بدیع چیست؟

بدیع چنانکه قدما گفته اند علمی است که از وجوه تعیین کلام بحث می کند و از ما بدیع مجموعه شگردهایی است (با بحث از فنونی) است که کلام عادی را کم و بیش تبدیل به کلام ادبی می کند و یا کلام ادبی را به سطح والاتری (از ادبی بودن یا سبک ادبی داشتن) تعالی می بخشد

دسته بندی	تاریخ و ادبیات
فرمت فایل	doc
حجم فایل	52 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	57

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

مقدمه ...................................................................................................................1

فصل اول

روش تسجیع ...........................................................................................................16

1- سجع متوازی ....................................................................................................16

سجع و زبان عربی ...................................................................................................16

فصل دوم

روش تجنیس .........................................................................................................19

الف- روش تجنیس در سطح کلمه ........................................................................20

1-جناس تام ..........................................................................................................20

2- جناس مرکب ..................................................................................................21

3- جناس مضارع ..................................................................................................22

5- جناس زاید ......................................................................................................22

الف- جناس مطرف یا مزید: .................................................................................22

ب- جناس وسط ...................................................................................................24

ب- جناس اختلاف مصوت بلند و کوتاه : .............................................................25

ب- روش جناس در کلام .....................................................................................26

فصل سوم

روش تکرار .........................................................................................................28

1- تکرار واک : ..................................................................................................28

الف- همحروفی : ..............................................................................................28

ب: همصدائی : ....................................................................................................29

- تکرار هجا ........................................................................................................30

3- تکرار واژه .....................................................................................................30

الف- ردالصدر الی العجز ...................................................................................30

ب- ردالعجز الی الصدر.......................................................................................30

ج- تشابه الاطراف .............................................................................................31

د- التزام یا اعنات ...............................................................................................31

ه- تکرار یا تکریر................................................................................................32

و- طرد و عکس یا تبدیل و عکس .....................................................................32

4- تکرار عبارت یا جمله....................................................................................33

ارزش تکرار.......................................................................................................33

فصل چهارم

تفنن یا نمایش اقتدار ..........................................................................................35

1- حذف یا تجرید ............................................................................................35

2- توشیح یا موشح ...........................................................................................35

3- واسع الشفتین ...............................................................................................35

4- واصل الشفتین .............................................................................................36

- جامع الحروف ...............................................................................................36

6- رقطا ............................................................................................................36

7- خیفا ...........................................................................................................36

9- ذولغتین .......................................................................................................36

8- فوق النقاط و تحت النقاط ...........................................................................36

فصل پنجم

روش تشبیه..........................................................................................................37

1- مبالغه و اغراق و غلو.....................................................................................37

الف- بیانی........................................................................................................37

ب- حماسی .....................................................................................................37

ج- بدیعی .........................................................................................................38

روش تناسب......................................................................................................39

1- مراعات النظیر (=تناسب، مواخات، توفیق، تلفیق، ائتلاف): .........................39

2- هم جناس کلماتخانواده .........................................................................40

الف- جناس پسوند...........................................................................................40

ب- جناس ریشه.................................................................................................40

3- جابجائی صفت (انحراف در صفت)...........................................................40

فصل ششم

ایهام...................................................................................................................42

2. ایهام تناسب: .................................................................................................44

3. استخدام.........................................................................................................45

فصل هفتم

تعلیل و توجیه.....................................................................................................48

1- حسن تعلیل...................................................................................................48

2- مذهب کلامی .............................................................................................50

3- دلیل عکس..................................................................................................51

4- سوال و جواب ............................................................................................51

خاتمه در بدیع معنوی.......................................................................................52

: 1- تجرید........................................................................................................52

2- مشاکلت .....................................................................................................52

3- لغز یا چیستان ..............................................................................................52

4- معما............................................................................................................53

5- هزل و مطایبه ..............................................................................................53

6- حسن مطلع و حسن مقطع............................................................................53

فهرست ماخذ

مقدمه

بدیع چیست؟

بدیع چنانکه قدما گفته اند علمی است که از وجوه تعیین کلام بحث می کند و از ما بدیع مجموعه شگردهایی است (با بحث از فنونی) است که کلام عادی را کم و بیش تبدیل به کلام ادبی می کند و یا کلام ادبی را به سطح والاتری (از ادبی بودن یا سبک ادبی داشتن) تعالی می بخشد.

مثلا مهم ترین عاملی که به این کلام سعدی حیثیت ادبی بخشیده است آوردن لفظ (خویش) به دو معنی مختلف است (جناس تام) :

غم خویش در زندگی خور که خویش به مرده نپردازد از حرص خویش

به همین لحاظ اگر به جای یک خویش(قوم) و به جای دیگر(خود) بگذاریم دیگر کلام ادبی نخواهد بود.

همین توجه ذهن به وجود این گونه ارتباطات هنری در بین کلمات است که جنبه های زیبا شناختی کلام را مشخص و برجسته می کند و در خواننده احساس التذاذ هنری به وجود می آورد.

گاهی در کلام عواملی است که می توان در مقام تمثیل به آنها(پارازیت) گفت، بدین معنی که گیرنده را در فهم مستقیم پیام فرستنده دچار اشکال می کند و به عبارت دیگر باعث مکث یا وقفه در روانی کلام می شوند. اما دقت در فهم آن ها منجر به درک حیثیت ادبی کلام می شود. شاعر به جای آن که بگوید شیرین تنها ماند، می گوید: «چو تنها ماند ماه سروبالا» و به جای آن که بگوید از چشمان اشک ریخت، می گوید: «فشاند از نرگسان لؤلؤ لالا» و گاهی شاعر دست به «غریب سازی» می زند و فعلی در طی کلام می آورد که از نظر ارتباط با متمم یا مفعول موجب اعجاب و تعجب هنری می شود.

نقش عواملی از این دست، در سبک ادبی به حدی است که می توان گفت در آثار برخی از شاعران بدیع گرا(مثلا نظامی و خاقانی)، سبک، کاملا مبتنی به شگردها و عوامل بدیعی و بیانی است و اگر این عناصر را از آن حذف کنیم، سبک ادبی به سرعت به سطح کلام عادی تنزل می یابد.

پس از زبان سبک ادبی، زبانی است که از لحاظ معنی و موسیقی از زبان سبک های دیگر(علمی، تاریخی و…) مثلا زبان روزمره یا استاندارد متمایز است.

هرگونه انحراف و تغییر هنری از زبان عادی چه در معنی و تصویر و چه در لفظ و موسیقی، یک مورد یا صنعت بدیعی است. به عبارت دیگر هر واژه ای که در ارتباط یا واژه دیگر از یک سطح لغوی محض به یک سطح گسترده معنایی یا از یک سطح عادی آوائی به یک سطح موسیقیایی تعالی یا به یک مورد بدیعی است.

بدیع لفظی :

به ابزاری که جنبه لفظی دارند و موسیقی کلام را از نظر روابط آوائی به وجود می آورند و یا افزون می کنند صنعت لفظی می گویند. بدیع لفظی بحث در این گونه صنایع است. در بدیع لفظی هدف این که متوجه شویم گاهی انسجام کلام ادبی بر اثر روابط متعدد آوائی و موسیقیایی در بین کلمات است. یعنی آن رشته نامرئی که کلامات را به هم گره می زند و بافت ادبی را به وجود می آورد، ماهیت آوائی و موسیقیایی دارد.

روش های افزونی موسیقی لفظ

موسیقی لفظی کلام با سه روش زیر افزون می شود :

1. روش هماهنگ سازی یا تسجیع
2. روش همجنس سازی یا تجنیس
3. روش تکرار

در این سه روش، بنا بر همسانی هر چه بیشتر صامت ها و مصوت هاست؛ به طوری که کلمات هماهنگ شوند یا همجنس پنداشته شوند و یا عین یکدیگر گردند. بدین ترتیب کلمات هموزن(هم هجا) می شوند و یا بین آنها تناسب و تساوی نسبی هجاها(مجموعه مصوت ها و صامت ها) به وجود می آید.

بدیع معنوی :

بحث در شگردهایی است که موسیقی معنوی کلام را افزون می کنند و آن بر اثر ایجاد تناسبات و روابط معنائی خاصی بین کلمات است و به طور کلی یکی از وجوه تناسب معنائی بین دو یا چند کلمه برجسته می شود. به عبارت دیگر اگر بدیع لفظی باعث می شود که کلمات به وسیله تشابه و تجانس هر چه بیشتر مصوت ها و صامت ها به یکدیگر وابسته شوند و بین آنها رابطه آوائی محسوسی ایجاد شود.

بیان :

برخی از مباحث مهم بدیع معنوی را جدا کرده، در نظام مستقلی به نام (بیان) بررسی می کنند. بیان (ادای معنای واحد به طرق مختلف) بحث در تشبیه و استعاره و مجاز و کنایه و رمز و اغراق و... است که جزء ذات ادبیات محسوب می شوند، برای آرایش کلام نیستند و اطلاق صنعت به آن ها صحیح نیست.

شعر بودن شعر به چیست؟

شعر بودن شعر و یا خیال انگیز بودن آن به چه چیزهایی بستگی دارد؟ پاسخ آن همانطور که در جواب پرسش اول اشاره کردیم. واقعیت در شعر از طریق سه عامل صورت می گیرد:

1. وزن: هر وزنی می تواندحالتی از حالات نفس را نشان دهد. بدین جهت دارای انفعال نفسانی می شود؛ مانند برخی از اوزان حالت سبکی و رفتار سبک سرانه را در شنونده باعث می شود و برخی دیگر وقار و آرامش ایجاد می کند. حال برخی محزون و برخی با شادی و سرور است. پس وزن در هر حال به حسب ایقاعات موسیقیایی خویش، خیال انگیز است و باعث لذت نفس می شود و این امر در انسان غریزی است. اگر وزن شعر با لحن و تتمه ی متناسب و صدایی زیبا همراه شود برای نفس دلنشین تر و موثرتر است.
2. موسیقی الفاظ شعر: هر حرف دارای ویژگی موسیقی خاص و مبین حالتی است، چنان که ترکیبات حروف نیز در بیان احوال نفسانی و تاثیرگذاری با یکدیگر تفاوت دارد. به عنوان مثال برخی الفاظ شیرین و لطیف و گوشنوازند و برخی غلیظ اند و به گوش سنگین می آیند و برخی حالت میانه دارند.
3. معانی خیال انگیز : یعنی معانی سخنی که مفید تخیل است و عبارتست از قضایایی که در منطق آنها را تخیلات می نامند. تخیلات اصلی ترین رکن و درونمایه ی اساسی شعر راتشکیل می دهند. وقتی که عناصر سه گانه فراهم آیند شعر کمال می یابد و می توان آن را شعر کامل نامید. به واسطه وجود همین عناصر است که ارزش اشعار شناخته می شود و شعری به والاترین مراتب صعود می کند و شعری دیگر در دامان حضیض سقوط می کند و نیز ارزش و مرتبه شاعران معلوم می گردد. شاعری از همه پیشی می گیرد و قادر می شود در دل و جان دیگران تصرف کند و از لحاظ تاثیرگذاری در توده های مردم، به منزلتی چون منزلت پیامبران دست یابد و در مقابل، شاعری دیگر شایسته تحقیر و اهانت می گردد و مورد ریشخند دیگران قرار می گیرد و در بین این دو مرتبه درجه و طبقات بی شماری وجود دارد.

علت تاثیر شعر بر نفوس: علت تاثیرگذاری شعر بر نفوس و ایجاد افضلات یاد شده چیست؟ و دوم آنچه شعر را شعر، یعنی خیال انگیز می کند چیست؟ در پاسخ به سوال اول باید بگوییم که پایه شعر بر تخیل استوار است و تخیل بی تردید از مهم ترین عوامل موثر در نفوس انسان هاست. زیرا اساس تخیل، تصویر و محاکات و تمثل بخشیدن چیزی است که درک معانی آن مورد نظر و مطلوب است و تصویر شی در ذهن دارای چنان اثری است که بیان شعر واقعی بدون تصویر خیالی آن فاقد آن است. تفاوت زیادی بین مشاهده و درک مستقیم یک شی و درک همان چیز به کمک تصویر آن یا به کمک محاکات و بازآفرینی آن در هیات چیزی شبیه بدان. صورت خیالی شی با ایجاد شگفتی و تخیل، اسباب لذت و نشاط ذهنی می شود. در حالی که درک صورت واقعی و عینی، قبل از بیان تصویری و تمثیلی، چنان اثر لذت بخش و نشاط آفرینی را در ذهن ایجاد نمی کند و بدین صورت، هر چه تصویر دقیق تر و بیانگر باشد تاثیر بلیغ تری در نفس باقی می گذارد. از این روست که سیما از مهم ترین ابزارهای موثر در دل و جان مردم است. خلاصه اینکه تاثیر شعر در نفوس هم از همین باب است؛ چون شعر با تصویرگری خویش، اعجاب و شگفتی و تخیل ما را برمی انگیزد و به حسب میزان تاثیرگذاری که دارد مایه التذاذ نفس می شود. از این رو می گویند که شاعر مانند هنرمندی نقاش است که با قلم موی خویش تصویر گویای اشیا را ترسیم می کند. و شعر از هنرهای زیباست و هدف آن تصویر معناهایی است که بیان آنها در احساسات مردم موثر است، اما این تصویرگری به کمک الفاظ صورت می گیرد.

تمهید : شعر صناعتی لفظی است که همه ملتها با تفاوتی که دارند آن را به کار می برند و غرض اصلی از آن تاثیر در نفوس و برانگیختن عواطف انسانی است. عواطفی چون سرور و ابتهاج، حزن و تالم، جسارت و دلیری، خشم و کینه، خوف و ترس و ترسناک جلوه دادن و بزرگداشت چیزی یا خوار داشت و توهین آن و از این قبیل.

روش بدیع از نظام های ارزشمند ادبی است که مانند غالب نظام های دیگر ادبی ما قرن هاست که تحول و تکاملی نیافته است. آن چه در مدخله اول ضرورت دارد این است که این نظام با توجه به روش شناسی (متدولوژی) و زبانشناسی بازنویسی شود. مثلا دستگاهی تنظیم شود که موضوع و هدف و حدود بدیع را تشخیص کند؛ به نحوی که دیگر بین مباحث آن با سایر نظام ها(مثلا عروض و قافیه و بیان و نقد ادبی) خلط نشود و صنایع را از چند دیدگاه محدود طبقه بندی کند به نحوی که تعداد کثیری از صنایع تحت یک عنوان مشترک قابل توضیح و بررسی باشند و نامگذاری صنایع به نحو استدلالی تبیین شود و روش های به وجود آمدن صنایع را روشن کند به نحوی که سنخیت بین گروهی از صنایع آشکار شود و نیز قدرت پیش بینی داشته باشد، به نحوی که بتوان صنایع جدیدی را کشف و نامگذاری کرد و در طبقه خود جای داد و سرانجام این که بتوان در مورد ارزش زیبا شناختی صنایع با توجه به هدف بدیع قضاوت کرد؛ اما از نظر زبانشناسی باید توجه داشت که بسیاری از صنایع یعنی همه آن چه به نام بدیع لفظی معروف است ماهیت آوایی (Phonological) دارند و می توان با دقت مختصری در واک ها(صامت ها و مصوت ها) و هجاها، ساختمان آن ها را تبیین کرد.

در این کتاب از غالب صنایع سخنی نرفته است؛ یعنی بیشتر به صنایع معروف که ارزشی دارند پرداخته شده است. عمده کوشش نویسنده، بازنویسی بدیع لفظی با امکانات اولیه ی زبان شناسی و ارائه تعریفی نسبتا دقیق و عملی و فراگیر در بخش بدیع معنوی بوده است و سعی شده که بدیع جنبه پویا و استدلالی یابد. نویسنده خود اذعان دارد که پاره یی از مطالب این کتاب در مقایسه با کتب سنتی دشوارتر می نماید، اما این فقط ظاهر قضیه است؛ زیرا تعاریف و طرح مطالب در کتب سنتی در بسیاری از مواضع، جامع و مانع و دقیق و علمی نیستند و در مطالعات عالی تر و مراحل پیچیده تر مخصوصا آن جا که پای استدلال و تشخیص در میان می آید، ایجاد اشکال می کنند و از حل مسایل در می مانند.

مقدمه

تاریخچه بدیع

کوشش در تبیین مساله اعجاز قرآن کریم، علمی مانند معانی و بیان و بدیع را به وجود آورد؛ این است که در کتب قدیم این علوم، مثال ها بیشتر از آیات قرآنی است. واضع علم بدیع را عبدالله بن المعتز(متوفی در 296 هجری قمری) ذکر کرده اند که صاحب کتاب «البدیع» است.

معمولا کسانی که در علم معانی و بیان کتابی تالیف کرده اند در بخش پایانی کتاب خود به بدیع نیز پرداخته اند. چنان که در تلخیص المفتاح خطیب قزوینی(متوفی در 739) و مطول و مختصر سعدالدین تفتازانی چنین است.

به طور کلی می توان گفت که بعد از تفتازانی در معانی و بیان و بدیع، سخن و نظم و نسق تازه یی مطرح نشد، چنان که کتب معاصران ما- مانند بسیاری از اسلاف- چونکتاب استاد آهنی صاحب معانی و بیان و شادروان رجائی صاحب معالم البلاغه و مرحوم حسام العلما صاحب در رالادب و غیره همه رونویسی هائی از مختصر و مطول است و تنها حرکت تازه در آن ها آنجاست که از شعر فارسی مثال هایی به مطالب تفتازانی افزوده اند(و این کوشش البته ارزشمند است).

قدیمی ترین کتاب بدیع در زمان فارسی، ترجمان البلاغه رادویانی(قرن پنجم) است و بعد از آن حدائق السحر فی دقائق الشعر رشید و طواط(متوفی در 573) که در غالب مواضع به ترجمان البلاغه نظر داشته است. اما آخرین و مهم ترین کتاب کلاسیکی که در آن نظم و نسقی نو دیده می شود کتاب مستطاب المعجم فی معابیر اشعار العجم شمس قیس رازی است(که ام هم به نوبه خود به حدائق السحر نظر داشته است) و بعد از آن کتب مهمی- مگر یکی دو عنوان – در بدیع فارسی تالیف نشده است.

همه ادبای بزرگ بدیع نویس از ادبای قبل از حمله مغولند و هر چند شمس قیس اندکی بعد از حمله مغول کتاب خود را تنظیم کرد اما موارد و مصالح کار او هم ادب قبل از حمله مغول یعنی ادب سبک خراسانی بوده است. از این رو شواهد کتب بدیعی همه مربوط به قصیده پردازان مداح است. در نتیجه بدیع حتی با توجه به مفاد ادب سبک عراقی تحول نیافته است تا چه رسد به ادبیات سبک هندی و دوره معاصر. حال آن که اوج شکوفائی صنایع بدیعی در آثار امثال حافظ و سعدی است. در کتب عهد ما نیز که در اساس رونویسی از همان کتب قدیمی اند(جز در مواردی که از خود مثال فارسی افزوده اند) مثال ها غالبا از همان قصاید ادب خراسانی است و فقط گاه گاهی التفات مختصری به شاعران سبک عراقی شده است. از میان کتب معاصران جز کتاب مرحوم، همائی(و احیانا یکی دو کتاب دیگر) اثر قابل ذکر دیگری وجود ندارد؛ این است که می توان گفت علم بدیع هم مانند بسیاری از نظام های دیگر ادبی ما از حمله مغول به بعد تحولی نیافته است.

البته باید در اینجا به این نکته اشاره شود که برخی از نویسندگان عناوین جدیدی به علم بدیع افزودند یا در تعاریف قدما دخل و تصرفی کردند که شرح این گونه کوشش های ارزشمند محتاج به تالیف رساله مستقلی در «تاریخچه بدیع» خواهد بود.

شعرچیست؟

شعر گونه ای از زبان است، اما نه زبان خبر. زیرا شاعر نمی خواهد خبری را نیز دهد بلکه می خواهد با آن زبان زیبایی بیافریند. میان زبان خبر و زبان شعر فرق عمده ای است. یکی آن است که شاعران نمی خواهند واقعیات را توصیف کنند بلکه می خواهند احساسات خود را که معمولا احساسات همه ی انسانها نیز هست، نسبت به واقعیات مسائل حیات، زیبا نشان بدهند و دوم، که از همان تفاوت اول برمی آید، زیبا نشان دادن احساسات است یعنی به زیبایی تجسم بخشیدن احساسات نه بیان آن. به طور کلی شعر گره خوردگی عاطفه و تخیل است در زبان. و به طور ساده زبان شعر زبان عاطفی است نه زبان خبر، وظیفه زبان خبر اطلاع دادن درباره چیزی است و وظیفه زبان عاطفی تجسم بخشیدن و نشان دادن عواطف و احساسات شاعر نسبت به آن چیز. بیان کردن عواطف، شعر نیست. بلکه نشان دادن و تجسم بخشیدن عواطف، شعر است. اگر شاعری بگوید «از دیدن یار غیبت کرده، سخت شادمان شدم» این بیان عاطفه است. زبان عادی وقتی شعریت می یابد که در آن بیگانه سازی و ایجاد غرابت شود. شعریت شعر در ساخت بدیع و غریب آن است. آفرینش شعر با زبان، همانند ساختن بنایی با معماری بدیع و بسیار زیبا و توجه برانگیزاست. بدیهی است که زیبایی زبان هم در شعر است و هم در نثر، منتها ترفندهای ادبی در شعر بیش از نثر است.

پیام در شعر :

در شعر باید پیامی نیز وجود داشته باشد و شعری که دارای پیام و محتوای زیاد نیز دارد از شعری که بی محتوا و بی پیام است برتری نیز دارد. برای نمونه شعر منوچهری نیز به صورت بی محتوا و بدون پیام نیز است و این شعر فقط زیباست و در این شعر هیچ هدف خاص و یا پیامی ندارد که در شعر خود مشخص کند. شبی گیسو فروهشته به دامن / پلاسین معجر و قیرینه گوزن

و مسلما شعری که دارای محتوا و غیر آن دارای زیبایی و شعری با پیام مشخص برار از یک شعر بی محتوا نیز می باشد.

زیبایی چیست؟

زیبایی کیمیایی است که مس زبان را به طلای شعر بدل می کند. پس جوهر شعر، زیبایی است و لذا لازم است به آن اشاره ای شود و قبل از تعریف کردن زیبایی این را باید بگویم که زیبایی بر دو نوع است، یکی زیبایی در طبیعت و دیگری زیبایی در هنر است. و این دو با هم تفاوت زیادی دارند و در طبیعت زشتی و زیبایی نیز هست؛ اما در هنر برخلاف طبیعت نه تنها انعکاس زیبایی زیباست، بلکه حتی انعکاس زشتی هم می تواند زیبا نیز باشد. مثلا نقاشی هنرمندانه از یک چهره زشت، زیباست. و اما در مورد تعریف زیبایی بسیاری از اندیشمندان و فلاسفه آن را به گونه های مختلفی معنی کرده اند و بیشتر آنها معتقدند که زیبایی هنری از صورت ظاهر بخشیدن به لذت و یا زیبایی لذتی است تجسم یافته و لذت انگیز. و عواملی را که ایجاد زیبایی می کند می توان بر شمرد، مانند نظم، تناسب، هماهنگی، تکرار، تنوع، و غیره...

در فنون ادب این ترفندها در سه بخش بررسی می شوند. بیان، معانی، بدیع و در این کتاب بحث از ترفندهای بدیعی است. چون جوهر شعر زیبایی است لازم است ترفندهایی بدیعی از دیدگاه زیبایی آفرینی بررسی شود. لذا در این جا نه تنها هر ترفند بر اساس معیارهای زیبایی آفرین بررسی و تحلیل می گردد، بلکه رده بندی ترفندها نیز به همین اساس صورت نیز می گیرد.

بدیع چیست ؟

ترفندها و آرایه های ادبی زبان را به شعر تبدیل می کند.(نثرهایی که رنگ آبی دارند نیز کمابیش از این ترفندها و آرایه ها بهره می گیرند) این ترفندها و آرایه ها ابتدا هم بدیع نامیده می شد. علمای بلاغت بدیع را علم آرایش کلام می دانند. و به یک عبارت دیگر معتقدند که زیبایی ترفندهای علم بیان و علم معانی ذاتی است و زیبایی علم بدیع، عروضی و آرایشی. پس کلام نخست باید زیبایی ذاتی داشته باشد. و بعد اگر از آرایه های بدیعی هم استفاده شود زیباتر می گردد و مانند زیبارویی که اگر آرایش هم نکند زیباست، اما آرایش او را زیباتر نیز می سازد.

به هر حال برخلاف نظر علمای بلاغت، ترفندهای بدیعی همه جنبه آرایشی ندارند و ارزشهای آنها یکسان نیست. آنها را از دیدگاه زیبایی شناسی می توان به چند دسته یا طبقه نیز تقسیم کرد:

1. آنهایی که دارای زیبایی ذاتی هستند.
2. آنهایی که زیبایی آرایشی دارند و خود بر دو گونه اند، یکی آرایه هایی که می توانند کمابیش به صورت ذاتی باشند. و دوم آرایه هایی که چندان زیبا نیستند.
3. آنهایی که بدون یاری گرفتن از ترفندها آرایه ها زیبا نیستند، اما به کمک شگردهای زیبایی آفرین زیبایی آنها را مضاعف می کنند.
4. بعضی از ترفند ها هستند که گر چه زیبایی دارند اما زیبایی آنها مشخص نمی شود.

در کتاب بدیع چیزهائی در مورد ترفند ادبی مطرح گردیده است که آنها نیز به دو قسمت تقسیم می شود. 1. صناعاتی که گرچه نوعی التزام دارند و رعایت چنان التزام ها بسیار دشوار است. اصلا زیبائی ندارند و از تولید شگردهای شاعرانه به شمار نمی آیند.

که کردگار کرم مردوار در عالم؟ که کرد اساس ممالک مممهد و محکم؟

2. علمای بلاغت از گذشته تا امروز بعضی چیزها را صنعت پنداشته اند و فاقد هرگونه زیبائی و لطف است. به هر حال در کتب بدیع از گذشته تا حال رسم بر این است که فقط تعریفی سطحی و ظاهری از هر صفت بیاورند و دیگر هیچ. آن که ترفندهای ادبی زیبائی آفرین هستند و لذا باید براساس اصول زیبائی شناسی بررسی و تعریف شوند نه بر پایه ی منطق خشک و بی روح. مسأله بسیار مهمی که دیگر علمای بدیع نیز به آن نپرداخته اند، تحلیل و بررسی ترفندهای بدیعی و زیبائی آفرینی هر یک از آنهاست. همچنین میزان کاربرد آنها در اشعار.

«رابطه ترفندهای بدیعی با روان شناسی»

ترفندهای شاعرانه و از جمله بدیعی که عوامل زیباآفرین در زبان هستند با روان شناسی مربوط هستند. زیرا زیبائی منشا روانی دارد و در دوران تاثیر می گذارد و به گفته ایوان بوخوف آنچه برای گشودن اسرار زیبایی ضروری است شالوده ی بیولوژیکی و روانشناسی است. هر عنصر نفسانی که به قسمت روشن وجدان بازگردد میل دارد حالات نفسانی که خود جزء آنها بوده در آنجا احیاء کند. این ویژگی تداعی معنایی نامیده می شود.تداعی معنایی تابع سه اصل اساسی نیز هست:

1. مشابهت : مانند عکس کسی که صاحب عکس را در ذهن فرا می خواند.
2. تضاد : مانند بیماری که تندرستی را به یاد می آورد.
3. مجاورت :یعنی دو امری که با هم به ذهن عارض شوند مانند گل که سبزه و باغ را به یاد می آورد.

شعر سخنی است خیال انگیز که از کلماتی موزون متساوی تالیف شده است. آوردن قید «متساوی» برای آن است که حرف وجود وزن بدون رعایت تساوی ادبیات و مصراع ها- از این رو که فاقد مزیت نظام و تربیت است- دارای تاثیر کمتری است، لذا تکرار وزن و افاعیل متساوی است که بیشترین تاثیر را بر اذهان باقی می گذارد.

فایده شعر :

شعر در زندگی اجتماعی تاثیر فراوان دارد. چون در صورت لزوم، عواطف برمی انگیزد و تحریک احساسات و عواطف و مسائل عمومی، منافع فراوان را در پی دارد. مسائل عامه عبارتست از مسائل دینی، سیاسی، اجتماعی و مشخصی و فواید سفر را می توان در این امور نیز خلاصه کرد.

1. برانگیختن روحیه حماسی سربازان در جنگ.
2. تحریک روحیه حماسی مردم در جهت یک عقیده ی دینی یا سیاسی، یا به نفع یک انقلاب فکری یا اقتصادی.
3. پشتیبانی از رهبران جامعه از طریق ستایش آنان و تحقیر دشمنان با مقدمت و هجو.
4. ایجاد شور و نشاط به منظور شادمانی و سرور، به شیوه مجالس طرب.
5. ایجاد اندوه و ماتم، آن گونه که در مجالس سوگ متداول است.
6. تحریک اشتیاق به معشوق یا شهوت جنسی، مثل تشبیب و تنزل.
7. وعظ، نهی از منکر و خاموش ساختن آتش شهوت و تشویق به تهذیب نفس و عادت دادن نفس به انجام دادن کارها.

همیشه شیرین ترین شعر می تواند دروغ ترین شعر نیز باشد.

در قرن سوم کتابی به نام البدیع از عبدالله بن المعتز تالیف شد که در آن کتاب نویسنده 17 صفت نام برده است. در قرن 5 نصربن حسن مرغینانی کتاب مجالس الکلام را نوشته است. محمد بن عمر رادویانی بر اساس کتاب اخیر، کتاب ترجمان البلاغه را در قرن 5 و سپس رشید و طواط حدائق السفر را در قرن 5 بر اساس ترجمان البلاغه تالیف کرده است.

درقرن هفتم شمس قیس المعجم را فراهم می آورد. در قرن 8 شرف الدین رامی کتاب حقایق القایق یا تدایق القایق را می نویسد و تا روزگاران ما هر که آمد نه تنها در هر حال در اصول، بلکه حتی در فروع ریزه خواران این بزرگان سلف بوده اند.

در این کتاب از غالب صنایع سخنی نرفته است؛ یعنی بیشتر به صنایع معروف که ارزشی دارند پرداخته شده است. عمده کوشش نویسنده، بازنویسی بدیع لفظی با امکانات اولیه ی زبان شناسی و ارائه تعریفی نسبتا دقیق و عملی و فراگیر در بخش بدیع معنوی بوده است و سعی شده که بدیع جنبه پویا و استدلالی یابد. نویسنده خود اذعان دارد که پاره یی از مطالب این کتاب در مقایسه با کتب سنتی دشوارتر می نماید، اما این فقط ظاهر قضیه است؛ زیرا تعاریف و طرح مطالب در کتب سنتی در بسیاری از مواضع، جامع و مانع و دقیق و علمی نیستند و در مطالعات عالی تر و مراحل پیچیده تر مخصوصا آن جا که پای استدلال و تشخیص در میان می آید، ایجاد اشکال می کنند و از حل مسایل در می مانند.

بدیع از نظام های ارزشمند ادبی است که مانند غالب نظام های دیگر ادبی ما قرن هاست که تحول و تکاملی نیافته است. آن چه در مرحله ی اول ضرورت دارد این است که این نظام با توجه به روش شناسی و زبانشناسی بازنویسی شود؛ مثلا دستگاهی تنظیم شود که موضوع و هدف و حدود بدیع را مشخص کند به نحوی که دیگر بین مباحث آن با سایر نظام ها(مثلا عروض و قافیه و بیان و نقد ادبی) خلط نشود و صنایع را از چند دیدگاه محدود طبقه بندی کند به نحوی که تعداد کثیری از صنایع تحت یک عنوان مشترک قابل توضیح و بررسی باشند و نامگذاری صنایع به نحو استدلالی تبیین شود و روش های به وجود آمدن صنایع را روشن کند به نحوی که سنخیت بین گروهی از صنایع آشکار شود و نیز قدرت پیش بینی داشته باشد، به نحوی که بتوان صنایع جدیدی را کشف و نامگذاری کرد و در طبقه خود جای داد و سرانجام این که بتوان در مورد ارزش زیبا شناختی صنایع با توجه به هدف بدیع قضاوت کرد؛

به طور کلی بدیع علمی است که از وجوه تحسین کلام بحث می کند و از نظر ما بدیع مجموعه ی شگردهایی است که کلام عادی را کم و بیش تبدیل به کلام ادبی می کند و یا کلام ادبی را به سطح والاتری(از ادبی بودن یا سبک ادبی داشتن) تعالی می بخشد.

فصل اول

روش تسجیع

یکی از روش هایی است که با اعمال آن، در سطح دو یا چند کلمه (یک جمله) یا در سطح دو یا چند جمله(کلام) موسیقی و هماهنگی به وجود می آید و یا موسیقی کلام افزونی می یابد.

مدار بحث تسجیع، دو نکته تساوی یا عدم تساوی هجاها و همسانی یا عدم همسانی آخرین واک اصلی کلمه(روی) است. بحث سجع کلی تر از قافیه است. علاوه بر این اصطلاح قافیه را فقط در مورد اواخر ابیات شعر به کار می برند حال آنکه سجع در نثر و در حشو شعر هم واقع می شود.

الف- روش تسجیع در سطح کلمه

حدود: حداقل دو کلمه و حداکثر چند کلمه در یک جمله.

به مصادیق تسجیع در سطح کلمه، سجع می گویند. سجع بر سه گونه است:

1- سجع متوازی

و آن با تغییر دادن صامت نخستین در کلمات یک هجایی حاصل می شود(بقیه واک های هجا تغییر نمی کنند) : بار bār / کار kār

و یا تغییر نخستین صامت هجای قافیه[1] در کلمات چند هجائی است:

Be-rast برست / še-kast شکست / be-bast ببست

تساوی هجاهای کلمات سجع از نظر عدد و کمیت (کوتاهی و بلندی) اجباری است:

Mawzu?e موضوعه / Marfu?e مرفوعه

پس فرق سجع متوازی از نظر ساختار با قافیه این است که در قافیه فقط صحت هجای قافیه شرط است و تساوی هجاهای کلمات قافیه شرط نیست. حال آنکه در سجع متوازی تساوی همه هجاهای کلمات مسجع از نظر عدد و کمیت نیز شرط است. مثلا تقفیه شکست و بست درست است اما اطلاق سجع متوازی به آن ها صحیح نیست [2].

مشاکلتهزل و مطایبهجناس پسوند

بانک اطلاعاتی

دادِگان (پایگاه داده‌ها یا بانک اطلاعاتی) به مجموعه‌ای از اطلاعات با ساختار منظم و سامـانمند گـفته می‌شود این پایگاه‌های اطلاعاتی معمولاً در قالبی که برای دستگاه‌ها و رایانه‌ها قابل خواندن و قابل دسترسـی باشند ذخیــــره می‌شوند البته چنین شیوه ذخیره‌سازی اطلاعات تنها روش موجود نیست و شیوه‌هـای دیگری مانند ذخیره‌ســازی ساده در پرونده‌ها نیز استفاده

دسته بندی	سایر برنامه ها
فرمت فایل	doc
حجم فایل	1141 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	85

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

بخش 1 : مقدمه

1-1 مقدمه ای بر بانک اطلاعاتی

دادِگان (پایگاه داده‌ها یا بانک اطلاعاتی) به مجموعه‌ای از اطلاعات با ساختار منظم و سامـانمند گـفته می‌شود. این پایگاه‌های اطلاعاتی معمولاً در قالبی که برای دستگاه‌ها و رایانه‌ها قابل خواندن و قابل دسترسـی باشند ذخیــــره می‌شوند. البته چنین شیوه ذخیره‌سازی اطلاعات تنها روش موجود نیست و شیوه‌هـای دیگری مانند ذخیره‌ســازی ساده در پرونده‌ها نیز استفاده می‌گردد. مسئله‌ای که ذخیره‌سازی داده‌هـا در دادگــان را موثر می‌ســازد وجود یک ساختار مفهومی است برای ذخیره‌سازی و روابط بین داده‌هااست.

پایگاه داده در اصل مجموعه‌ای سازمان یافته از اطلاعات است.این واژه از دانش رایانه سرچشمه می‌‌گیرد ،اما کاربر وسیع و عمومی نیز دارد، این وسعت به اندازه‌ای است که مرکز اروپایی پایگاه داده (که تعاریف خردمندانه‌ای برای پایگاه داده ایجاد می‌‌کند) شامل تعاریف غیر الکترونیکـی برای پایگاه داده می‌‌باشـد. در این نوشـتار به کاربرد های تکنیکی برای این اصطلاح محدود می‌‌شود.

یک تعریف ممکـن این اسـت کـه: پایگـاه داده مجموعـه‌ای از رکورد هـای ذخیره شـده در رایـانه بـا یک روش سیستماتیک (اصولی) مثل یک برنامه رایانه‌ای است که می‌‌تواند به سوالات کاربر پاسخ دهد. برای ذخیره و بازیابی بهتر، هر رکورد معمولا به صـورت مجموعه‌ای از اجـزای داده‌ای یا رویداد هـا سازماندهـی مـی‌‌گردد. بخش های بازیابی شده در هر پرسش به اطلاعاتی تبدیل می‌‌شود که برای اتخاذ یک تصمیـم کاربرد دارد. برنامـه رایانه‌ای که برای مدیریت و پرسش و پاسخ بین پایگاه‌های داده‌ای استفاده می‌‌شود را مدیـر سیستم پایگاه داده‌ای یا به اختصار (DBMS) می‌‌نامیم. خصوصیات و طراحی سیستم های پایگاه داده‌ای در علم اطلاعات مطالعه می‌‌شود.

مفهوم اصلی پایگاه داده این است که پایگاه داده مجموعه‌ای از رکورد ها یا تکه هایی از یک شناخت است.نوعا در یک پایگـاه داده توصیـف ساخـت یافته‌ای برای موجـودیت هـای نگـه داری شده در پایـگاه داده وجود دارد: این توصیف با یک الگو یا مدل شناخته می‌‌شود. مدل توصیفی، اشیا پایگاه‌های داده و ارتباط بین آنها را نشـان می‌‌دهد. روش های متفاوتی برای سازماندهی این مدل ها وجود دارد که به آنها مدل های پایگـاه داده گوییم. پرکاربرد‌ترین مدلی که امروزه بسیار استفاده می‌‌شود، مدل رابطه‌ای است که به طـور عـام به صورت زیر تعریف می‌‌شود: نمایش تمام اطلاعاتی که به فرم جداول مرتبط که هریک از سطـر ها و ستونـها تشکیـل شده است (تعریف حقیقی آن در علم ریاضیات برسی می‌‌شود). در این مدل وابستگی ها بـه کمـک مقادیر مشترک در بیش از یک جدول نشان داده می‌‌شود. مدل های دیگری مثل مدل سلسلـه مراتب و مدل شبکه‌ای به طور صریح تری ارتباط ها را نشان می‌‌دهند.
در مباحث تخصصی تر اصتلاح دادگان یا پایگاه داده به صورت مجموعـه‌ای از رکـورد هـای مرتبط با هم تعریف می‌‌شود. بسیاری از حرفه‌ای ها مجموعه‌ای از داده هایی با خصوصیات یکسان به منظـور ایجـاد یک پایگاه داده‌ای یکتا استفاده می‌‌کنند.

معمولا DBMS ها بر اساس مدل هایی که استفاده می‌‌کنند تقسیم بنـدی می‌‌شونـد: ارتباطی،شی گـرا، شبکـه‌ای و امثال آن. مدل هـای داده‌ای به تعیین زبانهای دسترسـی بـه پایگاه‌های داده علاقه مند هستند. بخش قابل توجهی از مهندسـی DBMS مستقـل از مـدل های می‌‌باشد و به فـاکتور هایی همچون اجرا، همزمانی،جامعیت و بازیافت از خطاهای سخت افزاری وابسطه است.در این سطح تفاوت های بسیاری بین محصولات وجود دارد.

موارد زیر به صورت خلاصه شرح داده می شود:
2-1 تاریخچه پایگاه داده
3-1 انواع دادگان ها
4-1 مدل های پایگاه داده
1-4-1 مدل تخت
2-4-1 مدل شبکه ای(Network)
3-4-1 مدل رابطه ای
4-4-1 پایگاه داده‌های چند بعدی
5-4-1 پایگاه داده‌های شیء
5-1 ویژگی‌های سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها
6-1 فهرست سیستم‌های متداول مدیریت دادگان

2-1 تاریخچه پایگاه داده

اولیـن کاربردهـای اصطـلاح پایـگـاه داده بـه June 1963 بـاز مـی‌گردد، یعنـی زمـانی کــه شرکـت System Development Corporation مسئولیـت اجـرایـی یـک طـرح به نـام "توسعه و مدیریت محاسباتی یک پایگاه داده‌ای مرکزی" را بر عهده گرفت. پایگاه داده به عنوان یک واژه واحد در اوایل دهـه 70 در اروپا و در اواخر دهه 70 در خبر نامه‌های معتبر آمریکایی به کار رفـت.(بانـک داده‌ای یا Databank در اوایـل سـال 1966 در روزنامه واشنگتن کار رفت).

تصویر:اولین سیستم مدیریت پایگاه داده در دهه 60 گسترش یافت. از پیشگامـان این شاخه چارلز باخمن می‌‌باشد. مقالات باخمـن ایـن را نشـان داد که فرضیـات او کاربرد بسیار موثرتری برای دسترسی به وسایل ذخیره سازی را مهیـا می‌‌کنـد. در آن زمانهـا پردازش داده بر پایـه کـارت های منگنه و نوار هـای مغناطیسی بود که پردازش سری اطلاعات را مهیا می‌‌کند. دو نوع مدل داده‌ای در آن زمانهـا ایـجاد شـد:CODASYL موجب توسـعه مدل شبکه‌ای شدکه ریشه در نظریات باخـمن داشت و مدل سلسله مراتبی که توسط North American Rockwell ایجاد شد و بعدا با اقباس از آن شرکت IBM محصولIMS را تولید نمود.

مدل رابطـه‌ای توسـط E. F. Codd در سـال 1970 ارائه شد.او مدل های موجود را مـورد انتقاد قرار می‌‌داد. برای مدتـی نسبتا طـولانـی این مدل در مجـامع علـمی مـورد تایید بود. اولیـن محصـول موفق برای میکرو کامپیوتر ها dBASE بودکـه برای سیستـم عامـل هـایCP/M و PC-DOS/MS-DOS ساختـه شـد. در جـریان سال 1980 پژوهـش بر روی مـدل توزیع شده (distributed database) و ماشین های دادگانی (database machines) متمرکـز شد، امـا تاثیر کمـی بر بازار گـذاشت. در سال 1990 توجهات به طرف مدل شی گرا(object-oriented databases) جلـب شـد. این مـدل جـهت کنترل داده‌هـای مرکب لازم بود و به سادگی بر روی پایگاه داده‌های خاص، مهندسی داده(شامل مهندسی نرم افزار منابع) و داده‌های چند رسانه‌ای کار می‌‌کرد.

در سال 2000 نوآوری تـازه‌ای رخ داد و دادگـان اکس‌ام‌ال (XML) به وجـود آمد. هـدف ایـن مـدل از بین بردن تفاوت بین مستندات و داده هـا اسـت و کمـک می‌‌کند که منابع اطلاعاتی چه ساخت یافته باشند یا نه در کنار هم قرار گیرند

3-1 انواع دادگان ها
دادگان‌ها از نظر ساختار مفهومی و شیوه‌ای رفتار با داده‌ها بر دو نوع هستند :
1.دادگان رابطه‌ای
2.دادگان شی‌گرا

4-1 مدل های پایگاه داده

شگـرد هـای مختلفـی برای مدل های داده‌ای وجود دارد. بیشتر سیستم های پایگاه داده‌ای هر چند که طور معمول بیشتر از یک مـدل را مورد حمایت قرار می‌‌دهند، حول یک مدل مشخص ایجاد شده اند. برای هر یک از الگوهای های منطقی (logical model) اجـراهای فیزیکی مختلفی قابل پیاده شدن است و سطوح کنترل مختلفی در انطباق فیزیکی برای کاربران محیا می‌‌کند. یک انتخـاب مـناسب تـاثیر مـثری بر اجرا دارد.مثـالی از موارد الگوی رابطه‌ای (relational model) است: همـه رویـدادهای مهـم در مـدل رابطـه‌ای امکان ایجاد نمایه‌هایی که دسترسی سریع به سطرها در جدول را می‌‌دهد،فراهم می‌‌شود.

یک مـدل داده‌ای تنهـا شیـوه سـاختمان بـندی داده ها نیست بلکه معمولا به صورت مجموعه‌ای از عملیات ها که می‌‌توانـد روی داده هـا اجـرا شـود تعریـف مـی‌‌شوند. برای مثـال در مـدل رابطـه‌ای عملیـاتی هـمچون گـزینش (selection)، طرح ریزی (projection) و اتصال (join) تعریف می‌‌گردد.

1-4-1 مدل تخت
مدل تخت یا جدولی (flat (or table) model ) تشـکیل شده اسـت از یـک آرایـه دو بعدی با عناصر داده‌ای که همه اجزای یک ستون به صورت داده‌های مشابه فرض می‌‌شود و هـمه عناصـر یک سطـر با هم در ارتباط هستند. برای نمونه در ستون هایی که برای نام کـاربـری و رمـز عبور در جـزئی از سیستم های پایگاه داده‌ای امنیتی مورد استفاده قرار می‌‌گیرد هر سطر شـامل رمـز عبـوری اسـت که مخصوص یک کاربر خاص است. ستون های جدول که با آن در ارتباط هستند به صورت داده کاراکتری، اطـلاعات زمانـی، عـدد صـحیح یـا اعداد ممیز شناور تعریف می‌‌شوند. این مدل پایه برنامه‌های محاسباتی(spreadsheet) است.

پایـگاه داده هـا با فایـل هـای تـخت به سـادگی توسط فایل های متنی تعریف می‌‌شوند. هر رکورد یک خط است و فیلد ها به کمک جدا کننده هایی از هم مجزا می‌‌شوند. فرضا به مثال زیر دقت کنید:
id name team
1 Amy Blues
2 Bob Reds
3 Chuck Blues
4 Dick Blues
5 Ethel Reds
6 Fred Blues
7 Gilly Blues
8 Hank Reds
داده‌های هر ستون مشابه هـم اسـت ما بـه این ستونهـا فیلـد ها (fields) گوییم. و هر خط را غیر از خط اول یک رکـورد(record) مـی‌‌نامیم. خـط اول را که برخـی پـایگاه‌هـای داده‌ای آنرا ندارند رکورد برچسب(field labels) گوییم. هر مقدار داده‌ای اندازه خاص خود را دارد که اگـر به آن اندازه نـرسـد مـی‌‌توان از کاراکنر فاصله برای این منظور استفاده کرد اما این مسئله مخصوصا زمانی که بخواهیـم اطلاعـات را بـر روی کـارت های منگنه قرار دهیم مشکل ساز خواهد شد. امروزه معمولا از نویسه TAB برای جـداسـازی فیلـد ها و کـاراکتر خـط بعد برای رکورد بعدی استفاده می‌‌کنیم. البته شیوه‌های دیگری هم وجود دارد مثلا به مثال زیر دقت کنید:
"1","Amy","Blues"
"2","Bob","Reds"
"3","Chuck","Blues"
"4","Dick","Blues"
"5","Ethel","Reds"
"6","Fred","Blues"
"7","Gilly","Blues"
"8","Hank","Reds"
این مثال از جدا کننده کاما استفاده می‌‌کند.در این نوع مدل تنها قابلیت حذف،اضافه،دیدن و ویرایش وجود دارد که ممکن است کافی نباشد.Microsoft Excel این مدل را پیاده سازی می‌کند.

2-4-1 مدل شبکه ای(Network)
در سال 1969 و در کنفرانس زبانهای سیستم هـای داده‌ای (CODASYL) توسطCharles Bachman ارائه شد. در سال 1971 مجددا مطـرح شـد و اسـاس کار پایگاه داده‌ای قرار گرفت و در اوایل دهه 80 با ثبت آن درسازمان بین المللی استانداردهای جهانی یا ISO به اوج رسید.

مدل شبکه‌ای (database model) بر پایه دو سازه مهم یعنی مجموعه ها و رکورد ها ساخته می‌‌شود و برخلاف روش سلسله مراتبی که از درخت استفاده می‌‌کند، گـراف را به کار می‌‌گیرد. مزیت این روش بر سلسله مراتبی این است که مدل های ارتباطی طبیعی بیشتری را بین موجـودیت هـا فراهـم می‌‌کند. الی رغم این مزیت ها به دو دلیل اساسی این مدل با شکست مواجه شد: اول اینکه شرکت IBM بـا تولید محصـولات IMS و DL/I که بر پایه مدل سلسله مراتبی است این مدل را نادیده گرفت. دوم اینکه سرانجام مدل رابطه‌ای (relational model) جای آن را گرفت چون سطح بالاتر و واضح تر بود. تا اوایل دهـه 80 بـه علـت کـارایی رابـط هـای سطح پایین مدل سلسله مراتبی و شبکه‌ای پیشنهاد می‌‌شد که بسیاری از نیاز های آن زمان را برطـرف می‌‌کـرد. اما با سـریعتر شـدن سخت افزار به علت قابلیت انعطاف و سودمندی بیشتر سیستم های رابطه‌ای به پیروزی رسیدند.

رکورد ها در این مدل شامل فیلد هایی است (ممکـن اسـت همچـون زبـان کوبول (COBOL) به صورت سلسله مراتب اولویتی باشد). مجموعه ها با ارتباط یـک بـه چنـد بیـن رکورد ها تعریف می‌‌شود:یـک مالک و چند عضو عملیات های مدل شبکه‌ای از نوع هدایت کننده است: یک برنامه در موقعیت جـاری خـود باقـی می‌‌ماند و از یک رکورد به رکورد دیگر می‌‌رود هر گاه که ارتباطی بین آنها وجود داشته باشد. معمولا از اشاره‌گرها(pointers) برای آدرس دهی مستقیم به یک رکورد در دیسک استفاده می‌‌شود. با این تکنیـک کارایـی بـازیابی اضـافه مـی‌‌شـود هر چند در نمایش ظاهری این مدل ضروری نیست .

3-4-1 مدل رابطه ای
مدل رابطـه ای (relational model) در یـک مقـاله تحصیلـی توسـط E. F. Codd در سـال 1970 ارائه گشت. این مدل یک مدل ریاضیاتی است که با مفاهیمی چون مستندات منطقی (predicate logic) و تئوری مجموعه ها (set theory) در ارتباط اسـت. محصـولاتی همچون اینگرس،اراکل، DB2 وسرور اس‌کیوال (SQL Server) بر این پایه ایجاد شده است. ساختار داده ها در این محصولات به صورت جدول است با این تفاوت که می‌‌تواند چند سطر داشته باشد.به عبـارت دیگر دارای جداول چـند گانه است که به طور صریح ارتباطات بین آنها بیان نمی‌شود و در عوض کلید هایی به منظور تطبیق سطر ها در جداول مختلف استفاده می‌‌شود. به عنوان مثال جدول کارمندان ممکن است ستونی به نام "موقعیت" داشته باشد که کلید جدول موقعیت را با هم تطبیق می‌‌دهد.

4-4-1 پایگاه داده‌های چند بعدی
پایگاه داده‌هـای رابطـه‌ای توانسـت به سرعت بازار را تسخیر کند، هرچند کارهایی نیز وجود داشت که این پایگاه داده‌ها نمی‌توانست به خوبی انجام دهد. به ویژه به کارگیری کلیدها در چند رکورد مرتبط به هم و د ر چند پایگـاه داده مشترک، کندی سیستم را موجب می‌شد. برای نمونه برای یافتن نشانی کاربری با نام دیویـد، سیستـم رابطه‌ای باید نام وی را در جدول کاربر جستجو کند و کلید اصـلی (primary key ) را بیابد و سپس در جدول نشانـی‌ها، دنبال آن کلید بگردد. اگر چه این وضعیت از نظر کاربر، فقط یـک عملیـات محسوب، امـا به جستجـو درجـداول نیازمند است که این کار پیچیده و زمان بر خواهد بود. راه کار ایـن مشکـل ایـن اسـت کـه پایگاه داده‌ها اطلاعات صریح درباره ارتباط بین داده‌ها را ذخیره نماید. مـی‌توان بـه جای یافتن نشانی دیوید با جستجو ی کلید در جدول نشانی، اشاره‌گر به داده‌ها را ذخـیره نمـود. در واقـع، اگـر رکـورد اصـلی، مالک داده باشد، در همان مکان فیزیکی ذخیره خواهد شد و از سوی دیگر سرعت دسترسی افزایش خواهد یافت.چنین سیستمـی را پایگـاه داده‌هـای چند بعدی می‌نامند. این سیستم در هنگامی که از مجموعه داده‌های بزرگ استفاده می‌شود، بسیار سودمند خواهد بود. از آنجاییکه این سیستم برای مجموعه داده‌های بزرگ به کار می‌رود،هیچگاه در بازار به طور مستقیم عمومیت خواهد یافت.

5-4-1 پایگاه داده‌های شیء
اگر چه سیستم‌های چند بعدی نتوانستند بازار را تسخـیر نمـایند، امـا به توسعـه سیستم‌های شیء منجر شدند. این سیستم‌ها که مبتنی بر ساختار و مفاهیم سیستم‌های چند بعدی هستند،بـه کاربر امکان می‌دهـند تـا اشیاء را به طور مستقیـم در پایگـاه داده‌هـا ذخیـره نمـاید. بدیـن ترتیب سـاختار برنامه نویسی شیء گرا (object oriented ) را می‌توان به طور مستقیم و بدون تبدیل نمودن به سایر فرمت‌ها، در پایگاه داده‌ها مورد استفاده قرار داد. این وضعیت به دلیل مفاهیم مالکیـت (ownership) در سیستـم چند بعدی، رخ می‌دهد. در برنامه شیء گرا (OO)، یک شیء خاص "مالک " سایر اشیاء در حافظـه اسـت، مثلا دیوید مالک نشانی خود می‌باشد. در صورتی که مفهوم مالکیت در پایگاه داده‌های رابطه‌ای وجود ندارد.

5-1 ویژگی‌های سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها
پس از این مقدمه به توصـیف سیستـ مدیریت پایگاه داده‌ها می‌پردازیم. سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها، مـجموعه‌ای پیچیده از برنامه‌های نرم‌افزاری است که ذخیره سازی و بازیابی داده‌های (فیلدها، رکوردها و فایل‌ها) سازمان را در پایگاه داده‌ها، کنترل مـی‌کند. این سیستم، کنترل امنیت و صحت پایگاه داده‌ها را نیز بر عهده دارد. سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها، درخواست‌هـای داده را از برنـامـه مـی‌پذیرد و به سیستم عامل دستور می‌دهد تا داده‌ها ی مناسب را انتقال دهد. هنگامی که چنین سیستمی مورد استفـاده قـرار می‌گیرد، اگر نیازمندیهای اطلاعاتی سپازمانی تغییر یابد، سیستـم‌های اطلاعاتی نیز آسانتر تغییر خواهند یافت. سیستم مذکور از صحت پایگاه داده‌ها پشتیبانی می‌کند . بدین ترتیب که اجازه نمی‌دهد بیش از یک کاربر در هر لحظه، یک رکورد را به روز رسانی کند . این سیستم رکوردهای تکراری را در خارج پایگاه داده‌ها نگاه می‌دارد. برای مثال ، هیچ دو مشترک با یک شمـاره مشتـری ، نمی‌توانند در پایگاه داده‌ها وارد شوند. این سیستم روشی برای ورود و بـه روز رسـانی تعامـلی پـایگـاه داده‌هـا فراهم می‌آورد. یک سیسـتم اطلاعـات کسـب و کـار از موضوعاتی نظیر (مشتریان، کارمندان، فروشندگان و غیره) و فعالیت‌هایی چون (سفارشات، پرداخت‌ها، خریدها و غیره) تشکیـل شـده اـست.

طراحی پایگاه داده‌ها، فرایند تصمیم گیری درباره نحوه سـازماندهی این داده‌ها در انواع رکوردها و برقراری ارتباط بیـن رکـوردهاست.سیستـم مـدیریت پـایگاه داده‌هـا می‌تواند ساختار داده‌ها و ارتباط آنها را در سازمان به طور اثر بخش نشان دهد. سه نوع مدل متداول سازمانی عبارتند از: سلسله مراتبی، شبکه‌ای و رابطه‌ای. یک سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها ممکن است یک، دو یا هر سه روش را فراهم آورد. سرورهای پایگاه داده‌ها ، کامپیوترهایی هستند که پایگـاه داده‌هـای واقعـی را نگـاه مـی‌دارنـد و فقـط سیستـم مدیریــت پایگـاه داده‌هـا و نرم‌افزار مربـوطه را اجرا می‌کنند. معمولا این سرورها رایانه‌های چند پردازنده‌ای با آرایه‌های دیسک RAID برای ذخیره سازی می‌باشند.

6-1 فهرست سیستم‌های متداول مدیریت دادگان
معروف‌ترین این نرم‌افزارهای مدیریت دادگان‌ها می‌توان به چند نمونه زیر اشاره کرد:

1.Oracle
2.Microsoft SQL Server
3.MySQL
4.PostregSQL
5.DB2
6.Microsoft Access
که پروژه ای که در ادامـه مـورد بررسـی قرار می گیرد بـا استفـاده از بـانک اطلاعاتـی Microsoft Access تهیه شده است.

بخش 2: معرفی پروژه

1-2 عنوان پروژه:

بانک اطلاعاتی تجهیزات آزمایشگاه کنترل نیروگاه طوس

آزمایشگـاه کنتـرل نیروگـاه طـوس وظـیفه تسـت ،تـعمیـر و نـگهداری از تجهیزات کنترلی بکار رفته در قسمت های مختلـف نیروگـاه طـوس را به عـهده دارد؛ دردوره تعـیرات اساسی واحد های نیروگاه این آزمایشگاه وظیفه بررسی و تنظیم این تجهیزات را بر اسـاس جـزوات مدونی کـه نحـوه تنظیـم هرتجهیز را مشخص نموده است بر عهده دارد.

نحـوه عمـلکرد بدیـن صـورت است که هر دستگاهی دارای کد خاصـی است که تنظیم آن در جزوه دستورالعمل با توجه به کد آن مشخص شده است؛ که فرد باید با توجه به کد دستگاه در جزوه نحوه تنظیم آن را بیابد و مـورد استفاد قرار بدهد. طبیعتاً این روش دستیابی به اطلاعات تجهیزات را در طـی مدت تعمیرات اساسی کـند می کـند

و متعاقباً روند تعمیرات اساسی را با مشکل مواجه می سازد.

هدف از ایجاد بانک اطلاعات تجهیزات تسریع روند دسترسی به اطلاعات هر تجهیز می باشد.

2-2 مفاهیم اولیه بکار رفته در پروژه

1-2-2 تجهیز :

هر دستگاهی که در آزمایشگاه تست وبررسی و تنظیم میشود،یک تجهیز خاص است.

2-2-2 کد Aks :

شماره مشخصه هر تجهیز که با توجه به آن اطلاعات مورد بازیابی قرار می گیرد.

3-2-2 لیست Mkb :

لیستـی کـه در آن تنظیمـات پیـش فرض هـر تجهیز آورده شده است و هر تجهیز با توجـه بـه شمـاره Aks خود دارای ردیف خاصی در لیست می باشد.

بخش3 : تحلیل ساختار بانک اطلاعاتی

در این بخش ساختار بانک اطلاعاتی از جمله : جداول، ارتباط بین آنها،فرمهای بکار رفته ،query های مورد

استفاده و کدهای Visual basic بکار رفته در بانک مورد بررسی قرار می گیرد.

1-3 ساختار جداول:

1-1-3 جدول Grp

این جدول به منظور تعیین رده های تجهیز طراحی شده،از جمله این رده ها می توان از ترانسمیترها،سوئیچها و

نام برد.(شکل1-3)

شکل 1-3

Properties

DateCreated: 2006/10/22 07:19:16 ق.ظ DefaultView: Datasheet

NameMap: Long binary data OrderByOn: False

Orientation: Left-to-Right RecordCount: 5

Updatable: True

Columns

Name Type Size

grpID Long Integer 4

grpname Text 50

Relationships

grpInstrument

grp Instrument

grpID 1 ¥ groupID

صفات: Enforced; Cascade Updates; Cascade Deletes

نوع ارتباط: One-To-Many

grpsubgrpname

grp subgrpname

grpID 1 ¥ grp

صفات: Enforced; Cascade Updates; Cascade Deletes

نوع ارتباط: One-To-Many

2-1-3 جدول Instrument

از این جدو.ل برای نگهداری مشخصات تجهیز استفاده می شود.(شکل 2-3)

شکل 2-3

Properties

DateCreated: 2006/10/22 07:19:16 ق.ظ DefaultView: Datasheet

NameMap: Long binary data OrderByOn: True

Orientation: Left-to-Right RecordCount: 17

Updatable: True

Columns

Name Type Size

InsID Long Integer 4

groupID Long Integer 4

subgrpID Long Integer 4

Ins_name Text 50

Aks_code Text 50

tech_spcification Memo -

local_code Text 50

existance Long Integer 4

details Anchor -

offering_comp Text 50

filepath Text 250

Relationships

grpInstrument

grp Instrument

grpID 1 ¥ groupID

صفات: Enforced; Cascade Updates; Cascade Deletes

نوع ارتباط: One-To-Many

subgrpnameInstrument

subgrpname Instrument

subgrpID 1 ¥ subgrpID

صفات: Enforced; Cascade Updates; Cascade Deletes

نوع ارتباط: One-To-Many

3-1-3 جدول List

این جدول حاوی بخشی از اطلاعات لیست Mkb برای هر تجهیز میباشد و هر تجهیز در این جدول دارای ردیف خاصی است.(شکل 3-3)

شکل 3-3

Properties

DateCreated: 2006/10/23 08:34:35 ق.ظ DefaultView: Datasheet

NameMap: Long binary data OrderByOn: False

Orientation: Left-to-Right RecordCount: 2316

Updatable: True

Columns

Name Type Size

ردیف Text 255

نام دستگاه Text 255

مشخصات فنی Text 255

کاربرد Text 255

AKS کد شناسائی Text 255

اندازه گیری باره Text 255

دامنه تنظیم Text 255

نقطه تنظیم Text 255

نوع دستگاه/شرکت سازنده Text 255

4-1-3 جدول 'Sheet1 (ELC

این جدول حاوی بخش دیگر از اطلاعات لیست Mkb برای هر تجهیز میباشد و هر تجهیز در این جدول دارای ردیف خاصی است.(شکل 4-3)

شکل 4-3

Properties

DateCreated: 2006/10/23 12:19:09 ب.ظ DefaultView: Datasheet

NameMap: Long binary data OrderByOn: False

Orientation: Left-to-Right RecordCount: 864

Updatable: True

Columns

Name Type Size

ردیف Double 8

کُد ابزار Text 255

محل کارت Text 255

شماره کارت Text 255

کاربرد کارت Text 255

مقدار ورودی Text 255

سیگنال ورودی Text 255

تریشولد ورودی Text 255

مقدار خروجی Text 255

سیگنال خروجی Text 255

تریشولد خروجی Text 255

5-1-3 جدول Subgrpname

این جدول به منظور تعییـن زیـر رده هـای تجهیـز طراحـی شده و بـرای هـر ردیف در جدول Grp زیر رده های خاصی وجود دارد.(شکل 5-3)

شکل 5-3

Properties

DateCreated: 2006/10/22 07:19:16 ق.ظ DefaultView: Datasheet

NameMap: Long binary data OrderByOn: False

Orientation: Left-to-Right RecordCount: 7

Updatable: True

Columns

Name Type Size

subgrpID Long Integer 4

grp Long Integer 4

subgrpname Text 50

Relationships

subgrpnameInstrument

subgrpname Instrument

subgrpID 1 ¥ subgrpID

صفات: Enforced; Cascade Updates; Cascade Deletes

نوع ارتباط: One-To-Many

grpsubgrpname

grp subgrpname

grpID 1 ¥ grp

صفات: Enforced; Cascade Updates; Cascade Deletes

نوع ارتباط: One-To-Many

6-1-3 جدول tblDatabases

این جدول نام و مسیر بانک اطلاعاتی را جهت استفاده ماژول Backup نگهداری می کند.(شکل 6-3)

شکل 6-3

Properties

DateCreated: 2006/10/22 07:19:17 ق.ظ

LastUpdated: 2006/10/22 11:45:16 ق.ظ OrderByOn: False

RecordCount: 14 Updatable: True

Columns

Name Type Size

DBId Long Integer 4

DatabaseName Text 50

FolderPath Text 255

7-1-3 جدول tblObjects

این جدول اطلاعاتی راجع عملیت پشتیبان گیری از جمله اجزایی که عملیات پشتیبان گیری از آنها انجام شده یا

اجزایی که باید از آنها پشتیبان گرفته شود و همچنین تاریخ آخرین عملیات را نگهداری میکند.(شکل 7-3)

شکل 7-3

Properties

DateCreated: 2006/10/22 07:19:17 ق.ظ

LastUpdated: 2006/10/22 11:45:16 ق.ظ OrderByOn: False

RecordCount: 1703 Updatable: True

Columns

Name Type Size

objectID Long Integer 4

DBId Long Integer 4

ObjectType Long Integer 4

ObjectName Text 100

RevisionNumber Integer 2

LastBackupTimeStamp Date/Time 8

BackupRecommended Yes/No 1

LastUpdated Date/Time 8

بانک اطلاعاتیپایگاه داده‌هامدل شبکه ای(Network)

ایمنی و ایزو

بشر از زمانی که خود را شناخته ، در پی تلاش و فعالیت بوده و طبیعتاً در مسیر زمان تحولاتی را پشت سر گذاشته است اختراع ابزارهای مختلف و تطوّر و تکمیل این ابزار یکی از مهمترین عوامل تحول در چگونگی زندگی انسان است زمانی ابزار سنگی مورد استفاده قرار می گرفت و بعداً با پیرایش آهن و سایر فلزات، ابزار فلزی جایگزین آن شد و تا موقعی که آن ابزار جز با نیروی ع

دسته بندی	سایر برنامه ها
فرمت فایل	doc
حجم فایل	127 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	112

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب:

فصل اول: ایمنی و ایزو

1-1 تاریخچه ایمنی و حفاظت شخصی

1-2 ایمنی و حفاظت در مقابل آتش سوزی

1-3 احتراق

1-4 طبقه بندی آتش

1-5 عوامل ایجاد کننده آتش

1-6 طریقه خاموش کردن آتش

1-7 روش های پیشگیری از آتش سوزی

1-8 سازمان حفاظت و ایمنی در مقابل حریق

1-9 انفجار

1-10 گروه های اطفا حریق

1-11 اطلاعات ایمنی مواد مصرفی در واحد آزمایشگاه

1-12 آشنایی با سازمان جهانی استاندارد (ایزو)

1-13 ISO 9000

1-14 ISO 14000

فصل دوم: پتروشیمی اراک

2-1 پتروشیمی اراک در یک نگاه

2-2 هدف

2-3 سهامداران

2-4 تولیدات

2-5 تاریخچه و انگیزه احداث

2-6 اهمیت تولیدات مجتمع

2-7 خوراک مجتمع

2-8 نیروی انسانی

2-9 مصارف تولیدات مجتمع

2-10 موقعیت جغرافیایی

2-11 حفظ محیط زیست

2-12 امکان و امکانات رفاهی

2-13 واحدهای مجتمع

2-14 دست اوردهای مهم مجتمع

2-15 محصولات مجتمع پتروشیمی

فصل سوم: بررسی و خواص استیک اسید و روش های تولید و تخلیص آن

3-1 بررسی خواص استیک اسید

3-2 خواص فیزیکی

3-3 خواص شیمیایی

3-4 روش های تولید

3-4-1 تهیه استیک اسید به روش اکسیداسیون استاندارد

3-4-2 تهیه استیک اسید به روش اکسیداسیون بوتان یا نفت در فاز مایع

3-4-3 تهیه استیک اسید به روش کربینلاسیون فتانول

3-5 نمایی از روش های جدید سنتز

3-6 تخلیص استیک اسید

3-7 حمل و نقل

فصل چهارم: شرح برولس استالدهید و استیک اسید

4-1 شرح مختصر عملیات تولید استالدهید

4-1-1 بخش واکنش

4-1-2 بخش تقطیر

4-1-3 واحد احیا کاتالیست

4-1-4 اساس شیمی برولس

4-1-5 شرح عمومی برولس

4-2 شرح شیمیایی پرولس استیک اسید

4-2-1 شرح عمومی واکنش

4-2-2 بخش واکنش

4-2-3 بخش تقطیر

4-2-4 بارگیری محصول

4-2-5 سیستم کنفرانس

4-2-6 سیستم آب خنک کن

4-3 روش نمونه گیری از واحدهای استیک اسید و استالدهید و وینیل استات

فصل پنجم: مشخصات دستگاه های مورد استفاده در آزمایشگاه واحد استیک اسید و طریقه کایبراسیون آنها

5-1 لیست دستگاه های موجود در آزمایشگاه استیک اسید

5-2 کالیبراسیون دستگاه DR-2000

5-3 کالیبراسیون دستگاه تیتروپروسسور مدل 682

5-4 روش تعیین تیتر محلول دستگاه کارل فیشر مدل 701

5-5 کالیبراسیون دستگاه دانسیتی متر مدل METTLERDE 40

فصل ششم: بخش تجربی و آزمایش های مربوط به آزمایشگاه استیک اسید

6-1 روش اندازه گیری آهن در استیک اسید خالص

6-2 روش اندازه گیری استیک اسید با استفاده از نقطه انجماد

6-3 روش اندازه گیری مقدار آب در نمونه های استیک و وینیل استات و استاموئسد خالص

6-4 روش اندازه گیری رنگ در نمونه های استیک اسید و وینیل استات

6-5 روش اندازه گیری Cu⁺ در محلول کاتالیست استالدهید

6-6 روش اندازه گیری Cu ²⁺ و مس کل در محلول کاتالیست استالدهید

6-7 روش اندازه گیری پالاریم در محلول کاتالیست استالدهید

6-8 روش اندازه گیری مواد باقی مانده در محلول کاتالیست گرم استالدهید

6-9 روش اندازه گیری Cl^- در محلول آبی

6-10 روش اندازه گیری منگنز

6-11 روش اندازه گیری اسید فرمیک در استیک اسید

6-12 روش اندازه گیری sp-Gr استیک اسید ناخالص و دانتیر وینیل استات خالص

فصل اول

ایمنی و ایزو

1-1 تاریخچه ایمنی و حفاظت شغلی

بشر از زمانی که خود را شناخته ، در پی تلاش و فعالیت بوده و طبیعتاً در مسیر زمان تحولاتی را پشت سر گذاشته است. اختراع ابزارهای مختلف و تطوّر و تکمیل این ابزار یکی از مهمترین عوامل تحول در چگونگی زندگی انسان است. زمانی ابزار سنگی مورد استفاده قرار می گرفت و بعداً با پیرایش آهن و سایر فلزات، ابزار فلزی جایگزین آن شد و تا موقعی که آن ابزار جز با نیروی عضلانی انسان حرکت نمی کرد، ابزار دستی اساسی ترین عنصر تولید بوده است. لیکن با ابداع کشاورزی و دامداری ، آغاز شهر نشینی و گسترش شهرها ، اختراع ماشین آلات و تجلی عصر ماشین ، انقلابی بس عظیم در گسترش فعالیت های انسانی پدیدار شد.

تا اواخر قرن هجدهم میلادی ماشین در امر تولید وارد نشده بود و کارگر مهمترین عامل به شمار می رفت و صنعتگران و صاحبان فنون مختلف با وسایل و ابزار تولید که متعلق به خودشان بود، در خانه ها، دکان ها یا کارگاه های کوچک خود به امر تولید مصنوعات و فروش آنها اشتغال داشته اند. ابزار، ادوات و وسایل تولید بسیار ساده و ابتدایی بود و روش های قدیمی و ساده در امر تولید به کار می رفت و ناچار بازده کارگزان کم بود. بنابراین محصولات تولید شده نمی توانست جوابگوی احتیاجات و نیازهای روز افزون مردم جوامع مختلف باشد.

در نتیجه انقلاب صنعتی و اختراع و تکامل ماشین های تولید جدید، محیط کار از خانه ها و کارگاه های کوچک به کارخانه ها کشانده شده و صنعت چهره جدیدی به خود گرفت. بر تعداد کارگران کارخانه ها نیز روز به روز اضافه شد و کشاورزان روی به صنایع آورند. در شرایط و روش های کار بهبود حاصل شد و شیوه های تولید انبوه به وجود آمد و در عین حال روش های تولید پیچیده شد و کارگران بر اثر کار با ماشین آلات و ابزار صنعتی ونیز مواد شیمیایی روز به روز در معرض خطرهای جدیدی قرار گرفتند. در واقع صنایع کاربر به صنایع سرمایه بر تبدیل شدند. افزایش حوادث در محیط های صنعتی ، دولت های ممالک مختلف را تحت فشار افکار عمومی و افراد دلسوز و مصلحین و خیراندیشان جامعه قرار داد، به نحوی که برای ایمنی و حفاظت فنی تدابیری اتخاذ گردید و اصولاً نهضتی به نام نهضت و جنبش پیشگیری از حوادث و حمایت از نیروی نیروی انسانی ایجاد شد و به سرعت و شدت توسعه یافت. در مورد شرایط ، ساعات و کلاً روابط کار هم تلاش هایی صورت پذیرفت و حقوق کارگران محترم شناخته شد.

از سال 1839، در پرولس اولین تدابیر مربوط به ایجاد یک نظام بازرسی در کارخانه ها و استخدام افراد جوان، به موجب مقررات آئین نامه ای اتخاذ و تصویب شد.

در حدود سال 1840 کشورهای اروپائی، از جمله دانمارک و سویس، دارای قوانینی در خصوص کارخانه ها بودند. مع ذلک نظام های واقعی موثر بازرسی کارخانه ها به وجود آمد و اصول استاندارد های مربوط به حفاظت و بهداشت به اجرا در آمد.

قوانین مشابهی هم در سال 1888 در ایالت اوهایو و در سال 1891 در میسوری و در سال 1896 در رود آیلیز تصویب شد.

اهمیت و پیچیدگی روز افزون صنعت در کشورهای غربی، که در آنها ادارات بازرسی کار موظف به اجرای قوانین مربوط به حفاظت بودند، این ضرورت را به وجود آورد که به کارمندان این ادارات عده ای کارشناس واجد خصوصیات لازم ، برای حل مسائل ناشی از حفاظت کار، افزوده شود براثر کمک متخصصین طب، برق، شیمی و سایر رشته ها ، بازرسان کار امروزه قادر هستند که نقش مشاورین فنی را بازی کنند و کار فرمایان و کارگران بتوانند به آنان مراجعه نمایند. بدین ترتیب بازرسان کار می توانند بیشتر از موقعی که نقش کارمندان ساده مسوول اجرای مقررات قانون را ایفا می نمودند ، در بهبود وضع حفاظت در کارگاه ها کمک نمایند.

در کشورهای متحده آمریکا ، تعداد ایالت هایی که قوانینی در خصوص مسوولیت کار فرمایان ، در صورت بروز حوادث ناشی از کار، وضع می نمایند. مرتباً افزایش می یابد و این مسوولیت به تدریج به عهده شرکت های بیمه واگذار می گردد. این شرکت ها، بازرسانی به منظور نظارت بر اجرای تدابیر حفاظتی در کارگاه های بیمه شده استخدام می نمایند و بدین ترتیب فعالیت آنها در زمینه پیشگیری از حوادث گسترش می یابد.

سازمان بین المللی کار در حقیقت یکی از قدیم ترین موسسات بین المللی است که گرچه پس از اولین جنگ جهانی ایجاد شد، بعد از جنگ جهانی دوم نیز هم چنان پا بر جا باقی ماند و در سال 1946 به صورت یکی از سازمان های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد در آمد.

برخی وظایف سازمان بین المللی کار در کنفرانس که در سال 1944 در فیلادلفیا تشکیل شد، به شرح زیر است:

1- اشتغال تام و بالابردن سطح زندگی

2- بهکار گماردن کارگران در مشاغلی که رضایت خاطره کاردانی و مهارت خویش را در انها ابزار و تا حد امکان به تامین رفاه و آسایش عمومی خدمت کنند.

3- حمایت کافی و کامل از زندگی و سلامت کارگران در کلیه مشاغل

4- حمایت از کودکان و مادران

5- حمایت از تامین غذا و مسکن مناسب و وسایل تفریحی و فرهنگی

6- بهبود امور حفاظت و بهداشت در محیط کار ، جلوگیری از امراض و حوادث ناشی از کار و کنترل خطرهای محیط

7- تعیین محتوای شغل

1-2 ایمنی و حفاظت در مقابل آتش سوزی

آتش سوزی یکی از خطرناک ترین پدیده هایی است که خسارت جانی و مالی زیادی بوجود می آورد . در بررسی آمارها و علل آتش سوزی ها ی کشور های مختلف صنعتی چنین نتیجه گرفته شده است که قریب 75 الی 80 درصد آتش سوزی ها قابل پیش بینی و پیشگیری می باشند و چنانچه علاج واقعه قبل از وقوع گردد، قریب از خسارات سالیانه ناشی از حریق کاسته می شود که رقم بسیار قابل توجهی است و برای بقیه باید به موثرترین ادوات و تجهیزات آتش نشانی مجهز شد.

در اغلب اوقات هر حریقی با یک شعله یا جرقه کوچک آغاز می شود که اگر فوراً کشف شود ، حتی می توان با یک خاموش کننده دستی آن را مهار و خاموش کرد . لازمه این کار، آشنایی با انواع خاموش کننده ها و همچنین طرز نگهداری و استفاده از آنهاست.

1-3 احتراق (ایجاد آتش):

احتراق عبارت است از ترکیب سریع اکسژن با مواد سوختنی است و چون بیشتر موادی که انسان با آن سر و کار دارد دارای کربن است (یعنی ترکیبی از مقداری آب و انیدرید کربنیک ) چنانچه سرعت عمل و حرارت کم باشد ، ترکیب آن با فلزات به صورت زنگ زدگی در می آید. احتراق وقتی بوجود می آید که جسم (مایع یا جامد)، بر اثر سوختن همان گاز است. ادامه آتش سوزی بستگی به تامین حرارت دارد و در غیر این صورت آتش خاموش می شود.

بطور خلاصه ، برای آنکه عمل احتراق صورت گیرد باید اکسژن با ماده ترکیب شود و در این عمل حرارت نقش میانجی را ایفا می کند. برای اینکه این ترکیب ادامه پیدا کند باید اکسژن (هوا) و حرارت مداوماً به محیط عملیات رسانده شود و به این ترتیب – حرارت و ماده موجب بروز آتش سوزی می باشد. شرکت این سه عمل در فعل و انفعالات زنجیره ای تولید آتش که به صورت یک مثلث نشان داده می شود. این مثلث در تمام نقاط جهان به نشانه سمبل آتش شناخته شده است. نتیجه فعالیت های این سه عامل آتش سوزی، گرمای زیاد و دودهای تند و غلیظ ، و گازهای مسموم کننده است.

1-4 طبقه بندی آتش:

با توجه به ماده سوختنی ، عمدتاً انواع آتش ها را به چهار نوع به شرح زیر تقسیم می کنند. آن گاه با توجه به انواع چهارگانه حریق ها ، برای خاموش کردن آنها ، وسایل و مواد لازم را بکار می برند:

1- نوع اول که به آن آتش های خشک گفته می شود، آتش هایی است که پس از آتش سوزی از خود خاکستر بر جای می گذارند. مانند : چوب ، مقوا ، پارچه ، ذغال و امثالهم (نوع A).

2- نوع دوم آتش هایی که از خود خاکستر باقی نمی گذارند. مانند آتش های حاصل از مایعات قابل اشتعال ، مثل : مواد نفتی ( بنزین ، نفت ، گازوئیل و مازوت و ....) الکل ، روغن های صنعتی، رنگ هات و غیره (نوع B).

3- آتش های وسایل ، آلات و ادوات برقی (نوع C).

4- نوع چهارم آتش هایی هستند که از سوختن فلزات قابل اشتغال ( مانند : منیزیم ، پتاسیم ، آلومینیم و غیره) بوجود می آیند(نوع D).

1-5 عوامل ایجاد کننده آتش:

برای آنکه آتش به وجود آید همان طور که قبلاً توضیح داده شد، سه عامل ضروری است:

1- مواد قابل اشتغال

2- حرارت

3- هوا (اکسیژن)

از تشکیل این سه عامل ، مثلثی به نام مثلث آتش بوجود می آید. بدون اکسیژن هیچ چیز نمی سوزد و بدون مواد سوختنی و بدون حرارت ، آتش بوجود نمی آید. اگر یکی از این عامل ها موجود نباشد حریق ایجاد نمی شود.

برای پیش گیری از حریق باید کم و بیش یکی از عناصر را نابود ساخت. در تمام آتش سوزی ها دو عامل اکسیژن و مواد قابل اشتغال یقیناً موجود است، پس باید بر سومین عامل یعنی حرارت ، دقیقاً نظارت کرد، تا زا یک درجه پا فراتر ننهد.

حرارت به سه طریق به نقاط دیگر سرایت می کند:

1- روش مستقیم یا انتقال حرارت(هدایتی) – حرارت از طریق هوا از محلی به محل دیگر منتقل می شود، مانند حرارت بخاری، رادیاتور و سیستم حرارت مرکزی.

2- روش مستقیم یا انتقال حرارت (هدایتی) – حرارت از طریق اجسام غیر عایق (هادی حرارت) مانند میله آهنی، جریان و هدایت مستقیم پیدا می کند.

3- روش تشعشع حرارتی ( امواج حرارتی) – حرارت در عین داشتن شعله، دارای موج تشعشع است و مانند نور در هوا منتشر می شود و امواج حرارتی ، مستقیماً ا زنقطه ای به سایر نقاط منتقل می شوند، مانند ذره بین که امواج حرارتی خورشید را در یک نقطه متمرکز می کند.

1-6 طریقه خاموش کردن آتش

همانطور که قبلاً گفته شد، برای آنکه آتش سوزی رخ دهد، سه عامل هوا، حرارت و ماده سوختنی در یک جا لازم است . حال آگر به روشی بتوان فقط یک عامل از این عوامل را از محیط عملیات خارج نمود، ارتباط سه عامل قطع و آتش خاموش خواهد شد. برای خاموش کردن آتش های طبقه بندی شده ، روش های زیر به کار برده می شود.

1- طبقه A: بهترین طریقه جهت اطفا حریق های طبقه A که از سوختن مواد قابل اشتغال خاکسترزا بوجود می آیند. از بین بردن ضلع حرارت مثلث آتش و استفاده از روش سرد کردن می باشد، که اقتصادی ترین و سریعترین عامل ، استفاده از آب است. آب تا خاموشی کامل آتش باید مداوماً جریان داشته باشد.

2- طبقه B: مناسب ترین و بهترین طریقه جهت اطفا حریق های طبقه B که بر اثر احتراق مایعات قابل اشتغال بوجود می آیند و هیچ گونه خاکستری ندارد، از بردن ضلع اکسیژن مثلث آتش، یعنی خفه کردن می باشد. در این نوع آتش ها از کپسول های پودر گاز ئیدروکربوهای هالوژنه ، کف ها و سایر روش های خفه کردن، مانند استفاده از ماسه و شن و پتو و .... می توان استفاده کرد.

3- طبقه C: بهترین طریقه جهت خاموش کردن آتش سوزی های برقی ، طریقه قطع اکسیژن مثلث آتش به وسیله خفه کردن می باشد. در این طبقه از آتش سوزی ها اصولاً آب قابل استفاده نمی باشد و بهترین نوع کپسول های مورد استفاده ، کپسول گاز co2 و ئیدروکربورهای هالوژنه می باشد و از کف نمی توان استفاده کرد. البته از وسایل دیگر خفه کردن ، مانند شن و ماسه یا پتوی خشک می توان استفاده کرد. باید توجه نمود که قبل از هر گونه اقدام جهت خاموش کردن آتش، لازم است که جریان برق قطع شود.

4- طبقه D : جهت خاموش کردن آتش فلزات قابل اشتغال از کپسول های مخصوص که بستگی به نوع فلز دارد ، استفاده می گردد.

باید توجه داشت برای هر نوع آتش، از خاموش کننده خاص آن باید استفاده شود تا موثر باشد.

1-7 روش های پیشگیری از آتش سوزی:

روش های پیشگیری از آتش سوزی بطور کلی عبارتند از:

1-7-1 وضعیت ساختمانی و تاسیساتی:

حفاظت در مقابل آتش سوزی باید ابتدا از طریق ساختمان بنا تامین گردد. مکان های صنعتی بایددر برابر آتش دارای مقاومت کافی باشند. و مخاطرات مربوط به عملیاتی که در آنها انجام می گیرد، ملحوظ گردد. ساختمان باید طوری باشد که بنا به آسانی آتش نگیرد و آتش به طریق افقی و عمودی از طریق دیوارها و کف قسمت ها و درها و محل کار گذاشتن آسانسورها و پلکان و وسایل تهویه و غیره در آن سرایت ننماید. درهای خروجی یک ساختمان بسیار با اهمیت است و ضوابط کلی که در این خصوص باید رعایت نمود عبارتند از:

1- هر بخش از ساختمان باید نزدیک به یک در خروجی مجزا باشد و هر اندازه خطر حریق بیشتر باشد ، فاصله واحدهای کار نیز تا این در باید کوتاهتر شود.

2- در هر طبقه باید اقلاً دو در (به اندازه کافی بزرگ) وجودداشته باشد و این درها در مقابل شعله و دود محفوظ بوده ، کاملاً از یکدیگر مجزا باشند.

3- پله های چوبی و مارپیچ و آسانسورها و نردبان ها به عنوان در خروجی تلقی نشوند.

4- محل درهای خروجی باید روشن و قابل تشخیص باشد.

5- درهای خروجی باید همیشه آزاد باشند.

6- درهای خروجی و پله های خارجی نباید به حیاط داخلی یا بن بست منتهی شوند.

1-7-2 نصب وسایل اعلام اطفا حریق، چراغ های قرمز چشمک زن و دیتکتورهای حساس به دود و آتش ، در ساختمان ، بر روی دیوارها و سقف ها

1-7-3 تهیه وسایل مناسب اطفا حریق

با توجه به سرمایه های موجود در انبار، باید وسایل کافی اطفا حریق ، اعم از خاموش کننده های آبی ( شامل لوله آب، شیرآب، قرقره و شیلنگ آتش نشانی) ، سطل شن و انواع کپسول های خاموش کننده دستی با در نظر گرفتن چگونگی و نوع حریق( مانند کفی، سودا اسید، پودر گاز، گاز کربنیک – هیدروکربورهای هالوژ«ه) وجود داشته باشد.

1-7-4 اجرای نکات ایمنی

رعایت نکات ایمنی بهترین راه پیشگیری از ایجاد آتش سوزی می باشد.

مواردی از قبیل:

- جدا کردن مواد آتش زا و مواد شیمیایی از سایر اقلام انبارها

- استفاده از تابلوهای اعلام خطر، علائم ، پوسترها، اعلانات و غیره

- استقرار صحیح کالاها در انبارها

- وجود افراد و تشکیلات مناسب برای امور اطفا حریق

- بسته بندی و حمل و نقل کالاهای شیمیایی خطرناک بر طبق اصول و ضوابط خاص.

کارشناسان امور حفاظت معتقدند که برای تاسیسات آتش نشانی و اطفا حریق در یک انبار لازم است به نسبت 2% ارزش متوسط موجودی یک انبار ، سرمایه گذاری شود. البته تنها سرمایه گذاری اولیه برای تاسیسات اطفا حریق کافی نیست و برای اینکه نتیجه موثر و مطلوبی گرفته شود ، لازم است هماهنگ و همگام با آن به نکات مهم دیگری از قبیل آموزش، نوع استفاده ، محل مناسب برای نصب، تعمیرات و نگهداری صحیح این وسایل و تجهیزات نیز توجه شود.

1-8 سازمان حفاظت و ایمنی در مقابل حریق

آنچه تاکنون بررسی شده اقدامات و وسایل کار مورد نیاز به منظور پیشگیری و مبارزه با آتش و آتش سوزی بود، ولی حفاظت در مقابل حریق باسد صنایع بصورت زیر سازماندهی شوند.

1- استقرار سیستم های اعلام خطر و وسایل اطفا حریق

2- آموزش کارکنان برای مبارزه با آتش سوزی و تشکیل گروه های کمک رسانی

3- بازرسی ز کارگاه ها از نظر مخاطرات ایجاد حریق و آزمایش ادواری وسایل اطفا حریق،آژیر ها و سایر اعلام کننده های خطر از نظر اطمینان بر کارایی ها.

4- انجام تمرین های لازم از نظر کیفیت و نحوه استفاده از وسایل اطفا و تخلیه به موقع و سریع ساختمان توسط کارکنان

5- ارتباط با ایستگاه آتش نشانی محل و قرار دادن شماره تلفن های ایستگاه در دسترس همه افراد

1-9 انفجار

انفجار به مفهوم اشتعال یکباره است وحالتی است که انرژی های آزاد شده خیلی سریع و ناگهانی با سرعت و در حداقل زمان ممکن ، خارج شود. اصولاً هر ماده شیمیایی که بر اثر یک محرک خارجی(ضربه – حرارت – الکتریسیته و غیره) تغییر شکل ناگهانی دهد و از حالت جامد یا مایع بصورت گاز تبدیل شود، آن را ماده منفجره می نامند. انفجار ممکن است بر اثر موادی از قبیل منفجره تجارتی یا بر اثر تراکم بخارها و گازها( استیلن ، n بوتیلن ، اکسید کربن ، اتر، هیدروژن سولفوره و متانول) یا گرد و غبارها در هوا ( غبارهای آلی مانند آرد، قند، نشاسته ، و چوب پنبه و گردهای فلزی مانند گرد آلومینیم و منیزیم) بوجود آید.

برای جلوگیری از انفجار و اشتعال گازها، بخارها و گردهای قابل انفجار که از ترکیب آنها با اکسیژن هوا یا سایر گازها انفجار ایجاد می شود، در بدو امر لازم است حتی الامکان از بوجود آمدن و تراکم و تمرکز چنین گازها ، بخارها و گرد ها و ترکیب آنها با یکدیگر در محیط های کار جلوگیری شود. لکن در مواردی که این کار امکان پذیر نباشد، باید از میزان تراکم این گازها ، بخارها و گردها کاسته شده ، در حدی پایین تر از درجه انفجار نگه داشته شود. این کار با استقرار یک سیستم تهویه عمومی ( دستگاه مکنده) انجام پذیر است.

1-10 گروه های اطفا حریق

در هر شیفت کاری باید از افراد آموزش دیده ، گروه یا گروه هایی آماده اطفا حریق باشند. برای این امر چند تیم به شرح زیر لازم است:

1-10-1 تیم یا گروه تامین

وظیفه تیم تامین کنترل محل حادثه می باشد. تیم یا گروه تامین از تجمع بی مورد کارگران و مداخله آنان جلوگیری به عمل می آورد . تیم تامین معمولاً از تعداد مشخصی کارگر انتظامات و آموزش دیده تشکیل یافته است. این تیم می تواند با بازوبندهای انتظامات وارد عملیات شود. این تیم باید در اولین فرصت وقوع آتش را به نزدیکترین مرکز آتش نشانی شهر برای ارسال کمک اطلاع دهد.

1-10-2 تیم یا گروه بهداری

تیم بهداری از تعدادی پزشکیار و کارگزانی که دوره کمک های اولیه را دیده اند تشکیل می شود و با وسایل و امکانات پزشکی مانند آمبولانس ، برانکارد و داروهای کمکی، کمک به مجروحین و مصدومین و مسمومین حادثه را به عهده دارد و در صورت نیاز، آنها را به بیمارستان اعزام می کند. این تیم باید با بازوبند سفید و با علامت کمک وارد عمل شود.

1-10-3 تیم یا گروه تخلیه

تیم تخلیه برای انجام کارهای مربوط به تخلیه اماکن، جلوگیری از توسعه آتش، قطع برق، تخریب در صورت لزوم، دور کردن مواد آتش زا و .... وارد عمل می شود. این تیم به وسایل و لوازم مورد نیاز و با بازوبند زرد عمل می کند.

1-10-4 تیم یا گروه آتش نشانی

این تیم از افراد آموزش دیده ای که کاملاً با چگونگی و طرز کار وسایل و کپسول های آتش نشانی آشنایی کامل دارند، تشکیل می شود و با تجهیزات لازم حفاظتی و با استفاده از وسایل آتش خاموش کن وارد عمل می شود. این تیم با بازوبند قرمز عمل می کند. هر تیم یک سر گروه دارد که عملیات تیم را کنترل و هماهنگ می کند و هر اکیپ نیز یک سرپرست دارد که مسئولیت ایجاد هماهنگی مورد نیاز بین تیم ها به عهده اوست. هر اکیپ باید تمرین های مستقل داشته باشد و زمان اجرای کار و جمع شدن افراد تیم ها و کلیه موارد مورد لزوم آن قدر باید تمرین شود تا به حالت ایده آل برسد

ایمنی و ایزوبخش تقطیربخش تقطیر

بررسی ایثار و شهادت از دیدگاه قرآن

انسان تا وقتی که در خانه و کاشانه خود زندگی می کند، و در کوچه بازار برای تهیه امرار معاش زندگی با مردم سر و کار پیدا می کند، با افکار مختلفی روبرو می شود، که این افکار غالبا در محور مادیات دور می زند گرچه جامعه ی اسلامی ما ایرانیان از یک رشد عقلی و انسانی و اسلامی خاصی برخوردار است که نظریش را در تمام ملتهای جهان کمتر می توان یافت با وجود این چون

دسته بندی	معارف اسلامی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	511 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	147

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

پیشگفتار

انسان تا وقتی که در خانه و کاشانه خود زندگی می کند، و در کوچه بازار برای تهیه امرار معاش زندگی با مردم سر و کار پیدا می کند، با افکار مختلفی روبرو می شود، که این افکار غالبا در محور مادیات دور می زند. گرچه جامعه ی اسلامی ما ایرانیان از یک رشد عقلی و انسانی و اسلامی خاصی برخوردار است که نظریش را در تمام ملتهای جهان کمتر می توان یافت . با وجود این چون بر اثر نیاز به کالاهای روزمره ی زندگی تا حدودی مادیات بر افکار مردم اثر گذاشته و هر کسی را به نحوی به خود مشغول ساخته، لذا هر کسی در شعاع محدوده ی زندگی خود فکر می کند و سخن می گوید. در مقابل این افکار مختلفی که در کوچه و بازار با آن برخورد می کنیم به قدمی فراتر می نهیم، و سری به جبهه های جنگ حق علیه باطل می زنیم و رزمندگان اسلام را که در مرزهای مملکت اسلامی مان ایران بر علیه لشکر کافر کمونیستی عراق جنگیدند ، آن ها را از نزدیک زیارت می کنیم و به روحیه و افکارشان برخورد می کنیم ، می بینیم در آن میدان نبرد، در آن صحرای پرآتش و خون، در زیر سلاح های درون مخرب دشمن ، روح وحدت و انسجام و صفا و صمیمیت در بین حکمفرما بود، و یار و یاور هم بودند برای اسلام و مملکتشان به امر رهبر عزیزمان امام خمینی مدظله ( که به حق فرمان رهبرمان، فرمان ولی عصر امام زمان ارواحنافداه است) عشق می ورزیدند و جان خویش را نثار می کردند و برای شهادت در راه خدا از یکدیگر سبقت می گرفتند. به راستی می توان گفت زندگی اگر هست همان است که آن ها داشتند و دارند. نه ما زیر وقتی که روح صفا و ایمان در جامعه ای زنده باشد و هر کس دیگری را از دیدگاه محبت و ایمان بنگرد و ذهن خود را از تمام مفاسد اخلاقی و عیوب نفسانی پاک گرداند، آن وقت است که هر چه را می بیند به آن عشق می ورزد و با هر که سخن می گوید از آن لذت می برد . رزمندگان ما که در جبهه های جنگ می جنگیدند ، چنین حالتی داشتند، آن ها همه نسبت به هم عشق می ورزیدند و همدیگر را دوست می داشتند. دلهایشان از تمام کینه ها و خود پسندیها پاک بود و دنیا در نظرشان کوچک و آخرت بزرگ... اما چرا اینگونه بودند؟

برای اینکه وقتی در میدان جنگ هدف فقط خدا باشد و نابودی حکومت طاغوت و استقرار حکومت قرآن، آن زمان است که میدان جنگ آنچنان روحانیت و معنویت خاصی پیدا می کند که نور را نسبت و عظمت خدا در آن جا مشاهده می شود آن وقت است که سرباز اسلام در جبهه های جنگ تصفیه می شود، خالص می شود، ساخته می شود، بنده خاص خدا می شود، دنیا در نظرش کوچک و آخرت بزرگ جلوه می کند. دلش از خانه و کاشانه اش کنده می شود، از زن و فرزندش فراموش می کند. او چیز دیگری را می بیند که همه چیز در مقابل او هیچ است ، و او خداست. او جلوه ی خدا را در جبهه های جنگ می بیند نه در خانه و کاشانه ی خویش لذا مجنون وارمی جنگد تاشربت شهادت را بنوشد و به لقای محبوبش واصل شود. به خاطر همین است که جبهه رفته ها دل از جبهه نمی کنند، وقتی که از جبهه برمیگردند و به شهر و دیارشان باز می آیند و چند روزی می مانند، خسته می شوند، کسل می شوند، دلشان می خواهد زود به جبهه برگردند. چرا چنین است؟ برای آنکه آن ها در جبهه عاشق خدا شده اند و جلوه ی خدا را در آن جا دیده اند. مانند پروانه ای می مانند که باید خود را به شمع بزند و بسوزاند و به حق واصل شود. سخن از عشق است و عاشقی پرواز به سوی ملکوت ، پرواز از این متن خاکی ، پرواز از این بند و قفس است و پاکی زندگی، پرداز از همه ی وابستگیهای مادی، زمینی ،پرواز به سوی تنها معشوق و تنها معبود، یگانه مقصد و مقصود، که اگر نبود اجل معین روح الهی انسان حتی چشم بر هم زدنی آرام نمی گرفت و پر می کشید و به سوی معشوقش پرواز می کرد.

چنین قفس زنرای من خوش الحان است .

روم به روضه ی رضوان که مرغ آن چمنیم.

و تحقیقی جامع با این موضوع به عمل نیامده است

بر آن شدیم که قدمی کوچک در این راه بزرگ بر داریم شاید که محققین آینده را یاری رساند. در این بین از سرکار خانم افخمی و اساتید گرامیمان که بسیار همراهیان نمودند تشکر می کنیم.

مقدمه

ایثار و شهادت در شمار عالی ترین مفاهیم الهی و حاصل متعالی ترین ارزش هایی هستند که یک انسان می تواندکسب کند. این مفاهیم اثر گذار و تعالی بخش می توانند فرهنگ یک جامعه را به غایت تحت تاثیر قرار دهندو والاترین برکات را به ان ببخشند. پیام و ارمان شهدا به دلیل عظمت مرتبه ای که شهدا بدان دست یافته اندعالی ترین پیام هایی است که به انسان می رسد و چون از نهاد پاک ترین و بلند مرتبه ترین انسان ها برخواسته اند پیامی از جنس پیام انبیاء الهی است. شهدا فرزانگان و برگزیدگان نسل خود بوده اند و اصلی ترین پیام انها برای نسل امروز پیمودن همان طریقی است که خود طی کرده اند که طریق الی الله است. معنای این مسیر تبلور همه ی ارمان ها و اندیشه هایی است که انسان خدا جو جستجو می کند و شهدا از این منظر رسولانی هستند که پیام خدایی شدن و خدایی زندگی کردن را ابلاغ می کنند.

1-1 مقدمه

این تحقیق توسط دانش آموزانی نوشته شده که در اول راه هیئت و پشتکار را سرلوحه کار خود قرار دادند. در این فصل شما را از هدف و اهمیت و ضرورت تحقیقمان آگاه خواهیم کرد و در آخر این، که ارکان اساسی تحقیقمان را توضیح خواهیم داد تا ابهامات برطرف شود و با دیدی بازتر تحقیق را دنبال کنیم.

درخت دانش زیر شما را در دنبال کردن این فصل کمک خواهد کرد.



1 بیان مسئله :

اما در این تحقیق تلاش کردیم تا به مفهوم ایثار و شهادت از دیدگاه قرآن و سیره نبوی پی ببریم و سپس تاثیر و مصادیق آن را در جامعه کنونی را مورد مطالعه قرار دادیم که در فصل های آتی به آن اشاره می شود.

3-1 اهداف تحقیق :

ما در این تحقیق در صددیم که به اهدافی نظیر

1) شناساندن دقیق ایثار و شهادت

2) تفکیک ایثار خوب از بد، فردی از اجتماعی

3) آگاهی جامعه و افراد از ایثارهای انجام شده در تاریخ

4) بررسی مقام شهید در دنیا و آخرت

5) فراگرفتن راه و روش و متون گردآوری در اطلاعات

6) میزان توجه مردم در جامعه فعلی به ایثار و شهادت

برسیم و به جوانان و کسانیکه این تحقیق را مورد مطالعه قرار می دهند از طریق آیات و روایات و نوشته ها ، انس گرفتن آن با شهدا و دنبال کردن راه آنها و آثار ایثار یادآور شویم.

4-1 اهمیت تحقیق :

با توجه به اینکه در جامعه ای زندگی می کنیم که دین اسلام رواج دارد، دینی که فطر و زهد و ایثار و شهادت است پس نباید ایثار و شهادت کم رنگ شده باشد. از این رو ما نیز به دلیل اثر اصلاحی که در جامعه ، خانواده ها، جوانان دارد مثلا اگر در خانواده ایثار وجود داشته باشد، که خانواده از هم نمی پاشد و همچنین چون مطلبی است که در آیات و روایات بر آن تاکید زیادی شده است ما را به قسمت آن تشویق می کنند پس باید آن را بشناسیم و بر مفاهیم آن تسلط پیدا کنیم و نیز ممکن است ایثار در جامعه کنونی کم رنگ شده باشد، باید از آن دفاع شود تا در نسل های بعدی نیز ادامه پیدا کند. مطلب شهادت در ذهن اکثریت مردم ما تمام شده محسوب می شود پس ما در این تحقیق نقش به سزای شهادت را بیان می کنیم.

5-1 سئوالات با فرضیات تحقیق :

فرضیه 1 : نگرش جامعه معلمین و دانش آموزان در رابطه با ایثار و شهادت

فرضیه 2 : رابطه جهاد و. شهادت

فرضیه 3 : مفهوم شهادت و مقام شهید

فرضیه 4 : ایثار و رابطه اخلاقی ، اجتماعی و سیاسی آن در جامعه

فرضیه 5 : آثار فرهنگی ایثار و شهادت در جامعه

6-1 تعریف واژگان اساسی تحقیق :

الف) معنای کلمه شهید

در کتب لغت برای کلمه شهید چه معنا ثبت شده است؛ مانند امین در ارائه شهادت، گواه، کشته در راه خدا و کسی که چیزی از او پوشیده نیست چنان که شهادت را به جز دادن به آنچه دیده شود و مجموع آنچه با حس درک کردنی است) دانسته اند چرا که کشته راه خدا را (شهید) می خوانند؟ در این باره وجوه مختلفی ذکر شده است؛ مانند :

- شهید ، شهادت حق را در راه خدا بر پا کرده، عملا به حق شهادت می دهد.

- فرشتگان او را می بینند، پس او شهید به معنای شهود است.

- خداوند و فرشتگانی، بهشت را برای شهید گواهی می دهند.

- زنده و نزد پروردگارش زنده است.

- ملکوت و ملک خداوند را مشاهده می کند.

- روز قیامت گواه بر امت های دیگر است.

- در مجموع البحرین آمده است: (( شهید از اسامی خداوند است ، یعنی آنکه چیزی از او پنهان و غایب نمی ماند.

در حقیقت شهید دانستن خدا بدان معناست که خداوند همه چیز را می بیند و شاهد هر چیزی است. از این رو، شهید در انسان، معنایی خاص دارد . واژه های شهید در شاهد، شهادت، شهود، در انسان بیانگر نوعی خاص از دیدن ، روئیت کردن، حضور یافتن و آگاهی یافتن است. در شهید همان شاهد است و شاهد مشاهده کننده چیزی است که در مورد اعتقاد علاقه قلبی اوست.

در دائره المعارف modem Islamic worlds واژه شهید این گونه معنا شده است:

شهید، در لغت به معنای گواه است ، معمول ترین معنای این لغت که بیش از پناه و شش بار به صورت مفرد جمع و قید در قرآن به کار رفته، در شاهد عینی یا شاهد در مفهوم است.

در اصطلاح ، این واژه برای افرادی اطلاق می شود که در راه خدمت به دین و دفاع از آن جان خود را فدا می کنند...

دین اسلام بر پایه (( شهادت دادن)) به حقانیت واپسین وحی خداوند از طریق واپسین پیامبرش محمد (ص) بنیاد شده است و تا جایی که پرشورترین یا معنادارترین شکل شهادت دادن، به نفس انسان، روح مرتبط می شود. بنابراین پایه اسلام، شهادت است. اما همان گونه که دیدیم ، عمل شهادت دادن در اسلام به روش های متعددی انجام می پذیرد . از بیان لا اله الا الله ، محمد رسول الله، نهایی ترین وجه شهادت ، یعنی فدا کردن زندگی خود برای استقرار آرمان های اسلامی یا دفاع از آن آرمان ها.

بنا بر آنچه گفته می شود ، می توان نتیجه گرفت معنای واژه شهید، از کشته شدن در راه خدا فراتر می رود هر کس که به مقام شهود حقیقت رسد و با عمل خود به یگانگی و حقانیت خداوند شهادت دهد، شهید است، اگر چه در جهاد کشته نشود و با برگ طبیعی از دنیا رود. از سوی دیگر تقدیم جان در راه حق بالاترین مرتبه شهادت دادن به ربوبیت خداوند و محبوبترین عمل نزد خداوند است.

ب- معنا و مفهوم ایثار

ایثار در لغت به معنی برگزیدن، غرض دیگران را بر غرض خویش مقدم داشتن ، برگزیدن منفعت غیر را بر مصلحت خود مقدم داشتن و این کمال درجه سخاوت است دیگری را در رساندن به منفعت و دفع مضرت بر خود مقدم داشتن و آن نهایت برداری است. ( دهخدا ، علی اکبر، لغتنامه، ذیل کلمه ایثار)

ارزش و اهمیت ایثار

در اسلام ایثار فی نفسه دارای ارزش نیست بلکه آنچه به آن ارزش می دهد جهت و هدف ایثار است که در کدام جهت برای چه هدفی می باشد در همه فرهنگ ها ایثار وجود دارد مهم ماهیت و محتوای عمل است نه صورت عمل.

امام خمینی (ره) می فرمایند :

شما جان خودتان را فدا می کنید و بسیار اشخاص مهم هستند که در راههای انحرافی باز هم این کار را می کنند.

صورت عمل یک صورت است که این معنی دو تا و محتوا دو تا می باشد میزان محتوای عمل است نه صورت عمل . ( صحیفه ی نور ، ج 20، ص 92)

تاریخچه ی ایثار و شهادت

فداکاری، ایثار و گذشت موضوعی است که خارج از حوزه ی زمان و مکان در وجود سرنوشت پاک الهی نهفته بوده است. لذا با تولد انسان ابوالبشر روح فداکاری ، ایثار و گذشت در او دیده شده به همین جهت می توان مصادیق فراوانی از ایثار و گذشت در طول تاریخ در نظر گرفت اگر تاریخ ادبیات ملل مختلف دنیا را مطالعه نماییم مملو از وجود مصادیق و رویکردهای انسانی ، اعتقادی و ملی است.

در این رهگذر اولین ایثارگر، اولین بخشنده همه چیز به ما و اولین آفریدگار بی منت و مزد، خداوند قهار و منان می باشد. روح ایثارگری، فداکاری و گذشت بیش از همه متعلق به خداوند است. همان گونه که رافت و مهربانی خداوند در مقابل جور ظلم ستم بندگان ( قدر ناشناسی بندگان) بی منتهاست، فرستادگان و برگزیدگان او نیز صاحبان این صفات والا نیز لذا در امر دعوت مردم غافل به سوی پروردگارشان از جانب هر کدام از پیامبران ، رنج ، و زحمت، گرفتاری شدید، شکنجه و مصیبت ، زخم جسم و روان و نهایتا شهادت مزد ظاهری پیامبران به جای تقدیر و تشکر بود.

1-2 مقدمه

از آن جا که برای دانستن تاثیر ایثار و شهادت باید ابتدا خود آن ها را شناخت بعد به تاثیرات آن ها در جوامع پرداخت در این فصل بر این بر آن شدیم تا تاریخچه ای از موضوع را داشته باشیم.

ضمن این که خواندن دیگر کتب رفع می ود و گامی به نقد می انجامد که ما با خواندن چندین کتب نقدهایی از آن ها کردیم، که اگر نقد ما به جا باشد ان شاءالله سازنده نیز خواهد بود و اگر بی جاست ما همین جا از نویسندگان کتاب ها پوزش می طلبیم.

درخت زیر آن چه در این فصل خواهیم پرداخت را به طور خلاصه نشان می دهد.

پیشینه تحقیق :

تاریخچه ی موضوع

پیشینه ی عملی ( نقد کتب)

پیشینه ی نظری

پیشینه نظری

نظریاتی که شهدای گرانقدر و امامان معصوم و خانواده های محترم آن ها در مورد مقام بالای شهادت و ایثار بیان کردند به شرح ذیل می باشد

پیامی از شهید شیرودی برای مردم :

از شما مردم می خواهم مواظب حرف ها باشید، مواظب شایعات باشید، سپاه را بشناسید، ارتش را بشناسید و ببینید سپاهی که از قلب این ملت برخاسته و ارتشی که از هم حر تحویل جامعه قهرمان پرور ایران داده تا به حال چه حماسه هایی آفریده اند. به عقیده من و تمام آن هایی که در دنیا جنگ را دیده اند و در این مورد نوشته اند این است که ارتشی اگر پشیمانش ملت باشد حتما پیروز است مخصوصا وقتی که این ارتش مکتبی باشد و آن روزی است که آمریکا باید برخودش بلرزد چون یک ارتش مکتبی می تواند دنیا را به زانو درآورد . روایتی از ابان بن تغلب که امام صادق (ع) فرموده اند:

کسی که در راه خدا کشته می شود کفش لباس تنش خواهد بود، غسل ندارد مگر وقتی که مسلمانها به او برسند و او را زنده ببینند بعد فوت کند که در این صورت غسل و کفن دارد اگر بدن شهید برهنه بود غسل ندارد ولی باید او را کفن کند زیرا پیغمبر اکرم در جنگ احد بدن حضرت حمزه نماز میت خواند و او را حنوط و کفن کرد، چون بدن حضرت حمزه برهنه بود .

( وسائل الشیعه جلد 2 باب 14 من ابواب غسل العیت حدیث 7)

روایتی از ابی مریم که از امام صادق ( ع) شنیده است:

شهید هر وقت رمقی در بدن داشت بعد از دنیا رفت باید او را غسل و حفوط و کفن کنند و بر او نماز میت بخوانند، و اگر در اور مقی نبود نباید او را غسل و کفن و حفوط کنند.

در این روایات ندارد که شهید آنست که با پیمغبر یا با امام یا نائب خاص امام در جهاد شرکت کند، کشته شود. بلکه روایات اطلاق دارد، یعنی هر کس که در راه خدا کشته می شود چه می خواهد ( در زمان حضور امام با امام یا نائب خاص امام باشد و چه می خواهد در زمان غیبت ولی عصر اروا خدا له الفراء برای دفاع از اسلام با دشمن بجنگد و کشته شود، همان طور که کسی که طالب علم باشد و و بصیر داد شهید است یا کسی که غرق می شود، و مانند این ها در اخبار ذکر شده او شهید است.

البته این ها مانند شهدائی که در جبهه های جنگ کشته می شدند، نیستند تا بحث کنیم

ایثار و شهادت ازدیدگاه قرآن

بررسی اولتراسوند سه بعدی

هدف در تصویر بردارری 3D مشاهدة ساختار آناتومی به صورت واقعی می باشد که این امر توسط سیستم های تصویر برداری 2D، نظیر Xray CT MR و امکان پذیر نبوده است در این سمینار سعی شده است که این تکنیک که به طور خاص مربوط به تصاویر اولتراسوند می باشد معرفی گردد لذا تکنیک های دریافت و اسکن تصاویر و سپس بازسازی تصویر 3D مورد بحث قرار خواهند گرفت سپس جه

دسته بندی	پزشکی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	457 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	138

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

چکیده-.................................................................................................................. 5

مقدمه-................................................................................................................... 6

فصل اول – معرفی اولتراسوند 3D و محدویت های 2 – D UltraSound.............. 7

فصل دوم- تکنیک های دریافت و اسکن.............................................................. 11

1-2- دریافت دستی .............................................................................................. 12

2-2- موقعیت یاب آکوستیک................................................................................. 13

3-2- موقعیت یاب بازوی مفصل دار...................................................................... 14

4-2- سنسور میدان مغناطیسی................................................................................ 14

5-2- موقعیت یاب های مکانیکی........................................................................... 15

1-5-2- اسکن خطی...................................................................................... 17

2-5-2- اسکنFan......................................................................................... 18

3-5-2- اسکن چرخشی................................................................................. 19

فصل سوم- بازسازی تصویر 3-D.......................................................................... 21

1-3- آرایه های دو بعدی....................................................................................... 23

2-3- تکنیک دید برپایة سطح................................................................................. 25

3-3- دید چند صفحه ای ..................................................................................... 26

4-3- تکنیک بر پایة‌حجم....................................................................................... 29

فصل چهارم – کاربردهای 3-D UltraSound ..................................................... 31

1-4- تصویر برداری عروق................................................................................... 32

2-4- بافت های نرم.............................................................................................. 39

3-4- کاردیولوژی................................................................................................. 41

4-4- ارزیابی حجم ران نوزاد نرمال....................................................................... 42

5-4- خلاصه ای از مزایای کلینیکی اسکن اولتراسوند3D و 4D ............................ 43

فصل پنجم - تحقق سیستم اولتراسوند 3D .......................................................... 50

1-5- آنژیوگرام اولتراسوند 3D از تصاویر نقش شدة جریان رنگی.......................... 51

2-5- ساخت تصویر اولتراسوند 3D از سرخرگ کاروتید....................................... 58

3-5- تولید کامپیوتری تصاویر اولتراسوند 3D از سرخرگ کاروتید ...................... 60

فصل ششم- بهبود تصویر 3-D UltraSound....................................................... 72

1-6- پنجرة دی کانوولوشن 3-D.......................................................................... 73

2-6- دی کانوولوشن در راستای ارتفاع ................................................................ 84

3-6- آنالیز اعوجاج هندسی و واریانس آماری در طول،سطح و حجم تصویر اولتراسوند

اسکن شده خطی 3-D.......................................................................................... 100

فصل هفتم - مشاهده realtime داده اولتراسونیک 3D توسط یک pc استاندارد ............... 102

فصل هشتم – معرفی سیستم MUSTPAC در پزشکی از راه دور 3-D UltraSound ........... 115

فصل نهم- آینده 3-D UltraSound.............................................................................. 129

نتیجه گیری .............................................................................................................. 131

فهرست مراجع .......................................................................................................... 135

چکیده

هدف در تصویر بردارری 3D مشاهدة ساختار آناتومی به صورت واقعی می باشد. که این امر توسط سیستم های تصویر برداری 2D، نظیر X-ray ,CT, MR و . . . امکان پذیر نبوده است. در این سمینار سعی شده است که این تکنیک که به طور خاص مربوط به تصاویر اولتراسوند می باشد معرفی گردد. لذا تکنیک های دریافت و اسکن تصاویر و سپس بازسازی تصویر 3D مورد بحث قرار خواهند گرفت. سپس جهت ترغیب به ادامه بحث ها مروری بر کار بردهای وسیع این روش تصویر برداری شده است.

متعاقباً تحقق سیستم اولتراسوند 3D آنژیوگرام 3D و ساخت تصاویر 3D کاروتید شرح داده خواهد شد تا نمونه ای عملی از این سیستم معرفی گردد. سپس در تکمیل بخشهای قبلی روشهایی که درمقالات جهت بهبود تصاویر اولتراسوند 3D ارائه شده است، مورد بررسی قرار می گیرد. و در ادامه مشاهدة زمان واقعی1 اولتراسوند 3D توسط کامپیوتر، که روشی جدید می باشد مورد بحث قرار می گیرد وسپس کاربرد اولتراسوند 3D در پزشکی از راه دور 2 و در نهایت آیندة سیستم اولتراسوند 3D آورده شده اند.

امید است که این سمینار زمینة تحقیق را برای علاقمندان به روشهای تصویر برداری و بخصوص تصویر برداری 3D فراهم سازد و دیگر دانشجویان را با این سیستم تصویر برداری که امروزه بسرعت در حال پیشرفت می باشد و به سمت کاربرد روتین در پزشکی هدایت می شود، آشنا نموده باشد.

مقدمه

در 100 سال گذشته تصویر برداری X- ray راهی برای مشاهدة بدن انسان بوده است که توسط آن سایه ای دو بعدی از ساختارهای سه بعدی تولید و روی آشکار ساز دو بعدی مثل فیلم ثبت می گردید.در این روش تمام اطلاعات سه بعدی از بین می رفتند.در 70 سال اول کشف X-ray تمام تلاشها بر این بوده است که تکنیک های تصویر برداری توسعه یابد و اطلاعات سه بعدی درون بدن در تصویر ثبت شده حضور یابد.در 1970 ،CT تولید شد و انقلابی در تشخیص رادیولوژی ایجاد نمود برای اولین بار اطلاعات سه بعدی در تصاویر ثبت شده حاضر گشت،و به صورت سری اسلایدهایی با نقش هایی از بدن(یعنی تصاویر 2-D ) در اختیار پزشکان قرار گرفت.بعلاوه،برای اولین بار در رادیولوژی کامپیوتر در پردازش و نمایش تصویر به صورت متمرکز استفاده شد.اطلاعات 3-D کاربردهای زیادی در تشخیص رادیولوژی دارد.

تاریخچة تصویر برداری اولتراسوند به گذشته برمی گردد.با دنبال کردن کارReid,Wild در دهة 1950 از پیش گامان این رشته هستند کاربرد پزشکی اولتراسوند به آرامی پیشرفت یافت و از سیستم های A-Mode به سیستم هایی تبدیل شد که تصاویر مقطعی شده read-time را از جریان خون و آناتومی ایجاد می نمود.کیفیت تصاویر اولتراسوند جهت مدیریت بهتر تعداد زیاد بیماری ها و تشخیص بهبود یافت.اگر چه تصویربرداری اولتراسوند به علت این که هنوز پتانسیل کامل آن درک نشده است، لطمه دیده است.

توسعة تصویربرداری اولتراسوند 3-D راهی برای نشان دادن معایب تصویربرداری اولتراسوند مرسوم می باشد.روش هایی در توسعه اولتراسوند 3-D مثل 3-D B-Mode، داپلر رنگی و سیستم های داپلر توان حاصل شده است.

فصل اول:

معرفی اولتراسوند 3D و

محدودیت های اولتراسوند 2D مرسوم

یکی از معایب تصویربرداری اولتراسوند 2-D وابستگی آن به تجربه و دانسته های تشخیص دهنده می باشد تا مبدل اولتراسوند را هدایت کند تا به طور ذهنی تصویر دوبعدی به سه بعدی تبدیل گرددو تشخیص یا اجرا را به یک روند تداخلی تبدیل نماید.این مشکل مقدمتاً نتیجه بکارگیری تکنیک تصویربرداری 2-D اولتراسوند که به صورت فضایی قابل انعطاف می باشد،برای مشاهده ساختار آناتومی می باشد.

پروسه های درمانی که توسط اولتراسوند هدایت می شوند دچار زیان خواهند شد،زیرا کمی کردن و مونیتو تغییرات کوچک در طول پروسه یا در طول یک دوره از زمان با محدودیت های 2-D مرسوم محدود شده است.و این عمل و اتلاف وقت می باشد و کافی نیست و نیز ممکن است به تصمیم نادرست در خصوص تشخیص،مرحله بندی و در حین عمل جراحی گردد.بعلاوه قرار دادن صفحه تصویر در اولتراسوند 2-D نازک در روی ارگان و تولید دوباره محل تصویر ویژه در زمان دیگر مشکل می باشد.این امرتصاویر D -2 اولتراسوند را برای مطالعات پس از عمل جراحی1 یک تصویربرداری ضعیف تلقی می کند. همچنین، آناتومی بیمار و مسیر هدف گاهی زاویه تصویر را محدود می کند و صفحه تصویر بهینه را برای تشخیص غیر قابل دسترس می سازد.

هدف تصویربرداری اولتراسوند 3-D فائق آمدن بر این محدودیت ها می باشد تا آناتومی بصورت 3-D جهت تشخیص مشاهده گردد و تغییر پذیری تکنیک های مرسوم را کاهش دهد.تصویربرداری اولتراسوند پزشکی به طور مقطعی می باشد بنابراین اطلاعات لازم برای مشاهده سه بعدی را فراهم می سازد.اگر چه،برخلاف تصویربرداری MR و CT،که تصاویر معمولاًدر یک نرخ آهسته از اسلایس های موازی پشت سرهم دریافت می شوند،اولتراسوند تصاویر مقطعی در یک نرخ بالا (16-10 تصویر در ثانیه)را باایجاد می کند و جایگذاری تصاویر قابل انعطاف می باشد.زیرا لزوماًنیازی به دریافت صفحات بصورت پشت سرهم ندارد.علاوه بر مشکلات بی نظیری که فیزیک تصویربرداری اولتراسوند با‌آن روبرو می باشد(لکه1، سایه2، اعوجاج3) نرخ بالای دریافت تصویر و انعطاف پذیری تکنیک مرسوم بر مشکلات غلبه کرده و همچنین باعث به گسترش اولتراسوند از تصاویر 2-D به3-D و4-D شده است.

مقالاتی که ابزار پزشکی تصویربرداری اولتراسوند 3-D را شرح می دهند در خصوص بکارگیری آن در رادیولوژی و echocardiology به چاپ رسیده است.این مقالات نشان می دهند که سیستم های بسیاری جهت تولید تصاویر 3-D اولتراسوند ایجاد شده اند که به سادگی توسط 2 بلوک نشان داده شده در شکل 1 قابل شرح هستند.[1] بلوک ابتدایی مربوط به تکنیک دریافت های متعددی می شود که به کار گرفته شده اند.بلوک دوم مربوط به ثبت تصاویر اولتراسوند قبل از بازسازی می باشد.بلوک سوم بازسازی تصاویر 3-D از تصاویر 2-D ثبت شده است.بلوک انتهایی تکنیک مشاهده برای نمایش تصویر 3-D را مهیا می سازد.تمام بلوک ها در فصول بعدی توصیف می گردند.

شکل1- شماتیک بلوک دیافراگم که چهارمرحله از سیستم تصویر برداری اولتراسوند 3-D را نشان می دهد. مرحله اول مربوط به سخت افزار دریافت در تصویر برداری که برای هدایت مبدل به کار گرفته می شود؛ دوم، روندی که توسط آن تصاویر اولتراسوند 2-D دریافت می شوند؛ سوم، تکنیک های بازسازی به کارگرفته برای دستیابی به تصویر3D: و چهارم، تکنیک نمایش به کار گرفته شده برای مشاهده تصویر3 –D ، می باشند

فصل دوم:

تکنیک های دریافت و اسکن

انعطاف پذیری هندسه دریافت تصویر،اولین جزء سیستم در شکل 1 را به دو علت حیاتی می سازد.ابتدا،از آنجائیکه سری تصاویری که برای تصویر گیری3-D مورد نیاز است می تواند در جهات متفاوت گرفته شود،موقعیت نسبی و زاویه آنها باید به درستی شناخته شده باشند تا اعوجاج هندسی رخ ندهد.ثانیاً ،برای جلوگیری از آرتیفکت و اعوجاج مربوط به تنفس،قلب و حرکات غیر اختیاری دریافت تصویر باید به سرعت اجرا گردد یا بطور مناسبی دریافت گردد.سه راه حل پیشنهاد شده است:

دریافت دستی[1]، موقعیت گذار2های مکانیکی و پروب های 3-D.

1-2-دریافت Free – hand:

در دریافت Free-hand،اپراتور یک پروب ترکیبی مجتمع را نگه می دارد و در یک روندمعمول روی آناتومی ای که باید دیده شود، هدایت می نماید.تصاویر با موقعیت ها و زاویه های انتخابی که تحت کنترل اپراتور می باشد،دریافت می شوند.این تکنیک مزیت های ویژه ای را ارائه می دهد زیرا اپراتور می تواند دید و نیز موقعیت بهینه را انتخاب کند .همچنین سطوح پیچیده بیمار را مطابقت می دهد. این مزیت بی نظیر محدودیت جدی ای روی سیستم 3-D اعمال می نماید.

برای بازسازی هندسه صحیح 3-D،زاویه و موقعیت نسبی دقیق پروب اولتراسوند باید برای هر تصویر دریافت شده مشخص باشد.بعلاوه اپراتور باید مطمئن باشد که در طول اسکن آناتومی تحت مشاهده هیچ فاصله ای باقی نماند.سه روش اساسی برای این مشکل ردیابی توسعه یافته است:

موقعیت یاب[2] های اکوستیک،بازوی مفصل بندی شده و الکترو مغناطیسی،همانطور که در شکل 2 نشان داده شده است.

شکل 2- شماتیک سه روش پایه برای دریافت موقعیت و جهت مبدل اولتراسوند برای تکنیک دریافت Free- hand: موقعیت یاب های(a)اکوستیک،(b)بازوی مفصل دار،(c) الکترومغناطیسی

2-2- موقعیت یاب اکوستیک:

معمولترین روش دریافت تصاویر Free-hand ,3-D بر پایه دامنة اکوستیک می باشد همانطور که در شکل a2 نشان داده شده است.زاویه و موقعیت ترانسدیوسر با نصب سه وسیلة انتشار صوت (برای مثال، شکاف جرقه زن2) موقعیت های ثابت نسبت به هم روی مبدل بدست می آید.یک آرایه از میکروفون ها معمولاً بالای بیمار نصب می گردند.برای بدست آوردن اطلاعات لازم برای بازسازی تصویر 3-D،اپراتور مبدل را آزادانه روی بیمار، در حالیکه وسایل انتشار صوت فعال می باشند حرکت می دهد.با دانستن اطلاعات سرعت صوت در هوا،موقعیت های میکروفون ها و اندازه زمان پرواز3 پالسهای صوتی،موقعیت و زاویه مبدل به طور دائم می تواند مونیتور گردد.بطور واضح،برای بدست آوردن داده های مناسب،میکروفون ها باید در یک روندی در اطراف بیمار قرار داده شوند،که خطوط دید منتشر کننده ها مانع یکدیگر نشوند و به اندازه کافی باید نزدیک مبدل باشند تا قادر باشد پالسهای صوتی را آشکار سازد،همچنین تصحیح مربوط به اختلاف در سرعت صوت بر اثر تغییرات در دما و رطوبت باید صورت گیرد.

3-2- موقعیت یاب بازوی مفصل دار:

ساده ترین روش توسط نصب مبدل روی سیستم بازوی مکانیکی با مفاصل قابل حرکت چند گانه بدست می آید،که به اپراتور اجازه میدهد تا مبدل.مر به طریق پیچیده ای هدایت شود و زاویه و دید دلخواه ( در شکل b2 ملاحظه نمائید) بدست آید.

پنانسیومترهایی در مفاصل با بازو های متحرک جاسازی شده اند، بنابراین زاویه مفاصل اندازه گیری و ثبت می شود.توسط این اندازه ها موقعیت و زاویه ترانسویومر می تواند بطور مداوم محاسبه و مونیتور گردد.

این روش به شیوه های متعددی اجرا می شود،مقدمتاً برای اندازه گیری های اکوکاردیوگرافی از حجم بطن،برخی از این اجراها حرکت را به یک محور محدود می نماید تا دقت افزایش یابد،در حالیکه در بقیه آزادی کامل وجود دارد.تا حد ممکن با کوتاه نگه داشتن بازوهای منفرددقت حاصل می گردد،اگر چه حجم تصویر را محدود می نماید.

4-2- سنسور میدان مغناطیسی:

روش دیگر استفاده از سیسور مغناطیسی با 6 درجه آزادی می باشد تا موقعیت و وضعیت مبدل را اندازه گیری نماید. این وسیله در شکل c2 نشان داده شده است و شامل یک فرستنده می باشد که در نزدیک بیمار قرار داده می شود و یک دریافت کننده که روی پروب نصب شده است.فرستنده یک میدان مغناطیسی متغیر فضایی را تولید می نماید و دریافت کننده شامل سه سیم پیچ عمودی است که قدرت میدان را اندازه گیری می نماید. با اندازه گیری میدان مغناطیسی محلی موقعیت و زاویة دریافت کننده نسبت به فرستنده قابل تخمین خواهد بود.نوعاً،اندازه های میدان در HZ-100 می باشند،بنابراین مونیتور کردن دائم مبدل اولتراسوند ممکن خواهد بود. اندازة دریافت کننده حدود cm³16 می باشد و نصب آسان را برروی مبدل اولتراسوند بدون تداخل با کاربرد معمول آن امکان پذیر می باشد.

اگر چه این روش خیل قابل انعطاف می باشد به بازسازی دقیق3-D ای نیاز دارد که در آن تداخل الکترومغناطیسی حداقل گردد،فرستندة نزدیک به دریافت کننده اندازه گیری های میدان را با S/N کافی انجام می دهد و فرو یا فلزهای با هدایت بالا که میدان مغناطیسی را دچار اعوجاج می نمایند از اطراف دور باشند. این محدودیت ها می تواند با پیش احتیاط های خاصی برطرف می گردد و تصاویر با کیفیت بالا را ارائه نماید،که نوعاً در تصویر برداری مامایی و عروقی به کار می رود.

5-2- موقعیت گذارهای مکانیکی :

اگر چه روش اسکن نمودن Free-hand 3-Dقابلیت انعطاف وسیعی را می دهد مشکلات نونیز و فواصل اسکن کیفیت تصویر را مخصوصاً وقتی ساختارهای کوچک در رزولوشن بالا مورد تصویربرداری قرار می گیرند،کاهش میدهد. یک راه جلوگیری از این مشکلات به کارگیری پروب3-D مکانیکی می باشد که سه بعد بدقت با حرکت مکانیکی مبدل حاصل می گردد.همانطور که ترانسدیوسر حرکت داده می شود،تصاویر اولتراسوند 2-D در فواصل فضایی از قبل تعریف شده حاصل می شوند،بنابراین توالی تصویرگیری حجم مورد تصویربرداری را به درستی نمونه برداری می نماید،بدون اینکه هیچ ناحیه ای باقی بماند. یک تعداد از محققین و شرکت های بازرگانی انواع مختلف پروب های مونتاژشدة 3-D مکانیکی را توسعه دادند.این مونتاژ از مبدلهای آرایه ای – خطی یا مکانیکی که در یک مجتمع سوار شده اند،استفاده می نماید و انتقال یا چرخش مبدل توسط یک موتور انجام می شود.وقتی موتور فعال می گردد (معمولاً تحت کنترل کامپیوتر)،مبدل می چرخد یا منتقل می گردد و به سرعت سطح ناحیه جاروب می شود.از آنجائیکه هندسه اسکن از قبل برای ابزار اسکن مشخص شده است،هیچ فریم خارجی مرجعی نیاز نیست.به علت اینکه پارامترهای هندسی مورد نیاز می تواند به خوبی محاسبه گردد،بازسازی مؤثر می باشد.

اندازه سایز این وسایل از مکانیزم های مجتمع کوچک که موتور و مبدل را در هم جای داده و یک پروب مجتمع 3-D را ایجاد می کند،تا مکانیزم هایی که موتور به توسط یک بست خارجی به یک پروب 2-D متصل شده است، می باشند.

پروب های 3-D مجتمع کوچک کاربرد آسانی را برای کاربر فراهم می کند اگر چه به کارگیری آنها نیاز به خریداری سیستم اولتراسوند خاص دارد. وسایل خارجی که منتج به دستگاههای bulkier شده اند، اما با مبدل های 2-D موجود،نیاز به خرید یک ماشین جدید گران برای رسیدن به قابلیت تصویرگیری3-D را دارد. این روش تصویرگیری 3-D توسط سه نوع حرکت اساسی اجرا می شوند که در شکل 3 نشان داده شده است. اسکن خطی، Fan و گردشی

شکل 3- شماتیک سه نوع حرکت پایه که در سیستم های اولتراسوند3-D اسکن مکانیکی

استفاده می شود: (a)خطی، (b)Fan ،(c)گردشی

1-5-2- اسکن خطی

در این روش مبدل اولتراسوند مرسوم روی یک پیچ هدایت کننده نصب شده است که با موتور حرکت می کند(شکل a3).گردش پیچ هدایت کننده مبدل را در یک مود خطی حرکت می دهد،که موازی با پوست بیمار است و عمود بر صفحة تصویر.مبدل می تواند برای تصویرگیری رنگی داپلر استفاده گردد. همچنین،فرکانس نمونه برداری فضایی دریافت تصویر(مثلاً پله ای یا فواصل نمونه برداری)، می تواند بر پایة رزولوشن ارتفاع1 مبدل باشد، بنابراین ناحیه مورد تصویربرداری از یک عمق خاص به طور صحیح نمونه برداری می گردد. از آنجائیکه تصاویر 2-D دریافت شده موازی یکدیگر هستند و با فواصل از پیش تعیین شده جدا شده اند،بازسازی به طور بسیار مؤثری می تواند انجام گردد Downey یک سیستم اسکن خطی را نشان می دهد که درت آن تصویر3-D برای مشاهده کمتر از 5/0 ثانیه بعد از دریافت 200 تصویر،قابل دسترس می باشد که هر کدام از آنها 352*356 پیکسل می باشند.

کاربردهای موفق اسکن خطی برای تصویر برداری عروق با به کارگیری Bmode،داپلر رنگی و تصویربرداری داپر توان گزارش شده اند.این نتایج مزیت های انعطاف پذیر بودن را که توسط نمونه برداری فضایی خطی ارائه میگردد را نشان می دهد و نزول اطلاعات تصاویر3-D را حداقل می نماید.بقیه از این روش برای اکوکاردیوگرافی استفاده می کنند. که در آن از صفحه اسکن افقی استفاده می گردد. تصویر 3-D به عنوان یک دسته از صفحات تولید شده توسط عقب نشینی مکانیکی پروب حاصل می گردند.
( تکنیک Pullback).

2-5-2- اسکن Fan :

در این هندسه اسکن،مبدل(و بنابراین صفحه تصویربرداری) در حول یک محور در روی مبدل می چرخد،همانطور که در شکل b3 نشان داده شده است.این نتایج در یک اسکن زاویه ای صفحات Fan را ایجاد می کند،که در آن جدا سازی زاویه ای از پیش تعیین شده مورد نیاز است.در سیستم هایی که مونتاژ خارجی دارند،مبدل در طول پوست حرکت نمی کند ولی در اتصال با پوست یک لو را ایجاد می کند. این روش ساده طراحی فشرده ای را برای مجتمع های خارجی و مبدل های مجتمع 3-D ارائه می دهد. اجتماع تصویر برداری اکوستیک و Kretztechnik نشان داده اند که مبدلهای مجتمع 3-D برای کاربرد در تصویربرداری مامایی و شکمی استفاده می شوند. کاربردهای موفق در اکوکاردیوگرافی توسط. TomTec Inc با به کارگیری روش transesophageal حاصل شده که در آن صفحه تصویربرداری عمود می باشد.(یعنی موازی با محور پروب) یا افقی،و پروب با یک موتور خارجی با محور گردش در طول محور مرکزی پروب،گردش می کند.

مزیت این تکنیک این است که مکانیزم (وسایل خارجی و هم مجتمع ها) به طور مؤثر کوچک می شوند و هدایت آنها با دست راحت تر میگردد. به خاط اینکه پله های زاویه ای میان صفحات به دست آمده ثابت می باشد،فواصل میان نواحی نمونه برداری شده به عمق بستگی دارد. نزدیک مبدل،جائیکه رزولوشن ارتفاع باریک است،فواصل نمونه برداری کوچک هستند، در حالیکه در میدان دور جائیکه،رزولوشن ارتفاع (elevational) ضعیف است،فواصل نمونه برداری بزرگ هستند.بنابراین رزولوشن در تصویر 3-D همسانگرد1 نیست، اما نزول آن با انتخاب مناسب فاصله زاویه ای اسکن حداقل می‌گردد.

3-5-2- اسکن چرخشی :

در این هندسه اسکن،مبدل داخل یک مونتاژ خارجی قرار گرفته که پروب با یک محور گردش در طول محور مرکزی پورب می چرخد ( شکل c3).در این روش،نوک پروب و محل قرار گیری پروب ثابت باقی می ماند و تصاویر دریافت شده از یک حجم سکه ای در یک مود پروانه ای شکل سطح پیمایی می شوند،همانطور که در روش دریافت Fan،پله زاویه ای ثابت است،در یک فاصله نمونه برداری فضایی نتیجه می شود که از محور گردش به دور زیاد می گردد. بنابراین رزولوشن در تصویر 3-D با روند پیچیده ای متفاوت است. عموماً، رزولوشن بطور محوری کاهش یابد،که مربوط به نزول در رزولوشن ارتفاع تصویر 2-D است و همچنین در یک راستای عمود (دور از محور گردش) که مربوط به نمونه برداری فضایی sparser است که از پله زاویه ای ثابت نتیجه می شود،نزول می یابد.

با این روش،صفات دریافت شده در مرکز حجم در طول محور گردش تقسیم می گردند.اگر هر گونه حرکتی در طول اسکن انجام شود و غیر از گردش خواسته شده در حول محور پروب باشد،مربوط به پروب یا بیمار، در آنصورت صفحات دریافت شده موافق نیستند (یعنی تصاویر 0 و^o36 مثل هم نیستند) و تصویر در مرکز و در طول محور گردش آرتیفکت خواهد داشت. بعلاوه،هندسه مربوطه صفحة تصویر برداری و محور گردش یابد به درستی شناخته شده باشند تا از آرتیفکت جلوگیری گردد.بویژه شیب یا انحراف از محور گردش صفحه تصویربرداری،باید شناخته شده باشد و اصلاح شود،تا از آرتیفکت های معنی دار در مرکز تصویر جلوگیری گردد.

فصل سوم:

بازسازی تصویر 3 -D

بازسازی تصویر 3-D به نسل 3-D ای اشاره می کند از سری تصاویر 2-D دریافت شده از ساختارهای مورد آزمایش، ایجاد می شوند.این پروسة بازسازی به دو شیوة جداگانه اجر ا می شوند.در ابتدا،سری تصاویر 2-D بخش بندی می شوند تا شکل دلخواه قبل از تصویر 3-D بازسازی گردد.برای مثال برای تصویربرداری اکوکاردیوگرافی برای مرزهای میان حفره های پرخون و بافت قلب بصورت دستی یا اتومات مرزبندی می شوند.از توصیف مرزها،یک مدل سطحی 3-D توسعه یافته و با تکنیک های مختلفی دیده شده است.این روش در تصویربرداری IVUS 3-D1 نیز استفاده می گردد تا مجرای داخل رگ بازسازی گردد.

روش دوم از سری تصاویر 2-D بدست آمده استفاده می کند تا یک حجم 3-D دکارتی و بر پایه وکسل (یعنی،شبکه 3-D) با جایگذاری هر تصویر 2-D بدست آمده در محل صحیح خودش در داخل حجم،ساخته شود.مقادیر سطوح خاکستری وکسل توسط تصاویر 2-D که نمونه گیری نشده اند با دروینابی میان تصاویر مربوطه محاسبه
می گردند.اگر تصاویر حاصله حجم را بدرستی با توجه به تئوری نرخ نایکوسئیت نمونه برداری نماید، در آنصورتaliasing رخ نخواهد داد.

اگر چه،اگر حجم به علت فاصله خیلی بزرگ میان تصاویر بدست آمده به درستی نمونه برداری نشود،اطلاعات تصویر از بین خواهند رفت.بنابراین،با فاصله بندی مناسب تصویرهای دریافتی تمام اطلاعات تصویر 2-D حفظ می گردند و اجازة دید صفحات دو بعدی اصلی و دیگر دیدها را نیز فراهم خواهد کرد.سپس هر بخش بندی ای برای استخراج شکل های مورد نیاز یا جهت اندازه گیری می تواند با تصویر 3-D بر پایة و کسل اجرا گردد. مزیت روش اول این است که مقدار اطلاعات را کاهش می دهد و اجرای 3-D مؤثر را فراهم می نماید.همچنین،تصاویر 3-D با کنتراست افزایش یافته میان ساختارهای بخش شده را ایجاد می کند.این نقش مهم همچنین می تواند یک عیب عمده باشد،زیرا روندبخش بندی اطلاعات ناخواسته را حذف می کند و به طور ساختگی کنتراست تصویر را قابل توجه می کند.

برای جلوگیری از آرتیفکت تصویر پروسة بخش بندی باید دقیق باشد- یک کار مشکل در مواردی که کنتراست تصویر پایین است.عیب دیگر این است که فاز بخش بندی بویژه در نواحی کنتراست تصویر زمان بر می باشد.

در روش دوم،که در آن تصویر 3-D بر پایه وکسل تولید می شود،هیچ زمینه ای در مورد دلخواه بودن اطلاعات وجود ندارد،بنابراین هیچ اطلاعاتی در طول بازسازی 3-D از بین نمی رود.بیان سه بعدی وکسل به تکنیک های اجرای متفاوتی اجازه اجرا میدهد،مثل آنهایی که بر پایة نگاشت بافت1 و ray- casting می باشند.اگر چه این روش منتج به فایلهای دادة بسیاری می شود،که جهت دیدن و اندازه گیری هندسی در زمان واقعی باید اداره گردند.فایلهای داده به بزرگی MB 96 در تصویرگیری 3-D پروستاب جهت هدایت Cryosurgical گزارش شده است.پروسة بازسازی به تداخل هیچ کاربری نیاز ندارد و به راحتی با روش موقعیت گذاره های مکانیکی برای حرکت مبدل اتومات شده است.هندسه اسکن 3-D باید به عنوان یک اولویت شناخته شده باشد،بنابراین محاسبة خیلی از پارامترهای هندسی انجام می شود و زمان بازسازی کوتاه را ایجاد می نماید.

1-3-آرایه های 2-D :

تکنیک های شرح داده شده در بالا تماماً تصاویر 2-D تولید شده،توسط مبدل های اولتراسوند مرسوم با اسکن های 2-D الکترونیکی یا مکانیکی را به کار می گیرند.اطلاعات بعد سوم با حرکت فیزیکی مبدل با بکارگیری ابزار مکانیکی و یا توسط دست اپراتور حاصل می گردد. یک روش متفاوتی توسعه یافته است که از مبدل های،آرایه ای 2-D استفاده می کند. و در شکل 4 به صورت شماتیک نشان داده شده است.

اولتراسوند سه بعدی