دارد که فراهم آوردن خدمات وتأسیسات شهری توسط مقامات دولتی از نظر بهره مند شوندگان طرح، یک امر مهمی است چرا که این کار تهدید به تخلیه زمین را کاهش می دهد و امیدواری به مالکیت را که نهایتاً منجر به سرمایه گذاری بیشتر برای بهبود کیفیت سکونت توسط ساکنان می گردد، افزایش می دهد.
عوامل و اجزای بهبود تدریجی کیفیت سکونت:
در اجرای این روش ابتدا اولویت مناطق، استانداردها و برسنج های مناسب برای جمعیت مورد نظر باید مشخص شود. اما ملاک و معیارهای انتخاب مناطق فقیر نشین و یا زاغه نشین و مناطقی که دارای ساختمانهای پایین تر از استانداردهای قابل قبول هستند، از یک کشور به کشور دیگر و حتی از شهری به شهر دیگر متفاوت است. به هر صورت نکات عمده زیر در برنامه روش ارتقای کیفیت سکونت باید مورد توجه باشد.
برای اینکه مناطق اولویت دار را مشخص کنیم برداشت از وضعیت مسکن، ویژگی های زمین، ساخت و حجم خانوار، زادگاه مهاجران، وابستگی های قومی، سطح درآمد و اشتغال، وضعیت واحدهای همسایگی، تراکم، مالکیت زمین، حریم های قانونی و اداری ضرورت است. پس از آن توجه داشتن به سطح درآمد اکثریت استفاده کنندگان از طرح، منظور اقشار کم درآمد است. آگاهی بر این داده ها از این نظر ضروری است که اگر هزینه ها زیاد باشد، پروژه به حال افراد زاغه نشینی که وضع بهتری دارند مفید خواهد بود. از طرف دیگر پایین گرفتن سطح توانایی با ضرورت بخشیدن به تکرار پروژه امکانات دولت را محدود خواهد کرد.
قدم بعدی توضیح و تشریح طرح و راه حل جدید شبکه بندی و طراحی به استفاده کنندگان از طرح است. آنها باید مطلع شوند که اساساً طرح به چه منظوری است تا بتوانند کاملاً همکاری و مشارکت نمایند. ترنر پیشنهاد
می کند بهتر است این کار در دو طح صورت گیرد:
نکته ای که باید به آن تأکید داشت این است که مشارکت جمعی در اجرای طرح بسیار مهم است. این امر نه تنها به انتقال مستقیم و راحت تر اطلاعات بین مجریان طرح و استفاده کنندگان می شود بلکه با اطمینان خاطر پاسخگوی نیازهای واقعی است و مشارکت مستقیم آنان موقعیت طرح را تا حد زیادی بیمه می کند. نکته بعدی در ارتباط با ارتقای کیفیت سکونت توجه دادن به وجود منابع محلی و محدودیت های احتمالی منابع است، چرا که ارزیابی امکانات موجود مجریان طرح را به نحوه برخورد با موانع و حتی با آنهایی که در اجرای طرح مشارکت خواهند داشت آشنا می کند و آهنگ حرکت و اقدام و سطح استاندارد طرح را مشخص می کند.
بی تردید فهم و درک روشن امکانات و وضعیت موجود از ارکان مهم اجرای پروژه های ارتقای کیفیت سکونت است. بنابراین تأمین اعتبارات لازم و کاربرد روشهای مناسب مالی نه تنها اجرای طرح را حمایت خواهد کرد بلکه به نیازهای ناشی از هزینه های اداری طرح، خدمات و تأسیسات پاسخ خواهد گفت.
الگوهای سکونت :
الگوهای فضایی خانه های سنتی بجستان :
در مورد گوناگونی فضاها از نظر انواع، درجه پوشیدگی، شیوه های ترکیب و رابطه آنها با شیوه زندگی می توان به نکات زیر در خانه های قدیمی اشاره کرد:
1) تمامی خانه ها چه کوچک باشند چه بزرگ، حیاط و یا حیاط مرکزی دارند و از نظام فضایی ثابتی پیروی می کنند. حیاط در همه این خانه ها مرکزیت تام دارد و همانند قلب خانه عمل می کند.
2) سه گروه فضایی کاملاً مشخص و متمایز در تمامی این خانه ها حضور دارند. گروه فضاهای بسته، گروه فضاهای سرپوشیده (نیمه بسته / نیمه باز) و گروه فضاهای باز. و همه فضاهای بسته بطور غیر مستقیم و عمدتاً از طریق فضاهای سرپوشیده با حیاط مرتبط هستند.
3) در حیاط حضور آب، سبزی، آسمان، آفتاب، باد، شب و مهتاب کاملاً محسوس است.
4) ورودی کاملاً مشخص و مستقل است و بوسیله یک یا دو یا چند فضای دیگر با حیاط ارتباط برقرار می کند. حیاطها از نظر احساس فضایی همانند یک اتاق سر باز عمل می کنند.
5) عناصر معمارانه تعریف کننده گروه فضاهای باز کف و دیوارها، گروه فضاهای پوشیده سقف و کف و گروه فضاهای بسته سقف، کف و دیوارها هستند.
6) نتیجه همجواری و ترکیب دو یا چند فضا آن است که فضاها هر کدام امکان بسط فضایی، چشم انداز نوری پیدا می کنند.
7) ترکیب سه گروه فضاهای باز، بسته و پوشیده به نحوی است که یکدیگر را تعریف می کنند. فضاهای باز، فضاهای بسته را و بالعکس. در این میان، فضاهای پوشیده نقش فضاهای گذار را در ادامه فضاهای باز و بسته به عهده می گیرند.
8) درهر سمت حیاط، ترکیب لایه ای افقی و عمودی فضا، همچون شبکه ای در هم تنیده، انواع فضاها را با ابعاد و ارتفاعهای گوناگون برای انواع فعالیتهای خصوصی و عمومی مرتبط با شیوه زندگی فراهم می آورد.
9) حفظ محرویت در داخل و ملاحظات اقلیمی
نکات مشهود و مرتبط با تمیز و تشخیص فضایی عبارتند از:
ویژگیهای کلی فضاهای سکونتی معاصر:
1) خانه از بیرون متمایز است و این تمایز ناشی از تفاوت آن از نظر ارتفاع، مصالح، رنگ، عقب نشینی و برخی علایم خاص با بناهای اطراف است.معمولاً هم یک عامل از قبیل حیاط ( به مفهوم معاصر در حد فاصل بنا و شارع )، پارکینگ، پیلوتی، دیوار، راه پله و راه رو، نقش جدا کننده را بر عهده دارد.
2) غیر از نمونه هایی که بعد از در ورودی از شارع به حیاط وارد
می شوند، در صورت ورود مستقیم از جلو به ساختمان تقریباً عمق اکثر خانه ها دیده می شود. حرکت در فضا و ترکیب فضایی بسیار محدود است. جهتی مشخص وجود ندارد. بلافاصله پس از ورود، وارد فضاهای سرویس و بعد وارد فضاهای زندگی می شویم و در انتهای چشم انداز، درهای اتاق خواب دیده
می شود.
دسته بندی | پزشکی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 1444 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 88 |
فهرست مطالب
پیش گفتار--------------------------------------- 1
فصل اول : لیزر چیست ؟
ریشه لغوی -------------------------------------- 3
تاریخچه لیزر ----------------------------------- 3
سیر تحولی و رشد -------------------------------- 4
گزیده ای از سخنان علی جوان --------------------- 5
فصل دوم : لیزر از دید فیزیک
مشخصات اصلی لیزر-------------------------------- 8
برهم کنش نور با ماده --------------------------- 9
تولید نور ------------------------------------- 10
قانون توان و انرژی ---------------------------- 12
نحوه ایجاد پرتو لیزر -------------------------- 14
تفاوت پرتور لیزر با نور معمولی ---------------- 16
نمونه هایی از لیزرهای متداول ------------------ 16
هولوگرام -------------------------------------- 17
طرز کار یک لیزر یاقوتی ------------------------ 18
اسکن میکروسکوپی لیزری هم کانون ---------------- 20
ارتقاء کیفیت با بکارگیری اصول هم کانونی ------- 23
رهنمودها -------------------------------------- 25
کاربردهای لیزر -------------------------------- 29
فصل سوم : لیزر و شیمی
دید کلی --------------------------------------- 37
لیزر و ایجاد شاخه های جدید در شیمی------------- 37
تکنیکهای جهش دما ------------------------------ 37
طیف سنجی -------------------------------------- 38
طیف سنجی مولکولی ------------------------------ 38
سایر کاربردهای لیزر در شیمی ------------------- 39
لیزر و آینده علم شیمی ------------------------- 39
پهنای باریکه ---------------------------------- 40
تکفامی ---------------------------------------- 42
کاربردهای مهم پهنای کم باریکه ----------------- 43
کاربرد تکفامی نور لیزری ----------------------- 44
مکانیزم لیزر یاقوت ---------------------------- 45
ساختار بلوری یاقوت ---------------------------- 46
لیزرهای شبیه یاقوت ---------------------------- 47
فصل چهارم : لیزرها در علم پزشکی
لیزر چیست ؟ ----------------------------------- 49
لیزر پزشکی چیست ؟------------------------------ 50
چه بیماریهایی با لیزر کم توان درمان می شوند ؟ - 51
در چه مواردی نباید از لیزر درمانی استفاده شود ؟ 53
مطالعه بر روی حیوان ، تأثیر لیزر درمانی بر آسیب شدید اعصاب محیطی 55
مواردی که عموماً برای لیزر درمانی مناسب نیستند - 59
مواردی که در بعضی مواقع برای لیزر درمانی مناسب نیستند 61
مواردی که به اشتباه برای لیزر درمانی مناسب تشخیص داده نشده اند 64
لیزر درمانی کم توان --------------------------- 66
کاربرد لیزر در لیزر درمانی -------------------- 68
پروتکل درمانی در خار پاشنه -------------------- 69
درمان بیماری دیابت با لیزر کم توان ------------ 70
لیزر و پوست ----------------------------------- 73
فصل پنجم : اخبار دنیای لیزر
بازنمایی مسجد اباصوفیه توسط لیزر -------------- 76
جایگزینی PLDD بجای عمل جراحی فتق دیسک بین مهره ای 77
درمان بیماری دیابت با لیزر کم توان ------------ 78
کارایی بالینی با لیزر کم توان در استئوارتریت گردنی 80
تاثیر لیزرگالیم آرسناید در درمان کمردرد مزمن -- 81
اثر لیزر کم توان در فتق دیسک کمری HLD---------- 82
نتیجه گیری ------------------------------------ 83
منابع ----------------------------------------- 85
پیش گفتار
امروزه تقریباً همه لیزر و موارد کاربرد آن را می دانند . در تمام دنیا و به ویزه در کشور با استفاده از لیزر و مشتقات آن به طور شگفت انگیزی افزایش داشته است .
هم چنین لیزر در پژوهش های علمی و برای محدوده وسیعی از دستگاههای علمی موارد مصرف پیدا کرده است . برتری لیزر در این است که از منبعی برای نور و تابش های کنترل شده تک فام و پرتوان تولید می کند . تابش لیزر با پهنای نور طیف های باریک توان تمرکزیابی می شود . چندین برابر درخشانتر از خورشید است .
لیزر کشفی علمی می باشد که به عنوان یک تکنولوژی در زندگی مدرن جا افتاده است . لیزرها به مقدار زیاد در تولیدات صنعتی ، ارتباطات نقشه برداری و چاپ مورد استفاده قرار می گیرند .
فصل اول
لیزر چیست ؟
ریشه لغوی
کلمه لیزر (LASER) از حروف ابتدای عبارت "تقویت نور بوسیله گسیل القایی تابش" (Light Amplification By Stimulated Emission of Radiation) در لاتین ساخته شده است که معمولاً در طول موجهای مادون قرمز نزدیک ، مرئی و ماورای بنفش طیف الکترومغناطیس میباشد. به گسیلهای لیزر گونه طول موجهای بلندتر ناحیه میکروویو "میزر" (MASER) گفته میشود. لیزر اصولاً به منبع نور همدوس و تکرنگ گفته میشود.
تاریخچه لیزر
پیشنهاد استفاده از گسیل القایی از یک سیستم با جمعیت معکوس برای تقویت امواج میکروویو بطور مستقل بوسیله وبر (Weber) ، جوردون (Gor، don) زیگر (Zeiger) ، تاونز (Townes) ، باسو (Basov) و پروخورو (Prokhorov) داده شد. اولین استفاده عملی از چنین تقویت کنندههایی توسط گروه جوردون ، زیگر و تاونز در دانشگاه کالیفرنیا انجام شد. این گروه نام میزر (MASER) را که از ابتدای حروف "Microwave Amplification by Stimulated Emission of Radiation" تشکیل شده بود برای آن برگزیدند.
اولین میزر با استفاده از گذار میکروویو در مولکولهای آمونیاک (NH3) ساخته شد. در سال 1958 اولین بار پیشنهاد فعالیت میزر در فرکانسهای نوری در مقالهای توسط اسکاولو (Schawlow) و تاونز داده شد. در سال 1960 یعنی کمتر از دو سال دیگر ، میلمن (Mailman) موفق به ساخت لیزر پالسی یاقوت شد. این لیزر پیوسته کار (CW) که لیزر گازی هلیوم نئون بود، در سال 1961 توسط علی جوان ایرانی ساخته شد. در سال 1962 نیز پیشنهاد لیزرهای نیمه هادی مطرح گردید.
سیر تحولی و رشد
اختراع لیزر به سال 1958 با نشر مقالات علمی در رابطه با میزر اشعه مادون قرمز و نوری بر میگردد. نشر مقالات مذکور سبب افزایش تحقیقات علمی توسط دانشمندان در سر تا سر جهان گردید. در بخش ارتباطات نیز کارشناسان توانایی لیزر را که جایگزین ارسال یا مخابره الکتریکی شود، تأیید نمودند. اما اینکه چگونه پالسها را مخابره نمایند، مشکلات زیادی را بوجود آورد. در سال 1960 دانشمندان پالس نور را مخابره نمودند، سپس از لیزر استفاده کردند. لیزر ، نور خیلی زیادی را تولید نمود که بیش از میلیونها بار روشنتر از نور خورشید بود. متأسفانه پرتو لیزر میتواند خیلی تحت تأثیر شرایط جوی مثل بارندگی ، مه ، ابرهای کم ارتفاع ، چیزهای موجود در آزمایشهای مربوط به هوا از قبیل پرندگان قرار گیرد.
دانشمندان نیز طرحهای جدیدی را جهت حمایت نور از برخورد با موانع را پیشنهاد نمودند. قبل از اینکه لیزر بتواند سیگنالهای تلفن را ارسال دارد. اختراع مهم دیگر موجبر فیبر نوری بود که شرکتهای مخابراتی برای ارسال صدا ، اطلاعات و تصویر از آن استفاده میکنند. امروزه ارتباطات الکترونیکی بر پایه فوتونها استوار میباشد. تکنولوژی تسهیم طول موج یا رنگهای مختلف نوری برای ارسال تریلیون بیت فیبر نوری استفاده میکند.
سبعد از اینکه لیزر دی اکسید کربن در سال 1964 اختراع شد کاربرد لیزر در زمینههای پزشکی خیلی توسعه یافت و برای جراحان این امکان را فراهم نمود تا بجای استفاده از چاقوهای جراحی از فوتون استفاده نمایند.
گزیدهای از سخنان علی جوان در مورد اختراع لیزر
در دنیای علمی و علوم ، این مثل همیشه گفته میشود که وقتی که زمان برای یک اختراع یا یک کشف درست شده و شما آنرا انجام ندهید، کس دیگری انجام خواهد داد. این مثل تا حد زیادی حقیقت دارد، اما همیشه اینطور نیست. بعضی وقتها آدمها یک فکر خوب را از دست میدهند. وقتی که نوبت برسد به لیزر ، لیزر گازی ، میتوانست در سال 1930 اختراع شده باشد، نه پس از سی سال در سال 1960 که من آنرا اختراع کردم. اگر شما به تاریخ علم نگاه کرده باشید، مخصوصا به فیزیکدانان اروپایی ، آنها به اختراع لیزر در سالهای 1937 و 1938 خیلی نزدیک شده بودند.
|
قانون توان و انرژی
شدت نور لیزر به حدی است که می تواند باعث تبخیر مواد و ایجاد تغییرات غیر قابل برگشت شود. اشعه لیزر می تواند به نقطه هایی با اندازه های مختلف تنظیم (فوکوس ) شود و به همین صورت تولید شدت های مختلف نور را می کند.
حفره لیزر : ( Cavity)یک حفره لیزر با مجموعه ای از آینه ها تعریف می شود که امواج نور را در محیط لیزر به جلو و عقب می فرستد. آینه عقب معمولأ کاملأ منعکس می کند در حالیکه آینه جلو به مقدار کمی از نور لیزر اجازه عبور می دهد. آینه ها باید دقیقاً تنظیم شده و بطور مطمئنی بسته شوند.
توان یا پاور دنسیتی(power density )یک تشعشع ، توان نور لیزر بر واحد سطح با واحد وات بر سانتی متر مربع ( Watt/ Cm2 ) است.
مساحت نقطه نور و توان لیزر مشخص کننده Power density می باشد.
انرژی : معرف کل انرژی نور می باشد و واحد آن ژول است . یک ژول برابر با یک وات برای مدت یک ثانیه می باشد. قدرت لیزر با انرژی تقسیم بر زمان ( یا طول مدت یک پالس ) رابطه دارد. Fluence سرعت انتقال انرژی را تعیین می کند. به عنوان مثال ، 100 ژول را می توان در 1 ثانیه با 100 وات و یا در 100 ثانیه با 1 وات منتقل نمود.
اندازه نقطه لیزر یکی از دو فاکتور کنترل power density می باشد.اندازه نقطه با موارد زیر مشخص می شود.
نوع لیزر از روی حفره لیزر ( laser cavity ) مشخص می شود و نشان دهنده توزیع توان لیزر در یک نقطه می باشد. واگرایی اشعه(Beam Divergence) اپتیکی و بردار اشعه خارجی تر بیان میشود
زاویه با رادیان اندازه گیری می شود (رادیان = 180 درجه ) . واگرایی اشعه 1 میلی رادیان معادل است باافزایش در قطر یک اشعه به اندازه یک میلی متر در فاصله یک .
نحوه ایجاد پرتو لیزر
اولین شرط ایجاد لیزر ، داشتن ماده یا محیطی است که بتواند انرژی را در خود ذخیره کند. نمونههایی از این مواد عبارتند از: بلورهایی مثل یاقوت ، ایتریوم ، آلومینیوم گارنت یا گازهایی مثل CO2 و He - Ne و ... و مایعاتی مانند رنگهای رودآمین – 6G میباشد. انیشتین در سال 1916 نشان داد که گسیل القایی نور را میتوان از یک اتم برانگیخته بدست آورد.
شچنانچه اتم و یا مولکول در تراز بالاتر E2 واقع شود و فوتونی با فرکانس v با اتم برانگیخته وارد برهمکنش شود. بطوری که hv = E2 _ E1 باشد، در این صورت احتمال معینی وجود خواهد داشت که اتم به تراز پایینتر بیافتد. در نتیجه ، دو فوتون حاصل میشود، فوتون القا کننده و القا شونده ، که هر دو همفاز هستند.در عین حال ، اگر اتمهایی به تعداد N2 در تراز E1 باشند، میتوانند با جذب فوتونهای فوق ، برانگیخته شده و به تراز انرژی E2 برسند.
چنانچه هدف به دست آوردن تابش همدوس باشد، باید سعی شود که N2 >> N2 گردد، به عبارت دیگر ، تجمع معکوس رخ دهد. فرآیندی که طی آن تجمع معکوس صورت میگیرد، دمش مینامند. وقتی یک سیستم دو ترازی با محیط اطراف خود در حال تعادل گرمایی باشد، جمعیت تراز انرژی بالاتر Nj کمتر از جمعیت تراز Ni خواهد بود. با استفاده از فرآیند اشباع شدن میتوان Ni را با Nj مساوی گردانید. بطوری که مقدار جذب به صفر تنزل یابد.
چنانچه بتوان مقدار Nj را بیشتر از Ni نمود، اکثر اتمهای سیستم که به حالت برانگیخته میروند، تمایل خواهند داشت که به حالت انرژی کمتر برگردند. بدیهی است که این تمایل به وسیله کوانتای تابش فرودی تشدید میگردد.
بدین معنی که سیستم نه تنها فوتون فرودی را جذب نمیکند بلکه فوتون فرودی باعث برانگیختگی سیستم برانگیخته شده که با سقوط به حالت پایینتر دو کوانتا انرژی تابشی از دست میدهد (فوتون مربوط به اتم برانگیخته به همراه فوتون فرودی). تمام این فرآیندها تابش لیزر را بوجود میآورند.
قرار دادن محیط تولید لیزر در یک مشدد نوری با انتهای آینهای که تابش را در محیط تولید لیزر به جلو و عقب میفرستد، سبب تراکم تابش سطوح بالا در تشدید کننده بوسیله ادامه گسیل القایی میشود. سپس تابش لیزر از طریق آینهای نیمه شفاف ، از یک انتهای کاواک به بیرون گسیل میشود.
تفاوت پرتو لیزر با نور معمولی
پرتو لیزر دارای چهار خاصیت مهم است که عبارتند از: شدت زیاد ، مستقیم بودن ، تکفامیو همدوسی. لیزرها در اشکال گوناگون وجود دارند. ممکن است تصور شود که پرتو لیزر همانند اشعه ایکس ، گاما ، ماورا بنفش (UV) و مادون قرمز (IR) ، جایگاهی معین در طیف الکترومغناطیسی را داراست، حال آنکه این پرتو میتواند هر کدام از فرکانسهای محدوده طیف نامبرده را در برگیرد، با این تفاوت که دارای مشخصاتی از قبیل تکفامی ، همدوسی و شدت زیاد است.
اینکه چگونه میتوان پرتو لیزری با فرکانسهای دلخواه را تولید نمود، کار دشواری است که عملا با آن روبرو هستیم. مشکل دیرپا در تابش لیزری ، فقدان پوشش گسترده طول موجی در آن است. به دلیل اینکه لیزرها بهخودی خود فاقد قابلیت تنظیم طول موج هستند، پوشش کل طیف نورانی نیاز به ابزارهای متعدد و جداگانه دارد.
نمونههایی از لیزرهای متداول
لیزرهای محدوده نامرئی (400 _ 700nm): لیزرهای آرگون _ کریپتون و لیزر هلیوم _ نئون، لیزرهای رنگی و لیزر تیتانیوم_یاقوت کبود.
لیزرهای محدوده ماورای بنفش (200 _ 400nm): لیزرهای اگزایمر (لیزر هالید گاز نادر) ، نیتروژن ، لیزر رنگی با فرکانس دو برابر شده.
طبقه بندی لیزر در حالت کلی
لیزر پیوسته کار ، لیزر پالسی
هولوگرام
1 -هولوگرام یک تصویر سه بعدی است که با استفاده از لیزر ایجاد می شود . نور دستگاه لیزر به دو پرتو می شکند . یکی از پرتوها با انعکاس از روی یک آینه از روی شی به صفحه عکاسی
می تابد . پرتو دیگر به وسیله آینه دیگری بدون برخورد به شی به صفحه عکاسی فرستاده
می شود . صفحه عکاسی در جایی قرار داده می شود که دو پرتو تلاقی می کنند . سپس صفحه عکاسی ظاهر می شود و ، در صورتی که به طریق صحیح به آن نور تابانده شود ، هولوگرام را پدیدار می کند.
چگونگی ایجاد این دو دسته تا حدود زیادی بستگی به ساختار درونی محیط تولید لیزر ، مکانیزم ایجاد لیزر و پارامترهای دیگر دارد که بررسی آنها خارج از این مقوله است. از لحاظ کاربردی ، لیزرهای پالسی با مدت پالس 12-10 ثانیه در دسترس هستند. چنین لیزرهایی در جهت پژوهش در فرایندهایی که در گازها و مایعات ، با سرعتهای بسیار بسیار سریع رخ میدهد، بکار برده میشوند.
" |
لیزرها سه قسمت اصلی دارند: |
|
۱-پمپ انرژی یا چشمه انرژی: که ممکن است این پمپ اپتیکی یا شیمیایی و یاحتی یک لیزر دیگر باشد.
۲- ماده پایه وزفعال که نام گذاری لیزر بواسطه ماده فعال صورت میگیرد
۳- مشدد کننده اپتیکی : شامل دو اینه بازتابنده کلی و جزئی می باشد
طرز کار یک لیزر یاقوتی:
پمپ انرژی در این لیزر از نوع اپتیکی میباشد ویک لامپ مارپیچی تخلیه است(flash tube) که بدور کریستال یاقوت مدادی شکلی پیچیده شده(ruby) کریستال یاقوت ناخالص است و ماده فعال ان اکسید برم و ماده پایه ان اکسید الومینم است.
بعد از فعال شدن این پمپ انرژی کریستال یا قوت نور باران می شودو بعضی از اتمها رادر اثرجذب القایی-stimulated absorption برانگیخته کرده وبه ترازهای بالاتر می برد.
پدیده جذب القایی: اتم برانگیخته = اتم+فوتون
با ادامه تشعشع پمپ تعداد اتمهای برانگیخته بیشتر از اتمهای با انرژی کم میشود به اصطلاح وارونی جمعیت رخ می دهد طبق قانون جذب و صدور انرژی پلانک اتمهای برانگیخته توان نگهداری انرژی زیادتر را نداشته وبه تراز با انرژی کم بر میگردند وانرژی اضافی را به صورت فوتون ازاد می کنند که به این فرایند گسیل خودبخودی گفته می شود ولی از انجایی که پمپ اپتیکی مرتب به اتمها فوتون می تاباند پدیده دیگری زودتر اتفاق می افتد که به ان گسیل القایی-stimulated emission گفته می شود .وقتی یک فوتون به اتم برانگیخته بتابد ان را تحریک کرده و زودتر به حالت پایه خود بر می گرداند.
گسیل القایی: اتم+دو فوتون = اتم برانگیخته+ فوتون
این فوتونها دوباره بعضی از اتمها را بر انگیخته میکنند و واکنش زنجیر وار تکرار می شود.
بخشی از نور ها درون کریستال به حرکت در می ایند که توسط مشددهای اپتیکی درون کریستال برگرداننده می شوند واین نورها در همان راستای نور اولیه هستد بتدرج با افزایش شدت نور لحظه ای می رسد که نور لیزر از جفتگر خروجی با روشنایی زیاد بطور مستقیم خارج می شود
لیزر CO2 لیزرهای گازی نوع خاصی از لیزر است که در آن گازی داخل یک لوله ی شفاف مثل لامپ مهتابی می رود. عبور جریان از این لوله باعث رفت و آمد ِ فوتون می شود. اولین نوع ِ این لیزرها هلیم نئون بود. یعنی همین لیزرهای خانگی و مدارس. این لیزر ِ ایمن توسط یک ایرانی در مؤسسه ی بل به نام دکتر علی جوان اختراع شد. نوع دیگر لیزر لیزر CO2 است. البته در محفظه ی آن هلیوم و مقداری نیتروژن هم هست. کاز نیتروژن انرژی ِ الکترودها را ذخیره می کند. پس از برخورد مولکولهای نیتروژن به مولکول CO2 این انرژی انتقال می یابد. مولکولهای CO2 برانگیخته می شوند. گاز هلیوم به انتقال ِ انرژی کمک می کند. همچنین کمک می کند تا مولکولهای دی اکسید کربن زودتر به ترازهای انرژی عادی یا حالت عادی خود برگردند. این لیزرها بازده خوبی دارند.
دسته بندی | ساخت و تولید |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 10089 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 76 |
فهرست مطالب:
چکیده....................................................................................................................... 6
نمای شماتیک از برد الکترونیکی................................................................................7
نمای اصلی برد(قسمت الکترونیک)...............................................................................8
نمای کلی پروژه..........................................................................................................9
فصل اول :سخت افزار....................................................................................................... 11
Plc1-1 ...................................................................................................................12
1-2 موتور گیربکسی ......................................................................................................40
1-3 سنسور مادون قرمز.....................................................................................................46
1-4 میکرو کنترلر ...........................................................................................................51
Lcd1-5 ......................................................................................................................60
1-6 خلاصه فصل..............................................................................................................65
فصل دوم: نرم افزار.............................................................................................................66
2-1 برنامه plc ........................................................................................................ 67
2-2 برنامهAVR..........................................................................................................70
2-3 خلاصه فصل.......................................................................................................... 73
منابع...................................................................................................................................74
چکیده:
لازم است قبل از شروع به بحث مختصری راجع به کل پروژه توضیحاتی را ذکر کنم. پروژه من در اصل برنامه نویسی plcاست اما از آنجاییکه من در پروژه از قسمت الکترونیکی نیز استفاده کردم با راهنمایهای استاد راهنما لازم دانستم که در مورد این قسمت نیز در این مستندات توضیحاتی را ذکر کنم. حال اصل موضوع از این قرار است که ما در کارخانه ها دیده ام که افرادی را برای کنترل نوار نقاله گذاشته اند که این امر علاوه بر هزینه های زیاد ،خطاهای انسانی را نیز در بر دارد .اما با پیشرفت تکنولوژی ماجولهای قابل برنامه ریزی وارد بازار صنعت شده که از آن جمله بهترین و در دسترس ترین و با تنوع زیاد را شاید بتوانplcنام برد که این مشکلات را حل کرد. که ما از این ماجولplcکه از نوع خاص آن logoاستفاده کردیم و فرمانی را توسط این ماجول به موتور نوار نقاله مبنی بر راه اندازی و کنترل نوار نقاله دادیم. بعد از این مرحله وارد قسمت الکترونیکی مدار شدیم که شمردن کالاها روی نوار نقاله بود که این کار توسط مادون قرمز و بعد خروجی مادون به ورودی avrو استفاده از کانتر avrبرای شمردن کالاهاو سپس نمایش بررویlcdکه به قسمت خروجی avrوصل است. که در فصل اول در مورد سخت افزارهای بکار رفته در این پروژه صحبت میکنیم ودر فصل دوم در مورد نرم افزارهای که یکی plc و دیگری avr است بحث خواهیم کرد لازم به ذکر است در پایان هر فصل اهداف کلی به عنوان خلاصه فصل بیان شده است.
فصل اول
سخت افزار
PLC:
PLC مخف Programable logic contorerl به معنی برنامه کنترل منطقی می باشد که برنامه نوشته شده توسط کامپیوتر را از کامپیوتر به کنتاکتور ها یا رله ها توسط مدار رابط یا اینتر فیس انتقال میدهد و طبق برنامه ذکر شده دستگاه ها را راه اندازی و کنترل می نمایید. امروزه استفاده از PLC در صنایع و کارخانه ها رو به افزایش است و بایستی برقکاران صنعتی طرز استفاده از آن را بدانند.PLC هایی مورد آموزش مربوط به شرکت زیمنس می باشند.
شمای کلی PLCها:
PLC PROGRAMMABLE LOGIC CONTROLLER))کنترل کننده قابل برنامه ریزی منطقی:
در سال 1968 آمریکایی ها اولین PLC را ساختند و آنرا کنترل قابل برنامه ریزی نام نهادند {PROGRAMABLE CONTROLLER } آلمانی ها در سال 1973 PLC را وارد بازار کردند و اکنون شرکتهای مختلفی در جهان در زمینه ساخت و استفاده از PLC در حال فعالیت هستند.سهم شرکت زیمنس از بازار PLC جهان 26%_ شرکت آمریکایی ALAM BRADLEY 26 % _ OMRON ژاپن 11 ٪ ــ MITSUBISHI 9 ٪ و الباقی مربوط به کمپانی های AEG-BOSCH -GENRAL ELECTRIC و TELEME CANIQUE فرانسه می باشد.
شرکتهای ایرانی نظیر کنترونیک - صنعت فردا و فتسو آلمانی که همگی مدلی از زیمنس آلمان می باشند.
طراحی مدار فرمان توسط کامپیوتر :
هر سیستم نیاز به کنترل دارد.در سیستم های صنعتی 2 نوع کنترل وجود دارد.
1-سخت افزاری(مدارات فرمان الکتریکی) 2- سیستم های PLCسیستم های PLC خود به 2 گروه تقسیم می شوند : 1- سیستم های کنترلی گسترده DCS 2- کامپیوتر های شخصی IPC
پروسه کار یک PLC:
ورودی پردازش خروجی
ورودی می تواند سنسور ها - کلید های قطع ووصل -عوامل مکانیکی و...باشند. خروجی هم موتورها - رله یا کنتاکتورها - لامپ ها و نمایشگر ها باشند.
با اعمال ورودی به یک سیستم PLC که می تواند بصورت کلیدی و یا سنسور باشد عمل پردازش بر روی ان صورت گرفته و نتیجه عمل در یک عمل کننده یا یک شبیه ساز آشکار می شود.به مجموعه این اعمال یک فرایند یا پروسه کاری گفته می شود.
موارد کاربرد PLC :
1- کنترل هر گونه ماشین و وسیله برقی
2- کنترل هر سیستم خط تولید
3- کنترل فرمان مدار CNC (ماشین های فرز پیشرفته )
تفاوت PLC با کامپیوتر :
تمامی اجزا یک کامپیوتر در یک PLC وجود دارد ولی کامپیوتر از لحاظ نوع ورودی و خروجی ها و همچنین عمل ترکیب ورودی ها و خروجی ها با PLC متفاوت می باشد.خروجی PLC می تواند یک رله - تریاک - ترانزیستور - تریستور و غیره باشد که با توجه به حداکثر جریان مجاز خروجی PLC باید انتخاب شود تا آسیبی به سیستم وارد نشود.
در PLC ما نتیجه عمل را می بینیم ولی در کامپیوتر فقط اطلاعات را می بینیم.
تفاوت رله های قابل برنامه ریزی باPLC:
مزایای این رله ها:
قیمت ارزان-سبک-کوچک هستندکه برای کاربردهای محدود مانند پله برقی ، راه اندازی یک یا چند موتور و موارد مشابه.
در ضمن دراکثر رله های قابل برنامه ریزی در جلوی پانل آنها یک (DISPLAY)کوچک وجود دارد که می توان از طریق آن برنامه مورد نظر را در آن نوشت.(یک صفحه کلید کوچک نیز دارد.)
محدودیت های این رله:
1- تعداد ورودی ها و خروجی ها محدود است(بین 20 تا30)
2- تعداد تایمرها و شمارنده های داخل آن محدود است.
3- تعداد سطرهای برنامه نویسی آن محدود است.
4- تعداد قطعات فراخوانده شده از حافظه محدود است.
حافظه بکار رفته در PLC :
در PLC از حافظه های نیمه هادی و بیشتر از RAM و EEPROM استفاده می شود .یک باتری نیز برای جلوگیری از پاک شدن اطلاعات حافظه RAM در مواقع قطع برق و خاموش کردن دستگاه بکار برده می شود.یک خازن نیز موازی با باتری بک آپ قرار گرفته که بهنگام تعویض باتری می تواند برق سیستم را بمدت 30 ثانیه تامین نمایید.ولتاژ باتری3.6 ولت با جریان دهی 0.09 میلی آمپر می باشد.
در مقایسه با روشهای حل سنتی و PLC می توان نتیجه گرفت که روش کار PLC آسانتر و توانایی و قابلیت بیشتری نسبت به روش سنتی می باشد.در PLC می توان براحتی در برنامه و اجرای آن تغییرات اعمال نمود.همچنین دارای حجم کم و ارزانتری می باشد و نگهداری آن نیز آسانتر است.
امروزه در بین کشورهای صنعتی ، رقابت فشرده و شدیدی در ارائه راهکارهایی برای کنترل بهتر فرآیندهای تولید ، وجود دارد که مدیران و مسئولان صنایع در این کشورها را بر آن داشته است تا تجهیزاتی مورد استفاده قرار دهند که سرعت و دقت عمل بالایی داشته باشند. بیشتر این تجهیزات شامل سیستمهای استوار بر کنترلرهای قابل برنامهریزی (Programmable Logic Controller) هستند. در بعضی موارد که لازم باشد میتوان PLCها را با هم شبکه کرده و با یک کامپیوتر مرکزی مدیریت نمود تا بتوان کار کنترل سیستمهای بسیار پیچیده را نیز با سرعت و دقت بسیار بالا و بدون نقص انجام داد.
قابلیتهایی از قبیل توانایی خواندن انواع ورودیها (دیجیتال ، آنالوگ ، فرکانس بالا...) ، توانایی انتقال فرمان به سیستمها و قطعات خروجی ( نظیر مانیتورهای صنعتی ، موتور، شیربرقی ، ... ) و همچنین امکانات اتصال به شبکه ، ابعاد بسیار کوچک ، سرعت پاسخگویی بسیار بالا، ایمنی ، دقت و انعطاف پذیری زیاد این سیستمها باعث شده که بتوان کنترل سیستمها را در محدوده وسیعی انجام داد.
مفهوم کنترلرهای قابل برنامهریزی PLC:
در سیستمهای اتوماسیون وظیفه اصلی کنترل بر عهده PLC است که با گرفتن اطلاعات از طریق ترمینالهای ورودی، وضعیت ماشین را حس کرده و نسبت به آن پاسخ مناسبی برای ماشین فراهم میکند. امکان تعریف مدهای مختلف برای ترمینالهای ورودی/خروجی یک PLC، این امکان را فراهم کرده تا بتوان PLC را مستقیما به المانهای دیگر وصل کرد. علاوه بر این PLC شامل یک واحد پردازشگر مرکزی( CPU) نیز هست، که برنامه کنترلی مورد نظر را اجرا میکند. این کنترلر آنقدر قدرتمند است که میتواند هزارها I/O را در مدهای مختلف آنالوگ یا دیجیتال و همچنین هزارها تایمر/ کانتر را کنترل نماید. همین امر باعث شده بتوان هر سیستمی، از سیستم کنترل ماشینهایی با چند I/O که کار سادهای مثل تکرار یک سیکل کاری کوچک انجام میدهند گرفته تا سیستمهای بسیار پیچیده تعیین موقعیت و مکانیابی را کنترل نمود. این سیستم میتواند بدون نیاز به سیمبندی و قطعات جانبی و فقط از طریق نوشتن چند خط برنامه تا صدها تایمر را در آن واحد کنترل و استفاده نماید.
زمان پاسخگویی Scan Time:
این زمان بستگی به سرعت پردازش CPU مدل انتخاب شده PLC و طول برنامه کاربر دارد. از یک میکروثانیه تا ده میلی ثانیه میباشد. مثلا در مواقعی که I/O از سیستم اصلی دور باشد، چون مجبور به نقل و انتقال سیگنالها به سیستم دورتری هستیم در نتیجه زمان اسکن زیاد میشود. همچنین مانیتور کردن برنامه کنترلی اغلب به زمان اسکن میافزاید چرا که CPU کنترلر مجبور است وضعیت کنتاکتها، رلهها ، تایمرها و... را روی CRT یا هر وسیله نمایشگر دیگری بفرستد.
قطعات ورودی:
هوشمند بودن سیستم اتوماسیون بیشتر مربوط به توانایی PLC در خواندن سیگنالهای ارسالی از انواع ورودیها، دستی، اتوماتیک و حسگرهای خودکار میباشد. قطعات ورودی نظیر شستیهای استارت/ استوپ ، سوییچها، میکروسوییچها، سنسورهای فتوالکتریک، proximity ، level sensor ، ترموکوپل، PT100 و... PLC از این سنسورها برای انجام عملیاتی نظیر تشخیص قطعه روی نوار نقاله حامل قطعات، تشخیص رنگ، تشخیص سطح مایعات داخل مخزن، آگاهی داشتن از مکانیزم حرکت و موقعیت جسم، تست کردن فشار مخازن و بسیاری موارد دیگر، استفاده میکند.
سیگنالهای ورودی یا دیجتال هستند و یا آنالوگ، که در هر صورت ورودیهای PLC را توان در مدهای مختلف تنظیم و مورد استفاده قرار داد.
قطعات خروجی:
همانطوری که میدانید یک سیستم اتوماسیون شده بدون داشتن قابلیت اتصال به قطعات خروجی از قبیل سیمپیچ، موتور، اینورتر، شیربرقی ، هیتر و ... کامل نخواهد بود. قطعت خروجی نحوه عملکرد سیستم را نشان میدهند و مستقیما تحت تاثیر اجرای برنامه کنترلی سیستم هستند در خروجیهای PLC نیز مدهای مختلفی برای اعمال سیگنال به المانهای خروجی وجود دارد.
نقش کنترلرهای قابل برنامهریزی (PLC) در اتوماسیون صنعتی:
در یک سیستم اتوماسیون، PLC بعنوان قلب سیستم کنترلی عمل میکند. هنگام اجرای یک برنامه کنترلی که در حافظه آن ذخیره شده است، PLC همواره وضعیت سیستم را بررسی میکند. این کار را با گرفتن فیدبک از قطعات ورودی و سنسورها انجام میدهد. سپس این اطلاعات را به برنامه کنترلی خود منتقل میکند و نسبت به آن در مورد نحوه عملکرد ماشین تصمیمگیری میکند و در نهایت فرمانهای لازم را به قطعات و دستگاههای مربوطه ارسال میکند.
مقایسه تابلوهای کنترل معمولی با تابلوهای کنترلی مبتنی بر PLC:
امروزه تابلوهای کنترل معمولی ( رلهای ) خیلی کمتر مورد استفاده قرار میگیرند. چرا که معایب زیادی دارند. از آنجا که این نوع تابلوها با رلههای الکترومکانیکی کنترل میشوند، وزن بیشتری پیدا میکنند، سیمکشی تابلو کار بسیار زیادی میطلبد و سیستم را بسیار پیچیده میکند. در نتیجه عیبیابی و رفع مشکل آن بسیار پرزحمت بوده و برای اعمال تغییرات لازم در هر سال و یا بروز کردن سیستم بایستی ماشین را بمدت طولانی متوقف نمود که این امر مقرون به صرفه نخواهد بود. ضمنا توان مصرفی این تابلوها بسیار زیاد است.
با بوجود آمدن PLC، مفهوم کنترل و طراحی سیستمهای کنترلی بطور بسیار چشمگیری پیشرفت کرده است و استفاده از این کنترلرها مزایای بسیار زیادی دارد. که به برخی از این موارد در زیر اشاره کردهایم. که با مطالعه آن میتوان به وجه تمایز PLC با سایر سیستمهای کنترلی پی برد:
سیم بندی سیستمهای جدید در مقایسه با سیستمهای کنترل رلهای تا 80٪ کاهش مییابد.
از آنجاییکه PLC توان بسیار کمی مصرف میکند، توان مصرفی بشدت کاهش پیدا خواهد کرد.
توابع عیب یاب داخلی سیستم PLC ، تشخیص و عیبیابی سیستم را بسیار سریع و راحت میکند.
برعکس سیستمهای قدیمی در سیستمهای کنترلی جدید اگر نیاز به تغییر در نحوه کنترل یا ترتیب مراحل آن داشته باشیم، بدون نیاز به تغییر سیمبندی و تنها با نوشتن چند خط برنامه این کار را انجام میدهیم. در نتیجه وقت و هزینه بسیار بسیار اندکی صرف انجام اینکار خواهد شد.
در مقایسه با تابلوهای قدیمی در سیستمهای مبتنی بر PLC نیاز به قطعات کمکی از قبیل رله ، کانتر، تایمر، مبدلهای A/D و D/A و... بسیار کمتر شده است. همین امر نیز باعث شده در سیستمهای جدید از سیمبندی،پیچیدگی و وزن تابلوها به نحو چشمگیری کاسته شود.
از آنجاییکه سرعت عملکرد و پاسخدهی PLC در حدود میکروثانیه و نهایتا میلی ثانیه است،لذا زمان لازم برای انجام هر سیکل کاری ماشین بطور قابل ملاحظهای کاهش یافته و این امر باعث افزایش میزان تولید و بالا رفتن بازدهی دستگاه میشود.
ضریب اطمینان و درجه حفاظت این سیستمها بسیار بالا تر از ماشینهای رلهای است.
وقتی توابع کنترل پیچیدهتر و تعداد I/O ها خیلی زیاد باشد، جایگزین کردن PLC بسیار کم هزینهتر و راحتتر خواهد بود
امروزه استفاده از تجهیزات کنترلی نظیر PLCها و مینی PLC ها در صنعت به امری بدیهی ولازم تبدیل گشته که این امر هم به دلیل ارتقاء ایمنی و کارائی در سیستم های صنعتی است.لذا توسعه تجهیزات کنترلی مستلزم داشتن نیروی متخصص و کارآزموده است.در بحث آموزش فنی وتخصصی مجموعه های آموزشی از اهمیت زیادی برخوردار هستند به طوری که امکان آموزش کامل بدون وجودمجموعه آموزشی مرتبط با موضوع امکان پذیر نیست.تنها باروشهای نوین آموزشی می توان به مهم دست یافت.
انواع PLCها:
PLCدر راقع یک کامپیوتر صنعتی است.
زبانهای برنامه نویسی در استانداردIEC 61131-3:
1-(ladder diagram)LD، مناسب برای کسانیکه با دیاگرام رله ای آشنایی دارند.
2- (function balck diagram)FBD،مناسب برای کسانیکه بادیاگرام مدار منطقی آشنایی دارند.
3-(sequential fanctial chart)SFC، مناسب برای کسانیکه با ساختار های الگوریتمی آشنایی دارند.
4-(instruction list) IL، مناسب برای کسانیکه با زبان اسمبلی آشنایی دارند.
5-(structured text)ST، مناسب برای کسانیکه با زبانهای سطح بالا آشنایی دارند.
عملکرد PLC:
|
ساختار کل اجرای برنامه های PLC:
این ساختار به این معنی است که در هنگام
اجرای برنامه ،ورودی ها خوانده نمی شوند.
بررسی ساختارورودیهایPLC:
نکته:در بعضی ازPLCها منبع 24 ولت در داخل PLC است.
نکته:رله های خروجی انواع PLCها 2آمپر و 250 ولت را تحمل می کند. در عمل معمولا مستقیما از خروجی رله های PLC استفاده نمی شود.
معمولا از رک رله استفاده می شود که رله ها به صورت سوکتی هستند و به راحتی خارج می شوندو از رله های قویتر استفاده می شوند.
گاهی خروجی ها به صورت ترانزیستوری هستند. علت استفاده از خروجیهای ترانزیستوری این است که این خروجیها سرعت بالاتری نسبت به خروجیهای رله ای دارند.
از معایب این خروجیها این است که ترانزیستور باید بایاس شود و پلاریته ولتاژ اهمیت دارد. معمولا برای درایو کردن Stepperموتورها از این خروجیها استفاده می شود.
آدرس های ورودی خروجی در plcها(:در استانداردIEC 61131-3):
نکات:
% به معنی سیگنال ورودی یا خروجی (از بیرونplc)است.
%I به معنی خواندن بیت های ارتباط با خارج است.
%O به معنی نوشتن در بیت های ارتباط با خارج است.
استاندارد تعداد بیت های ورودی برای یک کارت 8,16,32,64:
استاندارد تعداد بیت های خروجی برای یک کارت 8,16,32,64:
توضیح دستوارت ورودی وخروجی :
مربع اول :می تواند شامل
X:به معنی آدرس دهی بیتی.
B: به معنی آدرس دهی بایتی.
W:به معنی آدرس دهی کلمه ای(2بایتی).
M: به معنی دستیابی به ورودی خروجی های مخصوص مونیتورینگ است.
مربع دوم:یک عدد قرار می گیرد. در یک شبکه PLCها هر کدام ازPLCها شماره گذاری می شوند.در این مربع شمارهPLCمورد نظر نوشته می شود.
مربع سوم: شماره اسلاتی که بیت یا بایت مورد نظر ما در آن قرار دارد را مشخص میکند.
مربع چهارم: شماره ورودی یا خروجی را مشخص میکند.
نکته: در مربع هایی که اعداد در آنها قرار میگیرد فقط می توان از 0 تا99 را نوشت.
نکته بسیار مهم:
دستورات ورودی و خروجی زمانی که در برنامه نوشته می شوند. به این معنی است که در همان زمان از ورودی و خروجی خوانده میشوند،بلکه این دستورات در واقع نام متغییر درRAMهستند.
همانطور که قبلا اشاره شد ابتدا تمام ورودیها خوانده می شوندو سپس برنامه کامل اجرا می شودو در پایان خروجیها بروز میشوند واین روند ادامه می یابد. به همین دلیل ابتدا تمامی ورودیها خوانده می شوند و در متغییرهایی دقیقا با همان نام سخت افزاری ذخیره می شوند ( %IX0.1.5).زمانی که شما دستور%IX0.1.5 را می نویسد این بیت در عمل از حافظه RAMخوانده می شود.
به همین ترتیب زمانی که در برنامه از دستور %QB2.3.0استفاده میکنیم ، در واقع این دستور یک بایت را در آدرسی از حافظه RAM بانام%QB2.3.0 قرار می دهد . و در پایان اجرای برنامه تمامی خروجیها بروز می شوند.
نکته:
علت اینکه در همان لحظه که از دستورات %استفاده میکنیم ورودی و خروجیها را چک نمیکند این است که برای هر بار خواندن ورودی ها باید برنامه را رها کند و به ورودیها و خروجیها رسیدگی کند که این کار وقت برنامه را تلف می کند. و ممکن است وسط برنامه مقدار ورودی تغییر کند بنابراین نصف برنامه بر حسب ورودی مثلا صفر اجرا شده است و نصف دیگر آن بر حسب ورودی یک اجرا می شود که این حالت نا خواسته است.
نکته:
در عمل به منظور صرفه جویی در تعداد پایه ها از روش زیر استفاده می شود.