فایل بای | FileBuy
مرجع خرید و دانلود گزارش کار آموزی ، گزارشکار آزمایشگاه ، مقاله ، تحقیق ، پروژه و پایان نامه های کلیه رشته های دانشگاهیفایل بای | FileBuy
مرجع خرید و دانلود گزارش کار آموزی ، گزارشکار آزمایشگاه ، مقاله ، تحقیق ، پروژه و پایان نامه های کلیه رشته های دانشگاهیمقاله بهینه سازی منبع با استفاده از شبیه‌سازی ترکیب یافته و الگوریتم ژنتیک
| دسته بندی | فنی و مهندسی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 77 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 27 |
مقاله بهینه سازی منبع با استفاده از شبیه‌سازی ترکیب یافته و الگوریتم ژنتیک در 27 صفحه ورد قابل ویرایش
خلاصه
این مقاله، توسط ترکیب کردن فلوچارت ( نمودار گردش کار) براساس ابراز شبیه سازی با یک روش بهینه سازی ژنتیک قدرتمند، یک روش را برای بهینه سازی منبع نشان می دهد.روش ارائه شده، کمترین هزینه،و بیشترین بازده را ارائه میدهد، وبالاترین نسبت سودمندی را در عملکردهای ساخت و تولید فراهم می آورد. به منظور یکپارچگی بیشتر بهینه سازی منبع در طرح ریزی های ساخت،مدلهای شبیه سازی بهینه یافته (GA) الگوریتم های ژنتیکی گوناگون،عموماً با نرم افزارهای مدیریت پروژه بکار رفته شده ادغام می شوند. بنابراین، این مدلها از طریق نرم افزار زمان بندی فعال می شوند و طرح را بهینه می سازند.نتیجه، یک ساختار کاری تقلیل یافته سلسله مراتبی در رابطه با مدلهای همانندی سازی بهینه یافته GA است. آزمایشات گوناگون بهینه سازی با یک سیستم در دو مورد مطالعه، توانایی آن را برای بهینه ساختن منابع در محدوده محدودیتهای واقعی مدلهای همانند سازی آشکار کرد. این الگو برای کاربرد بسیارآسان است و می تواند در پروژه های بزرگ بکار رود. براساس این تحقیق، همانندسازی کامپیوتر وا لگوریتمهای ژنتیک ،می توانند یک ترکیب موثر برای بهبود دادن بازده و صرفه جویی در زمان وساخت و هزینه ها باشند.
مقدمه
این امر کاملاً آشکار شده است که بازده کاری پایین ،عدم آموزش، و کاهش تعداد معاملات، چالشهای بحرانی هستند که صنعت ساختمان( ساخت) با آن روبرو خواهد شد.
بهره دهی یا قدرت تولید در رابطه با مطالعه ها، برای مثال،دلالت بر زمان بیکاری (بیهودة) کاربران در ساخت(تولید) دارد که این زمان از 20 تا 45% متغیر است. این اتلاف وقت ، که از طریق منابع ناکارآمد و طرح ریزیهای غیربسنده( نامناسب) ناشی می شود، تاثیر و پیامد فوق العاده ای در هزینه های ساخت دارد. همچنین، پیماناکاران که مهارتهای مدیریتی منابع کارآمد را ندارند، این رقابت کردن در بازارهای ساخت جهانی که آنها د ر آن فرصتها بسیاری را خواهند یافت، برای آنها کاری بس دشوار خواهد بود.
با ایجاد تجهیزات و نیروی کار برای امر ساخت و تولید، این امر آشکار است که تدبیرهای کاربرد نیروی کار متناوب و کاربرد بهتر از منابع کاری موجود، به منظور بهبود دادن،بهره دهی کاری و کاهش هزینه های ساخت، مورد نیاز است. استفاده کارآمد از منابع پروژه، هزینه های ساخت را برای مالکان و مصرف کنندگان کاهش می دهد، و در عین حال سودمندیهایی را برای پیمانکاران افزایش می دهد. با این وجود،برخی فاکتورها وجود دارند که ،مدیریت منبع را امر دشواری می سازند، این فاکتورها در مراحل زیر توضیح داده شده اند:
- سیاست جداسازی مدیریت منبع:در ادبیات، محققان گوناگون، تعدادی تکنیکها را برای پرداختن به جنبه های فردی مدیریت منبع، همانند تخصیص منبع، سطح بندی منبع، مدیریت نقدینگی، و تجزیه و هزینه و زمان معاملات (TCT) ، ارائه داده اند. مطالعات تالبوت و پترسون(1979) و گاولیش و پیرکون (1991)، برای مثال، به تخصیص منابع مربوط بود ، در حالیکه بررسیهای Easa (1989) و Shah et al (1993) به سطح بندی و تراز کردن منابع می پرداخت روشهای دیگر ، تنها روی تجزیه TCT متمرکز شدند. همانطوریکه این بررسیها سودمند واقع شدند، آنها به ویژگیهای مجزایی پرداختند که یکی پس از دیگری برای پروژه ها بکار برده می شدند ( نه بطور همزمان) . بوسیله پیچیدگی اساسی پروژه ها و مشکلاتی در رابطه با الگوبرداری تمام ویژگیهای ترکیب یافته، تلاش بسیار کمی برای بهینه سازی منابع ترکیب شده به عمل آمد.
- ناکارآمدی الگوریتم های بهنیه سازی سنتی: در چند دهه گذشته ، بهینه سازی منبع سنتی، براساس روشهای ریاضی یا براساس تکنیکهای ذهنی(غیرمستدل) بوده است. روشهای ریاضی ، همانند برنامه ریزیهای عدد صحیح ، خطی، یا برنامه ریزیهای دینامیکی ،برای مشکلات منبع فردی پیشنهاد شده بودند.با این وجود ، روشهای ریاضی از لحاظ محاسبه ای برای هر پروژه واقعی انعطاف ناپذیر بودند که این روش فقط برای سایزهایی از پروژه مناسب می باشد. همچنین ،روشهای ریاضی پیچیده ایشان دستخوش تغییر می شوند وممکن در مطلوبترین وبهینه ترین قرار بگیرند، روشهای ذهنی (غیرمستدل) ، ازسوی دیگر، تجربیات وقوانین thumb را بکار می برند، نه فرمولهای ریاضی سخت ودقیق را. محققان برای تخصیص منبع، مدلهای ذهنی گوناگونی را پیشنهاد نموده اندن،تراز بندی منبع ها،تجزیه TCT، علی رغم سهولتشان ،این روش های ذهنی هنگامی که درشبکه های پروژه ای مختلف بکار برده می شوند ،نتایج گوناگون را اعمال می نمایند ، و برای کمک به انتخاب بهترین روش ذهنی برای کاربرد، هیچ گونه راهنماهای دقیقی وجود ندارد. بنابراین ، آنها نمی توانند راه حلهای بهینه ای را تضمین نمایند. همچنین ،راه حلهای غیرثابت آنها ( غیرپایدار آنها) به تفاوتها وتناقض‌های وسیع، میان قابلیهای محدود شده منبعی نرم افزار در مدیریت پروژه تجاری کمک شایانی کرده اند.
- مشکلاتی که در رابطه با مدلهای همانندسازی: در طی سه دهه گذشته،همانندسازی کامپیوتر، برای حمایت از کاربرد کارآمد منابع ساخت ارائه شده است (معرفی شده است) با این وجود ، محققان، در توانایی آن برای ایجاد تقلیدی (نمودین) فرآیندهای ساخت واقعی در کامپیوترها علاقمند شدند، و کارورها ممکن هدایت این کار را بسیار دشوار بیابند. به عنوان یک ابزار بسیار سودمند برای طرح ریزی منابع، یک تحقیق وسیع برای توسعه مدلهای همانندسازی عملکرد ساخت، بویژه برای کاربرد سیستم چرخه باید هالپین صورت گرفت. هنوز،با این وجود، برخی ابزارهای موجود، نیازمند دانش برنامه ریزی کامپیوتری و زبان همانندسازی، و عدم ادغام با نرم افزار مدیریت پروژه موجود و عدم ادغام با الگوریتم های بهینه سازی را می باشند.
- موجودیت یک ابزار تولیدی جدید ؛توسعه های اخیر در علم کامپیوتر، یک تولید جدیدی از ابزارها را حاصل نموده است، که آن برای استفاده شدن در کاربردهای ساخت بسیار سودمند می باشد. براساس پیشرفتهای اخیر در هوش مصنوعی، یک تکنیک بهینه سازی جدید ، وا لگوریتم های ژنتیک (Gas) پدیدار شده اند. با مکانیزمهای تکامل طبیعی همانندسازی و شایسته ترین مکانیزمهای بقاء ،GAS ،یک تحقیق رندم(تصادفی) رابرای حل بهینه یک مشکل بکار می برد. بوسیله سودمندیهایی حاصله از آنها، Gas بطور موفقیت آمیزی برای حل چندین مشکل مهندسی و مشکلات مدیریت ساخت بکار برده می‌شود. این کاربردها شامل بهینه سازی یک سیاست قیمت افزایی برای پیمانکاران ؛بهینه سازی سقف نگهدارنده(پایه) فولاد؛ زمان بندی و جدول بندی منابع؛بهینه سازی زمان وهزینه معاملات؛ و تخصیص وترازبندی منبع ترکیب شده می باشند.
همچنین،علاوه بر ابزارهای بهینه سازی براساس GA،سیستم های همانندسازی جدید و آسان کاربرد براساس برنامه ریزی های شی گرا، اخیراً ارائه شده است. یک سیستم فرآیند V3 (2000)، یک نرم افزار با هدف عمومی،برای الگو برداری و همانندسازی ارائه شده است. سودمندی اصلی این نرم افزار، نمودار گردش کارآسان آن، براساس قابلیت های الگوبرداری و همچنین موتور همانندسازی شیء گرایآن می باشد.این موتور همانندسازی نرم افزار،انعطاف پذیر است و این امکان را بوجود می آورد که کاربر عناصر الگو برداری اولیه اش را بپذیرد. سودمندی دیگر نرم افزار این است که ،آن همانندسازی را برای شبکه های سنتی فعالیت در فلاش (AOA) بکار برده شده برای زمان بندی پروژه ها بکار می برد. انواع پروژه‌های گوناگون فلاش و گره طراحی می شوند تا شاخه بندی های ساده یا مشروط را در طی همانندسازی امکان پذیر سازند. این اهداف از پیش طرح شده، می توانند با یک تلاش کم برای تولید مدلهای عملی،بدون دانش مبتلی از واژه شناسی همانند شناسی یا برنامه ریزی کامپیوتری به کار برده شوند.
این روش، به بهبود طرح ریزی ساخت و مدیریت منابع، توسط یک سیستم بهینه سازی منبع آسان کاربرد و کارآمد کمک می نماید و این همانند سازی را با الگوریتم های ژنتیک ترکیب می نماید. این سیستم بهینه سازی منبع،در دو مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین این سیستم با نرم افزار تجاری مدیریت پروژه ادغام می‌شود و این امکان را فراهم می کند که کاربران مدلهای بهینه یافته GA را در هر سلسله مراتب پروژه تعریف شده کاربر بکار گیرند، به نحوی که زمان بندیهای ساخت بهینه شده منابع و زمان بندی های واقع گرایانه ایجاد شود.
زمان بندی سلسله مراتبی با بهینه سازی منبع
چون یک مدل همانندن سازی شده GA از یک عملکرد فردی در یک فایل میکروسافت گنجانده می‌شود ، آن می تواند به آسانی با هر طرح اصلی تعریف شده کاربر پیوند بخورد، به نحوی که بهینه سازی منبع در پروژه هایی با عملکرد چند گانه گنجانده شود. همانند ساختارهای تقلیل یافته ( خراب ) کاری گوناگون (WBS) ،عناصر یک پروژه می توانند با مدلهای همانندسازی بهینه یافته GA پیوند خورده ویک محیط طرح ریزی سلسله مراتبی را برقرار نمایند (شکل 7) این مراحل برای تولید یک طرح ساخت اصلی که بصورت زیر هستند : مورد نیاز می باشد :
(1) برای عملکردهای مهم و پرهزینه در پروژه تان ، مدلهای همانند سازی بهینه یافته GA فردی را حاصل نمایید. هر کدام در یک فایل پروژه میکروسافت ذخیره خواهند شد. هر کدام می تواند به عنوان یک زیر پروژه مورد ملاحظه قرار گیرد.
(2) یک WBS اصلی در نرم افزار زمان بندی ، همراه رابطه های فعالیت، منابع و تداوم ( دیرش زمان) همانطور اجرای سنتی، ایجاد نمایید ( جدول زمان بندی پس زمینه ای درشکل 7)
(3) از طریق فعالیتهای مناسب، پیوندهایی را در WBS برای فایل زیر پروژه های مربوطه شان فراهم نمایید، فایلهایی که مدل همانندی را در آنها گنجانده می‌شود.
(4) ماکروی GA را در هر زیر پروژه ساخته شده در مرحله(3) فعال نمایید( ضبط صفحه نمایش جلو (پیش نما) در شکل (7)) ، و همانندسازی بهینه یافته GA را اجرا کنید و ترکیب منبع بهینه، وتولید مربوطه آن ، هزینه و زمان را تعیین و مشخص نمایید. با استفاده از نتایج بهینه، دیرش فعالیت به نرم افزار زمان بعدی انتقال می یابد؛ و
(5) هنگامی که تمامی مدلهای بهینه شده GA فعال می شوند، یک طرح پروژه واقعی بنابراین به همراه سطحهای تولید مورد رضایت، هزینه حداقل ومنابع مناسب تعیین می‌گردد.
خلاصه و اظهارات نتیجه گیری
مدیریت منبع ،بواسطه پیچیدگی اساسی پروژه های ساختمان (ساخت) به مشکلات مربوط به الگوبرداری برهم کنش های پیچیده در ساخت، و محدودیتهای ابزارهای بهینه سازی سنتی برای پرداختن به مشکلات بزرگ، کاری بسیار دشوار می باشد.این مطالعه ، یک روش ساده وقدرتمند را برای مدیریت منبع وبهینه سازی را در پروژه های ساخت، با استفاده از یک ترکیب همانندسازی فلوچارت و الگوریتم های ژنتیک (Gas) نشان می دهد ( ارائه می دهد ) برای بهبود طرح ریزی ها و مدیریت منبع در پروژه های بزرگ با عملکردهای چندگانه، همانند سازی بهینه سازی GA، ادغام می شوند و یک سیستم سلسله مراتبی را تشکیل میدهد. در این روش ،عناصر پایین تر ساختار تقلیل یافته (خراب)کاری (عملکردهای ساخت انفرادی) ،ب طور خودکار به مدلهای همانندسازی بهینه یافته GA پیوند می خورند.
دو مثال در این مقاله نشان داده شدند ، که آنها قدرت و تنوع روشهای طرح ریزی همانند سازی بهینه یافته GA رانشان می دهند: جایگزینی ستونی عینی و عملیات خاکبرداری در فروردگاه بین المللی هنک کنگ. دو مثال تجزیه شدند و سودمندیهایی روش پیشنهاد شده را نشان دادند. نتایج نشان می دهد که همانندسازی ترکیب یافته و بهینه سازی شده GA می تواند تحقیق و بررسی شود و تعدادی منابع بهینه را که بهترین سودها / نسبتهای هزینه را حاصل می نمایندآشکار نماید.
چندین حیطه وجود دارند که درآن طرح ریزی همانندسازی بهینه سازی پیشنهاد شده GA می تواند توسعه یابد، این حیطه شامل موارد زیر می باشند:
· ادغام یافتن با یک سیستم برآورد هزینه و کتابخانه ، که یک برآورد بسیار کارآمد، خودکار شده وواقع بینانه ای از زمان و هزینه های مربوط به هر عملکرد و یا کار را فراهم می آورد، و همچنین ،می تواند دامنه متناوبها را برای انتخاب افزایش دهد،
· اصلاح فاکتورها می تواند به مدلهای همانندسازی افزوده شود واین امکان تاثیرپذیری را در طول عملیات چرخه در یک مدل فراهم می کند،
· برای اینکه این روش پیشنهاد شده بسیارواقع بینانه باشد،محدودیتهایی همانند عملکرد بشری(ترک کردن کار به خاطر مریضی، میزان تولید در پایان روز کاهش می‌یابد ..) و باید برای بررسی هایآینده مورد ملاحظه قرار گیرد و
· استفاده از روش پیشنهاد شده در عملیات طرح ریزی در شبکه های زیر ساخت بزرگ همانند جاده ها ، آب ،لوله کشی فاضلاب ، خطهای حمل و نقل، تعدادی توسعه ها مورد نیاز است، توسعه هایی هماندن ،ادغام یافتن با یک سیستم اطلاعات جغرافیایی و بهبود دادن زمان بعدی برای پرداختن به محلهای ساخت توزیع شده چندگانه وقدرت وسادگی روش پیشنهاد شده و اجرای خودکار شده آن، بطور امیدوار کننده های مدیریت طرح را تشویق خواهد کرد که آن در طرح ریزیهای پروژه های زیرساختی بزرگ مورد استفاده قرار گیرد. این روش می تواند برای فراهم آوردن تعدادی بهنیه ای از کمیتهای منبع، سیاستهای جایگزینی و بنابراین بهبود (بازده کلی بکار برده شود )
مقاله بهینه سازی مدیریت آزمایشگاه و بررسی عدم تحقق TQM
| دسته بندی | علوم انسانی |
| بازدید ها | 1 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 22 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 16 |
مقاله بهینه سازی مدیریت آزمایشگاه و بررسی عدم تحقق TQM در 16 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه:
بدون شک یکی از مهمترین دغدغه های مدیران آزمایشگاه ها، اجراء استاندارد کلیه فرایندهای آزمایش میباشد و بسیاری در جهت تحقق اهداف مزبور منابع زیادی در اختیار قرار می دهند. ولی متأسفانه در بررسی نهایی نتایج استاندارد سازی مطلوب نبوده و بسیاری از آزمایشگاه ها در اجراء مدیریت جامع کیفیت موفق نگردیده اند.
در این مقاله به بهینه سازی در مدیریت آزمایشگاه و بررسی علل عدم تحقق TQM اشاره می‌شود.
روش اجراء:
آزمایشگاه به عنوان یک مرکز خدمات تخصصی نیازمند مدیریت صحیح در کلیه فرآیندهای جاری میباشد و زمانیکه فرد به اهمیت نتایج آزمایش در روند تشخیص و درمان بیمار آگاه می باشد، به ارزشمندی مدیریت بهینه در آزمایشگاه واقف می گردد.
در بررسی جامع به مدت 3 سال (1381 الی 1383) در آزمایشگاه بیمارستان آیت الله کاشانی تهران مدیریت جامع کیفیت اجراء و نتایج قابل قبولی کسب گردید.
با اجراء برنامه TQM در سال 1381 نتایج موردنظر محقق نگردید. در بررسی به عمل آمده علت آن عدم بسترسازی مناسب جهت تحقق اهداف برنامه مشخص گردید.
برنامه‌ریزی مدیریت جهت استانداردسازی در آزمایشگاه زمانی محقق می گردد که بسترسازی مناسب جهت اجراء برنامه های TQM وجود داشته باشد و در حقیقت عدم موفقیت برنامه های فوق، عدم توجه به موارد مذکور میباشد. در بسترسازی مناسب مدیریت کیفیت نکاتی حائز اهمیت میباشد که مدیران کمتر به آن توجه نموده و این نکات ارزشمند از نگاه مدیران دور مانده است.
در برنامه‌ریزی انجام شده کلیه مواردی که باعث اختلال و جلوگیری اجراء برنامه TQM می گردد، مورد مطالعه قرار گرفته، راهکارهای اجرایی آن جهت برطرف نمودن مشکلات موجود تدوین شده، کلیه موارد اجراء گردیده است و یک سیستم نظارتی کنترل کامل بر اجراء آن را بر عهده دارد. با رفع موانع موجود بستر مناسبی جهت برنامه TQM ایجاد شده است.
نکات ارزشمند در بسترسازی مدیریت جامع کیفیت به شرح ذیل بیان می گردد.
1- آموزش (Education) :
آموزش به عنوان یکی از ارکان اصلی سیستم تأثیر مستقیم در کیفیت خدمات ارائه شده دارد. مراکز درمانی که آموزش را به عنوان یکی از برنامه های عملیاتی خود در نظر گرفته و اجراء می نمایند فعالیت با دقت و صحت بالاتری ارائه می دهند.
در عبارت دیگر:
«آموزش کار»
آموزش به عنوان یکی از ارکان فعالیت آزمایشگاه محسوب شده و یک فعالیت جانبی و سلیقه ای نمی باشد. آموزش در آزمایشگاه را میتوان به آموزش مداوم، مقطعی و سایر گروه های پزشکی تقسیم بندی نمود.
الف- آموزش مداوم: در این نوع آموزش برنامه روزانه، هفتگی، ماهانه، سالیانه و به طور اتفاقی Random در صورت نیاز وجود دارد. با این برنامه پرسنل با آموزش عجین شده و آموزش را جزئی از برنامه کاری خود محسوب می نمایند. زمینه های مختلف و جنبه های گوناگون را میتوان در برنامه آموزش مداوم گنجانید که مهمترین آنها به شرح ذیل میباشد.
U مرور اصول اولیه آزمایشگاه (Review)
U مرور مطالب عملی در آزمایشگاه (Practical)
U کارگاه‌های استانداردسازی (Standard workshop)
U معرفی آزمایشات جدید (new test)
U بحث (Standard Operation Procedure) SOP
ب- آموزش مقطعی: در آموزش مزبور برنامه ها با سطوح بالاتر و به طور مقطعی جهت پرسنل برگزار می گردد که مهمترین موارد آن به شرح ذیل میباشد.
U بهره وری از دانش و تجربه اساتید جهت آمادگی مباحث تئوری و عملی پرسنل
U حضور در کنگره ها و بازآموزی های سراسری و تخصصی و کارگاه های عملی
ج- آموزش سایر گروه های پزشکی:
با توجه به اینکه گروه های پزشکی اعضاء کاملاً مرتبط بر هم بوده و فعالیت گروهی تیم های مزبور باعث روند تشخیصی و درمانی بیماران می گردد لذا آموزش پرسنل آزمایشگاه همراه با آموزش سایر پرسنل مرتبط به آزمایشگاه ضروری میباشد تا اثربخشی لازم در استانداردسازی وجود داشته باشد. مهمترین گروه های پزشکی به شرح ذیل می باشند.
U گروه پزشکان: دوره های بازآموزی، سیستم نوشتاری
ارزشمندی آموزش مزبور در نحوه درخواست مناسب آزمایش و تفسیر نتایج آن میباشد.
U گروه پرستاری: دوره های بازآموزی، سیستم نوشتاری.
پرستاران به عنوان مهمترین رابط بیماران بستری با آزمایشگاه نقش بسیار مهمی در آماده سازی بیمار قبل از آزمایش، نمونه گیری و ارسال صحیح نمونه به آزمایشگاه دارند.
3- تجهیزات (instrument) :
گروه ارزشمند در جهت اجراء، تسریع و افزایش کیفیت آزمایشگاه میباشد و برنامه‌ریزی اصولی در زمینه تجهیزات، روند فعالیت صحیح سیستم را تضمین می نمایند.
هدف استانداردسازی روند کاربری، سرویس و نگهداری تجهیزات با حداکثر بهره وری و حداقل اتلاف انرژی (هزینه، زمان و نیروی انسانی جهت تعمیر و سرویس و جبران عدم استفاده از دستگاه در زمان سرویس) میباشد.
مهمترین اقدامات اجرایی جهت تجهیزات به شرح ذیل میباشد:
آموزش کامل کاربران در راه اندازی و اپراتوری دستگاه
تدوین شناسنامه دستگاه و ثبت کلیه مشخصات آن.
تدوین برنامه مدون نگهداری و سرویس کاربران و نصب در کنار دستگاه
4. طراحی دفاتر مخصوص تجهیزات آزمایشگاه، که در آن روزانه کلیه مشکلات، آلارم ها، اقدامات انجام شده در رفع معایب، سرویس، کالیبراسیون، جنرال سرویس، تعمیر و تعویض قطعات و در مجموع تمام مواردی که در طول روز مربوط به دستگاه میباشد، ثبت می گردد.
تعهد شرکت های مربوط مبنی بر سرویس و تأمین قطعات با کیفیت و زمان قابل قبول.
4- انبار ware house :
یکی از ضروری ترین موارد در آزمایشگاه ایجاد مجموعه خرید، توزیع و مصرف بهینه و استاندارد میباشد. که باعث کاهش چشمگیر اتلاف انرژی می گردد و مدیران توانمند با برنامه‌ریزی مستند در انبار به راحتی سیستم مزبور را کنترل می نمایند.
در اجراء برنامه مستند انبار موارد ذیل قابل اهمیت میباشد.
U ایجاد دستورالعمل انبار و پروسه مربوط
U توجیه کلیه پرسنل و ملزم نمودن به اجرا کامل آن
U ایجاد تفویض اختیار به مسئول خرید، مسئول انبار با نظارت مسئول فنی و سوپروایزر آزمایشگاه
U مستندسازی کلیه درخواست های خرید، ورود اجناس به انبار، درخواست تحویل اجناس توسط مسئولین بخش و خروج جنس از انبار، آمار کلیه موارد مصرفی خریداری و تحویل به بخش و مقایسه با پذیرش آزمایشگاه.
5- کارورزی (Hospital Training) :
ارزشمندی کارورز و کارآموز در سیستم های درمانی به جهت تبدیل محیط کار به محیط آموزشی میباشد. هدایتمندی صحیح کارورز ارزش یادگیری برای وی و ارزش مرور مباحث علمی و عملی برای پرسنل دارد. در اجراء برنامه مزبور موارد زیر قابل توجه میباشد.
الف- دستورالعمل اجرایی کارآموزی آزمایشگاه (پروتکل کارآموزی)
ب- توجیه کارآموزان زمان ورود به آزمایشگاه از لحاظ اجراء پروتکل کارآموزی و حضور و غیاب و رعایت مسائل اخلاقی
ج- اجراء عملیات کارورزی و ارتقاء سطح علمی و عملی
د- آزمون های استاندارد.
6- ارتباط با پزشکان (Relation of Physician) :
هدف ارتقاء سطح همکاری پزشک و آزمایشگاه در جهت افزایش کیفیت خدمات رسانی آزمایشگاهی میباشد. موارد قابل اجرا به شرح ذیل میباشد:
U نظرسنجی از کلیه پزشکان مبنی بر عملکرد خدمات رسانی آزمایشگاه.
U حضور پزشکان در کمیته های مرتبط با آزمایشگاه و کسب نظرات پزشکان
- برنامه های آموزشی پزشکان توسط مدیران آزمایشگاه
7- ارتباط با سیستم پرستاری (Relation of nursing system) :
هدف ارتقاء سطح همکاری و ارتباط آزمایشگاه و سیستم پرستاری با هدف افزایش صحت و دقت عملکرد آزمایشگاه میباشد. در اجراء سیستم مزبور موارد ذیل قابل اهمیت میباشد.
- هماهنگی لازم و ایجاد دستورالعمل و بخشنامه مورد توافق طرفین در تمام مواردی که فصل مشترک بین دو مجموعه وجود دارد مانند نمونه گیری بخش. نمونه گیری اورژانس، نمونه گیری اطفال، فصد خون، تحویل درخواست آزمایش، ارائه جوابهای آزمایش به بخش
- برگزاری جلسات مداوم و بیان نظرات مسئولین پرستاری و آزمایشگاه و بررسی مشکلات موجود.
- اجرای برنامه های آموزش سیستم پرستاری و کسب اطلاعات کامل پرسنل مزبور.
8- ارتباط با بیمار (Relation of Patient) :
هدف تبیین نقش بیماران در عملکرد آزمایشگاه و تلاش در جهت تکریم بیماران و افزایش خدمات رسانی به بیماران میباشد. مهمترین موارد در ارتقاء گزینه فوق بدین شرح میباشد:
U توجیه بیماران در مواردی که بیمار در دقت و صحت آزمایشگاه نقش موثری دارد.
الف- انتشار و توزیع بولتن های اطلاع رسانی مبنی بر نقش بیماران در خطاهای قبل از آزمایش (Preanalysis Error)
ب- انتشار توزیع برگه های اطلاع رسانی آزمایشات خاص مانند نحوه صحیح جمع‌آوری ادرار 24 ساعته یا نحوه صحیح آزمایش GTT.
U تکریم بیماران و افزایش خدمات رسانی جهت افزایش رضایتمندی مشتری.
الف- ساعات پذیرش و جوابدهی ایده آل برای بیماران.
ب- اولویت پذیرش بیماران بالاتر از 70 سال و کمتر از 1 سال.
ج- ایجاد خدمات تصویری جهت رفاه بیماران/ ایجاد صندوق انتقادات و پیشنهادات بیماران.
مقاله بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 12 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 16 |
مقاله بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران در 16 صفحه ورد قابل ویرایش
بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران
دستاوردها و نیازها
واژه های کلیدی
بهداشت روان، تاریخچه، بلایای طبیعی
مقدمه
جمهوری اسلامی ایران کشوری پهناور با مساحت بیش از 1648000 کیلومتر مربع است و شامل 28 استان، 282 بخش، 724 قریه، و بیش از 2260 روستا است. جمعیت بیش از 60 میلیون نفر تخمین زده می‌شود با 4/50 درصد زیر سن 19 سال و 4/4 درصد بالای 65 سال. میزان رشد جمعیت 41/1 درصد می باشد. روند شهرنشینی رو به افزایش است تو 4/60 درصد جمعیت در مناطق شهری و 6/39 درصد در مناطق روستایی سکونت دارند. شهرهای بزرگ گسترش می یابند و تنها در تهران (پایتخت) ، بیش از 11 میلیون نفر زندگی می‌کنند. زبان رسمی کشور فارسی است و 6/99 درصد از جمعیت مسلمان هستند. شاخص های بهداشت عمومی در کشور بهبود یافته است و نیل به این دستاوردها مدیون سیستم مراقبت بهداشتی اولیه (PHC) می باشد. گسترش شبکه بهداشتی توسط نیروهای محلی به دور افتاده ترین نقاط کشور میسر شده و تغییرات عمیقی در برقراری و تداوم بهداشت جامعه بدنبال داشته است. مراقبت های بهداشتی نیز به دلیل افزایش منابع انسانی و توزیع مناسب آن بهبود یافته است. تعداد پزشکان در مقایسه با 47373 پزشک در سال 1369 به 90000 رسیده و تعداد تخت های بیمارستانی از 55368 تخت در سال 1358 به 96148 تخت در سال 1376 افزایش یافته است. خدمات سرپایی نیز در 65 کلینیک دولتی و 328 کلینیک خصوصی ارائه می‌شود.
در حال حاضر 735 روانپزشک مشغول به کار هستند و سالانه حدود 50 روانپزشک جدید فارغ التحصیل می‌شوند. 3/1 تخت روانپزشکی برای هر 10000 نفر وجود دارد که از متوسط منطقه ای (8/0 برای 10000 نفر) بالاتر و از آمار 6/3 در آمریکا و 3/9 در اروپا بسیار پایین تر است. 25 دکترای روانشناسی بالینی، بیش از 389 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی و 5000 کارشناس روانشناسی نیز، وجود دارند.
تاریخچه خدمات بهداشت روان
برای خدمات بهداشت روان در ایران، می توان چهار دوره قایل شد. دوره اول که تا سال های 1320 ادامه یافت و دارالمجانین ها با شرایط بسیار نامناسب در تهران، همدان شیراز و اصفهان وجود داشتند. دوره دوم از سال های 1320 یعنی هنگامیکه دانشکده پزشکی در کشور تأسیس، و روانپزشکی به عنوان شاخه ای از طب مدرن منظور شد، آغاز گردید. تأسیس بیمارستان های دانشگاهی جدید و تدریجا ایجاد و رشد دپارتمان ها و بیمارستان های روانپزشکی و آموزش دستیاری روانپزشکی در سالهای 1340، حداقل در شهرهای بزرگ، منجر به بهبود مراقبت های ارائه شده برای بیماران روانپزشکی شد.
در سومین دوره که سال های 1350 را شامل می شد، تلاش هایی در جهت دستیابی به مراقبت های بهداشت روان جامع، توسط انجمنی برای توانبخشی معلولین و خدمات بهداشت روان جامعه صورت گرفت. این امر توسط اولین معاونت وزارت بهداشت و تأمین اجتماعی انجام شد. وزارت متبوع اقدام به یک سری پژوهش های همه گیرشناسی و تأسیس تعدادی بیمارستان و مراکز روانپزشکی جدید در نقاط مختلف کشور نمود و آغاز به آموزش سطح بندی شده در روانپزشکی و روانپرستاری کرد. این برنامه های آموزشی و تحقیقاتی، پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، در انستیتو روانپزشکی تهران ادغام شد. چهارمین دوره از مهر ماه 1365، هنگامیکه برنامه ملی بهداشت روان (NPMH) توسط یک تیم چند رشته ای (MULTIDISCIPLINARY) از متخصصین طرح و توسط دولت پذیرفته شد، آغاز گردید. استراتژی اصلی، ادغام فعالیت های جدید در یک سیستم مراقبت های بهداشتی اولیه کارآمد بود.
ادغام بهداشت روان در سیستم مراقبت های بهداشتی اولیه
از سال 1367 تا 1369 یک پیش مطالعه (Pilot study) موفق در شهرکرد و شهررضا در مرکز جمهوری اسلامی ایران انجام شد که نشانگر افزایش قابل ملاحظه دانش بهداشتکارها و بهبود مهارت های بیماریابی در مقایسه با مناطق شاهد بود متعاقب آن، حرکت هایی در کشور صورت گرفت که منجر به گسترش سریعتر برنامه شد. برخی عوامل که منجر به این تسریع شدند، عبارت بودند از :
§ ایجاد واحد سلامت روان در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
§ اعلام بهداشت روان به عنوان نهمین جزء مراقبت بهداشتی اولیه
§ تشکیل کمیته مشورتی بهداشت روان کشوری که اعضای آن هیئت علمی دانشکده های پزشکی بودند.
§ تهیه آیین نامه های آموزشی برای تمام سطوح ارائه بهداشت (1367)
§ بازنگری ها و کارگاه ها درباره برنامه کشوری (1370) و متدولوژی تحقیقات بهداشت روان (1372)
§ بزرگداشت سالانه هفته بهداشت روان در مهر ماه از سال 1364
§ ارتقاء آگاهی سایر کارکنان بهداشت از طریق کارگاه ها، سمینارها و کنفرانس‌ها
§ ارتقاء آگاهی عمومی در مورد بهداشت روان از طریق رسانه ها.
دستاوردها
توسعه دوازده ساله طرح ادغام بهداشت روان در مراقبت های بهداشتی اولیه منجر به بهبود بسیار زیاد در استقرار سرویس های بهداشت روان شده است. تعداد مراکز بهداشتی بخش ها که در آن طرح ادغام انجام شده در سال 1380 به 234 مرکز افزایش یافت (84% از مراکز در دسترس). تعداد مراکز بهداشتی شهری و روستایی که در آن طرح ادغام بهداشت روان در PHC انجام شد، به 2417 مرکز (54 درصد از مراکز موجود) رسید. تعداد خانه های بهداشت که در آن بهداشت روان در سیستم PHC ادغام شد، به 10000 افزایش یافت (70 درصد خانه های بهداشت موجود). علاوه بر این تعداد افراد در نواحی روستایی که توسط این طرح پوشش داده شدند به 15626729 نفر (63 درصد) و در مناطق شهری به 4568301 نفر (8/10) و در مجموعن به 20195130 نفر (1/30 درصد) بالغ شده است.
بهداشت روان در کودکان و نوجوانان
در دو دهه اخیر، تغییر زیادی در توزیع سنی جمعیت بسوی سنین کمتر پیش آمده است. بالطبع برنامه های بهداشت روان نیز نیاز به تغییر جهت مناسب دارد. در این زمینه چندین طرح دارای همپوشی انجام شده است. بعنوان مثال، برنامه های بهداشت روان مدارس آغاز شده اند. در دماوند، شهری با 250000 نفر جمعیت در 100 کیلومتری شمال تهران، یک پیش طرح در سال 1376 آغاز شد که هم دانش آموزان و هم والدین را در بر می گرفت. مداخله به نحو بارزی دانش و نگرش دانش آموزان و والدین آنها را نسبت به بهداشت روان بهبود بخشید، اعتماد به نفس دانش آموزان افزایش یافت و مشکلات آنها با والدین و آموزگاران کمتر شد، ترس از امتحان تخفیف یافت و تنبیه جسمی دانش آموزان و مدرسه گریزی خاتمه یافت و آزار جنسی وسیگار کشیدن کاهش یافت. این مطالعه یک مثال درمعیار کوچک است که نشان می دهد چگونه مداخله در مدرسه می تواند کمک کننده باشد. یک برنامه بهداشت مدارس جامع در دست تهیه و اقدام می باشد.
با توجه به آزار کودکان، بهداشت روان یک برنامه براساس پیشگیری از آزار کودکان و خشونت علیه زنان بامشارکت یونیسف و WHO آغاز کرد. سه پروژه تحقیقاتی برای تعیین وسعت مشکل بعنوان بخشی از روند ارزیابی نیازها، انجام پذیرفت. مجموعه متون آموزشی برای پزشکان عمومی و بهداشتکارها، برای جلوگیری از آزار کودکان تهیه شد و چهار کارگاه آموزشی با موضوع حقوق کودکان در چهار استان برگزار شد. در زمینه آزار کودکان و جنبه های مختلف آن، اعم از جسمی، جنسی و احساسی کماکان باید بیشتر کارکرد و قسمت اصلی فعالیت باید در ساختار برنامه بهداشت مدارس گنجانده شود.
سوء مصرف مواد
بدلیل عادت مصرف تریاک که از دیرباز در ایران وجود داشته است، همیشه فشار زیادی از طرف سیاست گذاران برای راهکارهای کاهش عرضه مطرح بوده است. در سال های 1360، فعالیت های کاهش تقاضا به نفع کاهش عرضه نادیده گرفته شد. کلیه فعالیت های جاری در زمینه کاهش تقاضا، از سال های 1370 شروع شده است. سابقا از دیدگاه مصرف کنندگان مواد بود. هنگامیکه مشخص شد چنین راه کاری مؤثر نیست، اولین برنامه ملی در زمینه کاهش تقاضا در سال 1373، آغاز بکار کرد. در همین سال، اولین درمانگاه سرپایی در یک مرکز بهداشت دولتی شروع به کار کرد. همزمان یک گروه خودیار معتادان گمنام (Narcotics Anonymous) با تعداد کمی عضو آغاز به کار کرد. که در حال حاضر بیش از 10000 عضو دارد.
همچنین قریب به 130 درمانگاه سرپایی و 300 تخت برای درمان معتادین در مراکز بهداشت دولتی در دسترس است. در همان زمان بسیاری از بازآموزی ها و کارگاه های آموزشی برای پزشکان، پرستاران و مددکاران اجتماعی براساس اهداف کاهش تقاضا برگزار شد. این همه ، در کنار تسهیل قوانین که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزشی پزشکی انجام شد، منجر به درگیر شدن صدها پزشک در درمان مصرف کنندگان مواد شد. تخمین زده می‌شود که تنها در مراکز دولتی، سالانه حدود 60000 مصرف کننده مواد پذیرفته می‌شوند.
بر اساس اطلاعات جاری در زمینه مصرف مواد در کشور، تخمین زده می‌شود که 5/1 میلیون فرد وابسته به مواد وجود دارند. تریاک شایعترین ماده مصرفی با 37 درصد می باشد و پس از آن حشیش و هروئین به ترتیب با 21 و 19 درصد قرار دارند. میانگین سنی مصرف کنندگان مواد 33 سال است، در حالیکه میانگین سنی شروع مواد 22 سالگی است. درصد مصرف کنندگان تزریقی مواد 29 می باشد و عجیب نیست که 63% از افراد آلوده با HIV و AIDS در جمهوری اسلامی ایران سابقه مصرف مواد تزریقی داشته اند.
گرچه برنامه های درمانی تصویب شده جاری شامل رژیم های جایگزین نمی شوند، اما استراتژی های کاهش آسیب به زودی در برخی زندان ها آغاز می‌شوند. با توجه به پیشگیری اولیه، هم اکنون برنامه های متعددی در سطح جامعه در حال اجرا هستند که غالب آنها شامل مشارکت مدارس هستند. همچنین، رسانه ها بطور گسترده ای علیه مصرف مواد می جنگند و یک طرح اولیه برای ارزیابی امکان ادغام یک برنامه پیشگیری از اختلالات سوء مصرف در سیستم PHC در دست اجرا است.
پاورپوینت طرح های جامع شهری
| دسته بندی | معماری |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | ppt |
| حجم فایل | 5456 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 31 |
پاورپوینت طرح های جامع شهری
فایل پاورپوینت طرح های جامع(مبانی و روش های برنامه ریزی شهری)،در حجم 31 اسلاید قابل ویرایش،همراه با یک هدیه ویژه.
بخشی از متن:
در سال 1933 در کنگره جهانی معماران مدرن، در آتن اهمیت این موضوع و ضرورت ایجاد برنامه شهرسازی چنین مطرح شد:
تهیه ی برنامه های شهرسازی برای شهرها ضرورت عاجل دارد و باید قوانینی وضع شود که اجرای این برنامه ها را میسر سازد.
پاتریک گدس و لوییس مامفورد با استفاده از اصول بوم‌شناسی و زیست‌شناسی "نظریه ارگانیستی" را در شهرسازی مطرح ساختند که بر اساس آن الگوی طرح‌های جامع به وجود آمد و در انگلستان و آمریکا جنبه‌ی رسمی و قانونی پیدا کرد.
نظرات گدس با نظریه‌ی کارکردگرایی شهرسازی مدرن (منشور آتن – 1933) در هم آمیخت و در سراسر جهان به صورت طرح‌های جامع توسعه‌ی شهری به کار گرفته شد.
طرح‌های جامع بیش از نیم قرن و تا حدود دهه‌ی 1960 دوام آورد ولی هنوز آثار این شیوه‌ی برنامه‌ریزی در کشورهای جهان سوم و از جمله ایران باقی مانده است.
فهرست مطالب:
مبانی نظری
ضرورت تهیه طرح جامع
مبانی نظری طرح های جامع
تکوین الگوی برنامه‌ریزی جامع و طرح‌های جامع
کلیات طرح جامع
فرآیند تهیه طرح جامع از دیدگاه گدس
عوامل دخیل در تهیه طرح جامع از دید گدس
ویژگیهای برنامه‌ریزی جامع
طرح جامع آمستردام
نقشه نهایی برای آمستردام جنوبی – برلاگه 1915
طرح برلاگه برای آمستردام جنوبی
طرح جامع گسترش شهر آمستردام هلند
ویژگی های طرح جامع شهر آمستردام هلند
نقدی بر طرح جامع سنتی
بررسی و ارزیابی تجارب پیشروان اولیه‌ی برنامه‌ریزی شهری
خصایل اصلی برنامه‌ریزی جامع – عقلی
مشکلات طرح‌های جامع شهری به طور کلی
انتقادی بر طرح جامع از دید لیندبلوم
نظر کارشناسان سازمان ملل متحد در رابطه با علل عمده‌ی ناکامی طرح‌های جامع توسعه شهری
بررسی طرح جامع پس از دهه 60
تعریف طرح جامع از دهه 60 به بعد
اهداف طرح جامع
نقشه هایی که باید آماده شود
مراحل آماده سازی طرح جامع
طرح‌های جامع در امریکا
مولفه های طرح‌های جامع در امریکا
مقاله بهداشت جسمی و روحی در زندگی پیامبر اسلام (ص)
| دسته بندی | علوم انسانی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 13 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 17 |
مقاله بهداشت جسمی و روحی در زندگی پیامبر اسلام (ص) در 17 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
عنوان صقحه
مقدمه ............................................................................................................... 3
بهداشت جسمی و خوراک درزندگی پیامبر اعظم (ص).................................... 4
بهداشت فردی درزندگی پیامبر (ص)............................................................... 6
بهداشت چشم یکی دیگر از بهداشت جسمی..................................................... 7
مسواک کردن .................................................................................................. 8
خلال کردن ...................................................................................................... 8
استفاده از ظرف پاکیزه و سالم ....................................................................... 9
بخش دوم ........................................................................................................ 9
بهداشت تغذیه .................................................................................................. 9
غذاخوردن هنگام گرسنگی .............................................................................. 10
استفاده از انواع غذاهای مورد نیاز ................................................................. 10
حجامت از توصیه های بهداشتی از دیدگاه پیامبر اعظم (ص)......................... 11
بهداشت اجتماعی یکی دیگر از بهداشت روحی و روانی ................................. 12
بهداشت روانی ................................................................................................. 13
نتیجه ................................................................................................................ 15
پیشنهاد............................................................................................................. 16
«مقدمه»
بهداشت جسمی و خوراک در زندگی پیامبر اعظم (ص):
آنچه پیش رو دارید مقاله‌ایی است تحت عنوان بهداشت جسمی و روحی در زندگی پیامبر اعظم (ص) یک بخش از این مقاله مربوط به بهداشت جسمی است و بخش دوم آن مربوط به بهداشت روحی و تأثیر آرایش ظاهر بر بهداشت روحی است. البته در فراخوان مقاله عنوانی با (توجه به آرایش ظاهر در سیره پیامبر اعظم (ص) بود که ارتباطی تنگاتنگ با بخش دوم مقاله حاظر دارد که نباید از نظر پنهان بماند.
در شرایطی که وضعیت عمومی مردم، فقر و محرومیت بود پیامبر اعظم (ص) در غذای خود و سایر نیازمندیهای زندگی ، خود را با محرومان تطبیق می دادند وسعی بر آن داشتند که محرومان جامعه را نیز بی نیاز گردانند در نتیجه هیچوقت اصراف نمی کردند این پیش درآمد را گفتیم تا نتیجه بگیریم که عدم اصراف آنها دلیل بر عدم بهداشت تغذیه آنها نبود بلکه از حداقل غذا ولی مفید هم برای خود و هم برای نیازمندان تهیه کرده و تناول می فرمودند.
پیامبر اعظم (ص) به حکم «کلوا من طیبات ما رزقناکم»[1] همواره ، غذای پاکیزه و حلال و در عین حال کم و ساده تناول می کردند. کیفیت معنوی غذا را مد نظر داشتند. در کیفیت و کمیت ظاهری آن نیز حد معمول را رعایت می نمودند. خوراکشان همان خوردنیهای معمول هر زمان یا کم بهاتر از آن بود که در آن نه اسراف می ورزیدند و نه به حقوق دیگران تجاوز می کردند.
امام صادق علیه السلام فرمود:
شبی هنگام افطار پیامبر اعظم (ص) در مسجد «قبا» بود، فرمود:
آیا نوشیدنی یافت می شود؟
یکی از اصحاب برای آن حضرت عسل آمیخته به شیر آورد. حضرت آن را به دهان گذاشت (و چشید) و کنارش زد و فرمود: دو آشامیدنی است که به یکی می‌شود بسنده کرد[2] البته همانطور که در مقدمه گفتیم بر می آید که هر دوی آن نوشیدنیها مقوی بوده اند پس در صورت عدم خوردن یکی از آنها سوء تغذیه ای صورت نمی گرفت و همچنین اصراف هم نمی شد که پیامبر اعظم (ص) هر دو جنبه را در نظر می‌گرفتند و اینگونه نبوده که یکباره هر دو را بخورند ولی چند روز پشت سر هم هیچ غذائی تناول نکنند هر چند اگر نیازمندی را می دیدند تا چند وعده غذایی ، غذایشان را در اختیار آنها قرار می دادند.
بهداشت فردی در زندگی پیامبر اعظم (ص):
قبل از اینکه به این قسمت مقاله بپردازیم ابتدا مقدمه ای را برای تعاریف بهداشت و ضرورت آن می پردازیم.[3] سپس به این قسمت از مقاله می پردازیم. حفظ سلامتی بدن در برابر بیماریها و رعایت مقررات و نظم مربوط به پیشگیری و عدم ورود عوامل بیماریزا به بدن و رعایت تغذیه و پیشگیری مزمن را بهداشت گویند.
با توجه به تعاریف بهداشت با تعریف علمی امروز، بحث را با توجه به روایات و مراجع ادامه می دهیم در آخر قضاوت با خواننده مقاله است که چه مقدار پیامبر اعظم (ص) مفهوم بهداشت را با توجه به تعریف امروزی پس از گذشت بیش از 1400 سال در بین مردم جا انداخته بود و خود نیز به آن عمل می کرد.
پیامبر اعظم (ص) و معصومین به تمیزی و سلامتی جسم توجه زیادی داشتند و مصرف مال را در این راه اصراف نمی دانستند. چنانچه بهداشت را کلید فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی و پیشرفت بشر می دانستند. و فواید حاصل از رعایت آن را نصیب همه افراد جامعه اعم از مرد و زن و کوچک و بزرگ می دانستند و ضربه های ناشی از عدم رعایت بهداشت را نیز ضربه ای بر تمامی پیکر جامعه تلقی می کردند، چرا که بیماری یک نفر گاهی به دیگران سرایت می‌کند و تعادل و آرامش و سلامت آن جامعه را مختل می‌کند. همچنین موجب ضررهای اقتصادی زیاد می گردد، علاوه بر آن ، راکد ماندن یک نیروی فعال اقتصادی در خانه و جامعه اثرات جبران ناپذیری را به دنبال دارد.
همانگونه که گناه نکردن از توبه کردن آسانتر است، پیشگیری نیز به مراتب از درمان آسانتر است پس اگر به روایات و احادیث دقت کنیم می بینیم پیامبر اعظم (ص) تمامی نکات گفته شده را رعایت می کرده اند.
بهداشت فردی، استحمام و آداب آن:
شستشوی بدن از نظر رسول خدا از اهمیت زیادی برخودار است و توجه به پاره ای مسائل که همراه نظافت و شستشوی بدن است مانند وضو، غسل و موارد آن که از سنتهای موکد اسلام است.
بهداشت مو یکی دیگر ار بحث بهداشتی جسمی:
بهداشت مو شامل شستن آن و تمیز نگه داشتن و کوتاه کردن و از بین بردن موهای زائد بدن می باشد. پیامبر اعظم (ص) موهای سرش را با سدر می شست و می فرمود: کسی که سر خود را با سدر بشوید خداوند وسوسه شیطان را از او دور می‌کند و چنین کسی مرتکب معصیت نمی شود. و هر کسی معصیت نکند وارد بهشت می‌شود.
بهداشت دهان و دندان
1- مسواک کردن: رسول خدا هر شب سه بار مسواک می کرد: قبل از خواب، بعد از بیدار شدن از خواب ، و پیش از نماز صبح. آن حضرت با چوب اراک (درختی مخصوص) مسواک می کرد و جبرائیل او به این کار سفارش کرده بود.[4]
پیامبر (ص) در شیوه مسواک کردن نیز طریق خاصی داشت که بطور عرضی یعنی از بالا به پائین مسواک می زدند و دیگران را به این روش توصیه می کردند.[5] ناگفته نماند که الانه دکترها به این روش مسواک زدن توصیه می‌کنند.
2- خلال کردن یکی از بهداشت دهان و دندان از بخش بهداشت جسمی: امام صادق (ع) می فرماید: ان رسول الله (ص) کان یتخلل و هو یصلب الفم[6]
رسول خدا (ص) خلال می کردند و این کار دهان را پاکیزه می‌کند.
همانطور که مشاهده کردیم امروزه مراکز بهداشتی و داروخانه ها مبادرت به فروش انواع خلال و نخ دندان کرده اند در صورتی که پیامبر(ص) در زمان خودش این کار را انجام داده و برای جلوگیری از امراض و تشویق مردم به اینکار بعد معنوی آن را نیز یادآور می شدند و در دستورات بهداشتی اسلام به این مهم توجه فراوان شده و پیشوایان معصوم و خود پیامبر اعظم (ص) دندانهای خود را خلال می کردند و دیگران را نیز به آن توصیه می نمودند.
پیامبر خدا (ص) خلالی را به جعفر طیار هدیه کرد و فرمود:
ای جعفر خلال کن که این کار دهان (لثه و دندان) را اصلاح و روزی را زیاد می‌کند.
3- استفاده از ظروف پاکیزه و سالم در بهداشت جسمی
رسول خدا (ص) به پاکیزکی ظروفی که از آن استفاده می کردند، اهمیت می داد و در هر ظرفی غذا نمی خورد.
آن حضرت در ظروفهای بلوری که از شام می آوردند نیز از ظروف سفالی یا پوست یا کوزه آب می نوشید و اگر هیچ ظرف تمیز و پاکیزه ای به دست نمی آورد از کف دست استفاده می کرد و می فرمود:
«لیس اناء اطیب من الید»
یعنی:
هیچ ظرفی پاکیزه تر از دست نیست.[1]