دسته بندی | برنامه ریزی شهری |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 123 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 63 |
خلاصه گزارش
در این گزارش سعی شده است که با رعایت اختصار گوشه ای از قسمت عظیم و گسترش انتقال الکتریکی تشریح شود .در مقدمه این گزارش آشنایی با مشخصات کلی الکتریکی پست 63 کیلو ولتی کمال آباد کرج آمده است . در بخش نخست گزارش دلایل وجود پستهای فشار قوی و همچنین انواع آنها با توجه به استانداردهای موجود شرح داده شده دربخش دوم گزارش مهمترین و اساسی ترین تجهیزات تشکیسل دهنده پست به تفصیل شرح و بررسی گردیده است . همچنین در مورد رله هایی که محافظت خطوط و ترانسفورماتورها و دیگر تجهیزات مهم یک مجموعه را عهده دارند توضیحاتی داده شده است دربخش بعدی اصول و روشهای بهره برداری بهینه از پستهای فشار قوی بطور اعم شرح داده شده است که این توضیحات در جهت بهره وری بیشتر و همچنین راندمان بالاتر و جلوگیری از بروز هر گونه خطر و یا اشال احتمالی به کلیه دست اندرکاران یک پست فشار قوی توصیه می شود . بخش بعدی مربوط به شرح و توضیح اشکالات احتمالی که ممکن است در پست 63کمال آباد بروز کند و همچنین شرح کارهایی که برای رفع این عیوب باید انجام شود . بخش آخر نیز مربوط به نحوة بهره برداری از مدارهای اینترلاک پست 63 کمال آباد می باشد که در آن نحوه برق دار کردن خط با در نظر گرفتن کلیه اصول فنی برای جلوگیری از بروز هر گونه نارسایی در سیستم و شبکه شرح گردیده است .
و دارای ترانسفورماتور ولتاژ 63 کیلو ولت P.T خطوط سازنده کارخانه SPANNUN GSWANPLER می باشد با قدرت 250,VA و کلاس 0.5 می باشد . دارای دوبی ورودی63 از طریق پست 23 کیلو ولتی کمال آباد به فاصله 2 کیلومتری از پست به کدهای 606,605 و یک بی خروجی به پست اختصاصی بیسیم واقع در 1 کیلومتری پست که در مواقع مانور از این خط استفاده می شود . و در حال حاضر 12 خط خروجی به شرح ذیل می باشد:
ماهواره 20kv نان شهر 20kv بوستان 20kv
عرب آباد // استناد // فرهنگ //
پدم // قزوین // مردآباد //
علومی // زندان // پارک شهر //
هر بی ورودی شامل تجهیزات زیر می باشد :
1ـ برقگیر 2ـ ترانس ولتاژ 3ـ سکسیونر سرخط ( عمودی ) 4ـ سکسیونر زمین
5ـ ترانس جریان 6ـ بریکر 63 7ـ سکسیونر یا سیار 8ـ سکسیونر ارتباط با سیار 9ـ بریکر 63 10ـ ترانس جریان 11ـ ترانسفورماتور قدرت 12ـ سکسیونر اتصال زمین ترانس 13ـ ترانسفورماتور داخلی 14ـ ترانسفورماتور نوتر
دستگاههای اندازه گیری
این دستگاهها عبارتند از : ولتمتر ، آمپر متر ، واتمتر ، وارمتر ، کنتور اکتیو و راکتیووسازندهایندستگاههاB.B.Cمی باشدودستگاههایشان الکترومغناطیسی میباشد .
رله های حفاظت خط
1ـ رله دیستانس اولیه ، ساخت آلمان B.B.C دارای سه زون
2ـ رله رکلوزتیک ( دوباره وصل کن ) ، ساخت آلمان B.B.C
3ـ رله جریان زیاد ، ساخت آلمان B.B.C
رله های حفاظتی خط 20c
1ـ رله اضافه جریان
2ـ رله اتصال زمین
ضمناً کلیه اتفاقات در پست توسط دستگاه ثبت می گردد و در حادثه ای که درخطهای خروجی رخ دهد توسط مودم ارسال و ثبت می گردد .
مشخصات باطریهای 127v
پست شامل 2 دسته باطری با مشخصات زیر می باشد که توسط دو دستگاه باتری شارژ که سازنده کشور آن آلمان غربی می باشد ، شارژ می شود .
این باطری از نوع باتری اسیدی و تهویه اش توسط فن انجام می شود تعداد هر ست آن 10 عدد است که هر کدام 12 ولت و 40 آمپر می باشد .
مشخصات باطریهای D.c 48v
همچنین این پست دارای یکدست باطری 48v است که توسط یک ست باطری شارژ 48v است که با Type 48 ساخت آلمان می باشد . مشخصات این باطری 48v به قرار زیر است از نوع اسیدی ظرفیت باطری آن 200 Ah و تعداد آن 4 عدد ولتاژ هر باطری 12V است .
1) مبانی و تعاریف مربوط به پست فشار قوی
با توجه به اینکه قدرت تولیدی نیروگاههای بزرگ تماماً در محل مصرف نخواهد شد به منظور انتقال انرژی تولید شده از محل تولید به مکانهای دیگر ، نیاز به انتقال انرژی توسط هادیهای الکتریکی می باشد . با توجه به اینکه ولتاژ خروجی ژنراتورها در ایران حداکثر20KV می باشد با توجه به قدرت تولیدی کل این نیروگاه ( مثلاً نیروگاه نکاء :440MW ) جریان انتقالی خیلی زیاد خواهد بود و دراین صورت سطح مقطع هادی مورد نیاز و افت ولتاژ و توان انتقالی خیلی زیاد خواهد بود .
بطور خلاصه می توان گفت از آنجاییکه انرژی الکتریکی بصورت متمرکز و به توسط نیروگاههای بزرگ با قدرت خیلی زیاد تولید می گردد و محل احداث این نیروگاهها بر حسب نوع نیروگاه ( آبی ، بخاری ، هسته ای ) از مراکز مصرف فاصلة زیادی دارند لذا انتقال این انرژی در فواصل زیاد با افت ولتاژ و تلفات خط غیر قابل قبول همراه می باشد . هرگاه این انرژی با سطح ولتاژ بالاتری منتقل گردد طبق رابطة : مقدار جریانالکتریکی که با ولتاژ مسبت عکس دارد کاهش می یابد در نتیجه مطابق روابط زیر افت ولتاژ و تلفات قدرت در طول خط کاهش می یابد :
امپدانس هادی :V=ZI ( Z ) : افت ولتاژ
مقاومت هادی : P= RI (R) : تلفات قدرت
از طرفی درخطوط انتقال فشار قوی ، بخاطر اندوکتیویته زیاد ، جریان کور زیادی وجود دارد که خود باعث تلفات زیاد حرارت می شود :
معمولاً تلفات را از نیروگاه تا مصرف کننده حدوداً 10% در نظر می گیرند و ای مقدار قابل نلاحظه می باشد مثلاً برای انتقال 500MW نیرو حدوداً 50MW آن تلف می شود .
بنابراین با کاهش جریان می توان سطح مقطع هادی را نیز کاهش داده و از این راه هزینه خط انتقال را کم نمود ولی از طرفی بالا رفتن ولتاژ نیز مستلزم عایق بندی بیشتر و استفاده از دکلهایی با ارتفاع بلندتر بمنظور رعایت فواصل مجاز با زمین و همچنین فاصله فازها از همدیگر می باشد و این موضوع بر هزینه احداث خط انتقال می افزاید .پس با توضیحات فوق روشن می گردد که میزان افزایش ولتاژ نیز حدی دارد و بالا بردن بیش از حد ولتاژ نیز عملاً مقرون به صرفه نخواهد بود بنابراین بمنظور انتخاب ولتاژ مناسب جهت انتقال میزان معینی انرژی الکتریکی به فاصله معینی می بایست محاسبات اقتصادی کامل انجام شده و مناسب ترین و اقتصادی ترین ولتاژ انتخاب گردد .
معمولاً در انتخاب ولتاژ انتقال موارد زیر مورد توجه و اهمیت قرار می گیرد :
1ـ ولتاژ خطوط مشابهی که قبلاً در شبکه و حوالی خط مورد نظر وجود داشته است .
2ـ طول خط
3ـ قدرت مورد نظر که می بایست انتقال داده شود .
4ـ افت ولتاژ و افت قدرت
5ـ افت کرونا که ازافزایش ولتاژ ناشی می گردد .
6ـ تنظیم ولتاژ درحالت بی باری و در بار کامل که معمولاً در طراحی شبکه این رقم بین +10% و-5% می باشد .
7ـ بررسی اقتصادی ومقایسه خطوط با ولتاژهای مختلف .
روابط تجربی برای تعیین ولتاژ انتقال اقتصادی :
روابط تجربی زیر بمنظور تعیین حدود ولتاژ و کمک به طرح دریافتن میزان مبنا برای انتخاب بهترین ولتاژ از نظر اقتصادی می باشد .
1ـ رابطة تجربی استیل :
قدرت بر حسب کیلو وات : p طول خط بر حسب مایل :L ولتاژ بر حسب کیلو ولت :V
2ـ رابطه کلون :
قدرت بر حسب کیلو ولت :P طول خط بر حسب کیلومتر : L ولتاژ بر حسب کیلو ولت :V
روابط استیل و کلون برای مسافتهای کوتاه مفید است .
این رابطه هم برای فواصل نزدیک و هم برای فواصل دور صدق می کند و از آن استفاده می شود :
قدرت بر حسب مگا وات :P ولتاژ بر حسب کیلو ولت : V
ولتاژهای استاندارد :
ولتاژهای استاندارد در شبکة ایران به شرح زیر می باشد :
1ـ ولتاژهای انتقال :132.230.400(KV)
2ـ ولتاژهای فوق توزیع :63.33.10(KV)
3ـ ولتاژهای توزیع :220 تک فاز و 400V سه فاز
ولتاژهای خروجی ژنراتور در نیروگاهها معمولاً در حد 11(KV) ،66 حداکثر 33KV می باشد و افزایش ولتاژ ژنراتور بیش از این مقدار از نظر عایق بندی و هزینه های مربوط اقتصادی نمی باشد . بنابراین توسط پستهای بالابرندة سطح ولتاژ بمیزان مناسب افزایش می یابد .
تعریف پست فشار قوی:
باتوجه بهمطالب گفته شده یکپست فشار قوی مجموعه ای از تجهیزات میباشد
که به منظور تغییر سطح ولتاژ با بوجود آوردن امکان تغذیه نقاط مختلف و تقسیم انرژی الکتریکی بین آنها مورد استفاده قرار می گیرد .
انواع پستهای فشار قوی بر حسب نوع کار :
1ـ پستهای نیروگاهی یا بالا برندة ولتاژ (Step Up Substation) :
وظیفة این پستها افزایش ولتاژ خروجی ژنراتورها به سطح ولتاژ انتقال میباشد.
2ـ پستهای انتقال (High Voltage Substation) :
وظیفه پستهای انتقال ، کاهش ولتاژ الکتریکی به سطح ولتاژ فوق توزیع و همچنین تقسیم این ولتاژ به خروجی های متعدد می باشد .
3ـ پستهای توزیع(Distributio Substation) :
وظیفة این پستها پایین آوردن ولتاژ از سطح فوق توزیع به سطح توزیع بوده و انرژی الکتریکی در این سطح را زا طریق فیدرهای مختلف تحویل می دهد .
4ـ پستهای فشار ضعیف(Low Voltage Substation) :
که وظیفه آن تبدیل ولتاژ توزیع به ولتاژ فشار ضعیف است که قابل استفاده در مصارف صنعتی و خانگی باشد .
5ـ پستهای کلیدی یا کوپلاژ(Switching Substation) :
در این پستها سطح ولتاژ تغییر ننموده و صرفاً بعنوان یک تقسیم کننده ولتاژ ثابت را در فیدرهای مختلف و متعدد تغذیه می نماید .
در عمل ممکن است یک پست ترکیبی از دو یا چند نوع فوق الذکر باشد که هم
افزاینده و هم کاهنده و هم بصورت یک پست کلیدی باشد . انواع پستها از لحاظ استقرار فیزیکی :
پستهای فشار قوی از لحاظ وضعیت استقرار آنها به دو دسته تقسیم میگردند:
1ـ پستهای باز یا خارجی (Out door s/s) : در این گونه پستها تجهیزات فشار قوی در معرض شرائط جوی محیط از قبیل گرد و خاک ، باد ، باران ، رعد و برق و غیره بوده و عایقی بین آنها و هوا نمی باشد .
2ـ پستهای بسته یا داخلی (in door S/S) : در این گونه پستها تجهیزات فشار قوی در داخل اطاق یا سالن سر پوشیده قرار دارند .
پستهای باز نیز به چند دسته تقسیم می شوند :
1ـ پستهای معمولی (conventional) :
این پستها در جاییکه محدودیت زمین وجود نداشته باشد احداث می گردد و عایق بین فازها و تجهیزات و زمین ، هوا می باشد و از این نظر می بایست فاصله ایمنی و مجاز کاملاً رعایت گردد . این پستها از نظر هزینه از بقیه پستها ارزانتر می باشد .
2ـ پستهای گازی یا (Gas Insulated Substation) :
کلیه تجهیزات فشار قوی در پستهای گازی در داخل محفظة فلزی قرار دارند که بوسیلة گاز SF6 یا هگزافلوئور گوگرد که دارای خاصیت عایقی خوبی می باشد تحت فشار معینی پر شده است و چون خاصیت عایق گاز SF6 تقریباً سه برابر هوا می باشد درنتیجه فضای پستهای گازی بمراتب کوچکتر از پستهای معمولی میباشد و در جاییکه محدودیت زمین مطرح باشد خیلی مناسب است .
از مزایای دیگر پستهای GIS اینست که چون درمعرض مستقیم عوامل جوی نمیباشد لذا امکان آلودگی و رطوبت وجود نداشته و بروز اتصالی و حوادث دیگر به مراتب کمتر می باشد و از طرفی به علت ایزوله بودن قسمتهای برقدار وتحت ولتاژ از افراد ایمنی آن در حد بسیار بالایی می باشد . یکی از معایب پستهای گازی مایع شدن گاز به هنگام برودت هوا در درجه حرارتهای خیلی پایین می باشد از طرفی هزینه این پستها خیلی بالا می باشد .
3ـ پستهای سیار (Mobiel Substation) :
این پستها نیز بصورت GIS بوده تا از نظر حجم تجهیزات و وزن کل پست
کاهش پیدا نماید ترانسفورماتور و سایز تجهیزات بر روی یک یا دو تریلر که می توان توسط یدک کش مخصوص حمل و جابجا کرد نصب گردیده است . قدرت این پستها که درحدود 30 تا 40(MVA) می باشد و معمولاً بصورت 63.20, 132.20, 230.20, 230.63 کیلو ولت در ایران مورد استفاده قرار میگیرند .
مزیت این نوع پست در جابجایی سریع و استقرار آن در نقاط جدید و مورد نیاز می باشد .
پستهای بسته یا داخلی نیز خود به سه نوع تقسیم می گردد :
1ـ پستهای فشار قوی باز :
به پستهای اطلاق می شود که علاوه بر شینها سکسیونرها و دیژنکتورها نیز پشت دربهای توری حداقل از یک طرف قابل رؤیت باشد .
2ـ پست فشار قوی نیمه باز :
در این نوع پستها قطعات زیر فشار تا ارتفاع دسترسی از هر جهت محفوظ و پوشیده هستند و از آنجا به بعد ( اغلب سکسیونرها و شین ها ) آزاد و قابل
رؤیت باشد .
3ـ پست فشار قوی بسته :
در این پست تمام قسمتهای زیر ولتاژ حتی شین ها در یک محفظه کاملاً بسته و پوشیده با دربهای فلزی نصب شده اند ( پستهای تابلویی و یا قفسه ای ) نظر به اینکه این پست از همه طرف کاملاً مسدود است . می توان حتی آن را تحت شرایطی در هوای آزاد نیز قرار داد ( مانند کیوسکهای فشار قوی توزیع برق شهری )
بد نیست در اینجا اشاره ای هم به انواع خطوط انتقال بکنیم این خطوط جهت انتقال انرژی الکتریکی از محل تولید کننده به مصرف کننده ساخته شده اند و چون در طی این مسافت زیاد افت ولتاژ به وجود می آید باید ولتاژ خطوط را بالا برد این خطوط همگی به صورت سه فاز می باشد و از نظر قرار گرفتن هادیها روی برج به سه دسته تقسیم می شود :
1ـ خطوط تک مداره (single circuit) :
در این نوع خطوط شکل دکل یا برج یا پیلون یا تاور طوری است که در هر
فاز خط تنها یک هادی الکتریکی قرار گرفته است .
2ـ خطوط دو مداره (Double circuit) :
در این نوع خطوط دو مداره سه فازه و هر دو مدار روی یک برج قرار گرفتهاند.
3ـ خطوط باندل (Bundle) :
در این نوع خطوط هر فاز مرکب از چند هادی که ازلحاظ اندازه کاملاً مساوی
هستند تشکیل می شود . بکاربردن سیستم باندل بخاطر ظرفیت انتقال زیادتر و پایین آوردن ولتاژ بحرانی کرونا می باشد .
بطور کلی پست ها یکی از قسمتهای مهم شبکه های انتقال و توزیع انرژی الکتریکی می باشند زیرا وقتیکه بخواهیم انرژی الکتریکی را از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال دهیم برای اینکه بتوانیم از افت ولتاژ جلوگیری نماییم بایستی بطریقی ولتاژ تولید شدة ژنراتور را بالا برده و سپس آنرا انتقال داده تا به مقصد مورد نظر برسیم و در آنجا دوباره ولتاژها را پایین آورده تا جهت توزیع آماده شود کلیة این اعمال در پستهای انتقال و توزیع انجام می شود .
در یک پست فشار قوی وظیفه اصلی نبدیل ولتاژ می باشد که وظیفه را المنت اساسی پست یعنی ترانسفورماتور قدرت انجام می دهد .
جهت اندازه گیری پارامترهای اساسی انرژی الکتریکی نیاز به مبدلهای جریان و ولتاژ می باشد (VT,CT) و همچنین جهت قطع و وصل مدار نیاز به کلیدهای فشار قوی نظیر سکسیونر و دیژنکتور می باشد بعلاوه یکسری وسایل دیگر نظیر برقگیر، لاین تراپ و… جهت حفاظت و … مورد نیاز میباشد . جهت حفاظت خطوط و وسایل نصب شده در پست نیاز به رله های حفاظتی و همچنین در مواقعی که برق پست قطع می شود نیاز به یک ولتاژ ثابت و ذخیره شده می باشد که آن توسط سیستم باطریخانه تأمین می شود .
دسته بندی | پزشکی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 342 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 101 |
فهرست
چکیده................................................. 11
مقدمه................................................. 12
تکنولوژی های مورد استفاده............................. 13
1 معرفی Actor های سیستم.............................. 14
1-1 بیمار................................. 14
1-1-1 مواردی که باید برای بیمار ثبت شود. 14
2-1-1 فیلد های اطلاعاتی بیمار............ 14
2-1 مسئول پذیرش........................... 15
3-1 مسئول ترخیص........................... 15
1-3-1 اعمال انجام شده در زمان ترخیص..... 15
2-3-1 ثبت هایی که باید توسط ترخیص گر انجام شود 15
4-1 مدیر مرکز............................. 16
1-4-1 ثبت هایی که باید زیر نظر مدیریت انجام شود. 16
2-4-1 اطلاعات مهم برای مدیر.............. 16
5-1 اپراتور اتاق عمل...................... 16
6-1 پزشک (تیم پزشکی)...................... 16
2 Use Case های سیستم ........17
1-2 مقدمه................................. 17
2-2 Use Case های تعریفی.............. 17
1-2-2 Use Case تعریف پزشک ......... 19
2-2-2 Use Case تعریف گروه های پزشکی 19
3-2-2 Use Case تعریف بیمه.......... 20
4-2-2 Use Case تعریف گروه های عمل.. 21
5-2-2 Use Case تعریف عمل........... 22
6-2-2 Use Case تعریف بخش.......... 23
7-2-2 Use Case تعریف دارو.......... 24
8-2-2 Use Case تعریف نوع پذیرش..... 24
9-2-2 Use Case تعریف سرویس......... 25
10-2-2 Use Case تعریف کمک جراح..... 26
11-2-2 Use Case تعریف نوع ترخیص.... 27
12-2-2 Use Case انواع بیهوشی....... 28
13-2-2 Use Case تعریف واحد های دارویی 28
14-2-2 Use Case تعریف تعرفه ها..... 29
15-2-2 Use Case تعریف کای عمل...... 30
16-2-2 Use Case تعریف دارو های یک عمل 31
17-2-2 Use Case تعریف ست های عمل... 31
18-2-2 Use Case تعریف استوک اتاق عمل 32
19-2-2 Use Case شرح عمل............ 33
20-2-2 Use Case تعریف کاربران...... 34
3-2 Use Case های عملی................ 35
1-3-2 Use Case پذیرش بیمار......... 35
2-3-2 Use Case درج مشخصات بیمار.... 36
3-3-2 Use Case درج مشخصات همراه (هان) بیمار 37
4-3-2 Use Case اتاق عمل............ 38
5-3-2 Use Case بخش................. 40
6-3-2 Use Case ترخیص.............. 40
4-2 Use Case های گزارش گیری.......... 42
1-4-2 Use Case بیماران بستری شده بیمه 42
2-4-2 Use Case بیماران سرپایی بیمه. 43
3-4-2 Use Case بیماران بستری شده بیمه تکمیلی 44
4-4-2 Use Case بیماران سرپایی بیمه تکمیلی 45
5-4-2 Use Case همه بیماران........ 46
6-4-2 Use Case شخصی پزشک........... 46
7-4-2 Use Case مشخصات بیماران بستری شده 47
8-4-2 Use Case عمل های انجام شده پزشکان 48
9-4-2 Use Case عمل های یک بیمار.... 48
3 BPM (Business Process Model) های سیستم................. 50
1-3 پذیرش و ترخیص از دیدگاه بیمار......... 50
1-1-3 بیمار در خواست پذیرش می کند....... 50
2-1-3 مسئول پذیرش مشخصات بیمار را در سیستم ذخیره می کند 50
3-1-3 براساس نوع پذیرش به بیمارسرویس داده می شود وموردمعالجه قرارمی گیرد.............................. 50
4-1-3 صورت حساب بیمار بوسیله مامور ترخیص محاسبه می شود 50
5-1-3 صورت حساب را پرداخت کرده وترخیص می شود 51
2-3 بررسی عملکرد از دیدگاه مدیریت مرکز... 51
3-3 بررسی گزارشات مالی توسط پزشک.......... 51
4 شرح فنی ماژول(Form) ها............................. 52
1-4 مشخصات ظاهری فرم لیست پزشکان ........ 52
1-1-4 امکانات فرم....................... 52
2-1-4 فیلترهای فرم.................... 52
3-1-4 دکمه های فرم...................... 52
4-1-4 مشخصات ظاهری فرم پزشک............ 52
5-1-4 فیلترهای فرم ..................... 53
6-1-4 دکمه های فرم...................... 53
2-4 مشخصات ظاهری فرم لیست گروههای پزشکی.. 53
1-2-4 فیلترهای فرم ..................... 53
2-2-4 دکمه های فرم...................... 53
3-2-4 مشخصات گرید یا لیست فرم گروههای پزشکی. 54
4-2-4 مشخصات ظاهری فرم گروه پزشک........ 54
5-2-4 اجزای فرم......................... 54
6-2-4 فیلترهای فرم...................... 54
7-2-4 دکمه های فرم...................... 54
3-4 مشخصات ظاهری فرم لیست بیمه ها......... 54
1-3-4 امکانات فرم....................... 54
2-3-4 فیلترهای فرم...................... 54
3-3-4 دکمه های فرم...................... 55
4-3-4 مشخصات گرید یا لیست فرم لیست بیمه ها 55
4-4 مشخصات ظاهری فرم سازمانها............. 55
1-4-4 اجزای فرم......................... 55
2-4-4 فیلترهای فرم...................... 55
3-4-4 دکمه های فرم...................... 56
4-4-4 مشخصات ظاهری فرم اطلاعات بخشها:.... 56
5-4-4 فیلترهای فرم...................... 56
6-4-4 دکمه های فرم...................... 56
7-4-4 مشخصات گرید یا لیست فرم اطلاعات بخشها 56
5-4 مشخصات ظاهری فرم بخش.................. 56
1-5-4 اجزای فرم......................... 56
2-5-4 فیلترهای فرم...................... 56
3-5-4 دکمه های فرم...................... 56
6-4 مشخصات ظاهری فرم لیست داروها ......... 56
1-6-4 امکانات فرم....................... 57
2-6-4 فیلترهای فرم...................... 57
3-6-4 دکمه های فرم...................... 57
4-6-4 مشخصات گرید یا لیست فرم لیست داروها 57
5-6-4 مشخصات ظاهری فرم دارو ............ 57
6-6-4 فیلترهای فرم ..................... 58
7-6-4 دکمه های فرم...................... 58
7-4 مشخصات ظاهری فرم لیست واحد های دارو... 58
1-7-4 فیلترهای فرم ................... 58
2-7-4 دکمه های فرم...................... 58
8-4 مشخصات ظاهری فرم لیست انواع پذیرش..... 58
1-8-4 فیلترهای فرم...................... 58
2-8-4 دکمه های فرم...................... 58
3-8-4 مشخصات گرید یا لیست فرم لیست انواع پذیرش 59
4-8-4 مشخصات ظاهری فرم لیست سرویسها.... 59
5-8-4 امکانات فرم....................... 59
6-8-4 فیلترهای فرم...................... 59
7-8-4 دکمه های فرم...................... 59
8-8-4 مشخصات گرید یا لیست فرم لیست سرویسها 59
9-4 مشخصات ظاهری فرم لیست کمک جراحان...... 59
1-9-4 فیلترهای فرم ..................... 59
2-9-4 دکمه های فرم...................... 60
3-9-4 مشخصات گرید یا لیست فرم لیست کمک جراحان 60
4-9-4 مشخصات ظاهری فرم مشخصات کمک جراحان 60
5-9-4 فیلترهای فرم ..................... 60
6-9-4 دکمه های فرم...................... 60
10-4 مشخصات ظاهری فرم وضعیت خروج هنگام ترخیص 60
1-10-4 فیلترهای فرم..................... 60
2-10-4 دکمه های فرم..................... 60
3-10-4 مشخصات گرید یا لیست فرم وضعیت خروج هنگام ترخیص 60
4-10-4 مشخصات ظاهری فرم وضعیت خروج...... 61
5-10-4 فیلترهای فرم..................... 61
6-10-4 دکمه های فرم..................... 61
11-4 مشخصات ظاهری فرم لیست انواع بیهوشی.... 61
1-11-4 فیلترهای فرم..................... 61
2-11-4 دکمه های فرم..................... 61
3-11-4 مشخصات گرید یا لیست فرم لیست انواع بیهوشی 61
4-11-4 مشخصات ظاهری فرم انواع بیهوشی.... 61
5-11-4 فیلترهای فرم..................... 61
6-11-4 دکمه های فرم..................... 62
12-4 مشخصات ظاهری فرم تعریف تعرفه دولتی.... 62
1-12-4 فیلترهای فرم..................... 62
2-12-4 دکمه های فرم..................... 62
3-12-4 مشخصات ظاهری فرم تعریف کای جراحی 62
4-12-4 فیلترهای فرم..................... 62
5-12-4 دکمه های فرم..................... 62
13-4 مشخصات ظاهری فرم لیست ستها............ 62
1-13-4 فیلترهای فرم..................... 62
2-13-4 دکمه های فرم..................... 62
3-13-4 مشخصات گرید یا لیست فرم لیست ستها 63
4-13-4 مشخصات ظاهری فرم استوک اتاق عمل.. 63
5-13-4 فیلترهای فرم..................... 63
6-13-4 دکمه های فرم..................... 63
14-4 مشخصات ظاهری فرم لیست عملها........... 63
1-14-4 امکانات فرم...................... 63
2-14-4 فیلترهای فرم..................... 63
3-14-4 دکمه های فرم..................... 63
4-14-4 مشخصات گرید یا لیست فرم لیست ستها 64
5-14-4 مشخصات ظاهری فرم تعریف کاربر..... 64
6-14-4 فیلترهای فرم..................... 64
7-14-4 دکمه های فر...................... 64
8-14-4 مشخصات گرید یا لیست فرم لیست ستها 64
15-4 مشخصات ظاهری فرم ورود به برنامه....... 64
16-4 مشخصات ظاهری فرم پذیرش بیمار.......... 65
1-16-4 امکانات فرم...................... 65
2-16-4 دکمه های این فرم................. 65
3-16-4 مشخصات ظاهری فرم مشخصات بیمار... 66
4-16-4 امکانات فرم...................... 66
5-16-4 فیلترهای فرم..................... 66
6-16-4 دکمه های فرم..................... 66
7-16-4 مشخصات گرید یا لیست فرم مشخصات بیمار 66
8-16-4 مشخصات ظاهری فرم مشخصات همراه بیما 67
9-16-4 امکانات فرم...................... 67
10-16-4 فیلترهای فرم .................... 67
11-16-4 دکمه های فرم..................... 67
12-16-4 مشخصات گرید یا لیست فرم مشخصات همراه بیمار 67
17-4 مشخصات ظاهری فرم اتاق عمل............ 67
1-17-4 امکانات فرم...................... 67
2-17-4 فیلترهای فرم..................... 68
3-17-4 دکمه های فرم..................... 68
4-17-4 مشخصات گرید یا لیست فرم اتاق عمل. 68
18-4 مشخصات ظاهری فرم بخش................. 69
1-18-4 امکانات فرم...................... 69
2-18-4 فیلترهای فرم .................... 69
3-18-4 دکمه های فرم..................... 69
19-4 مشخصات گرید یا لیست فرم اتاق عمل...... 69
20-4 مشخصات ظاهری فرم ترخیص............... 70
1-20-4 امکانات فرم...................... 70
2-20-4 فیلترهای فرم .................... 70
3-20-4 دکمه های فرم..................... 70
4-20-4 مشخصات گرید یا لیست فرم ترخیص.... 71
5-20-4 مشخصات ظاهری فرم عمل............ 71
6-20-4 فیلترهای فرم..................... 72
7-20-4 دکمه های فرم..................... 72
21-4 کلیه فرمهای مربوط گزارشات مختلف ...... 72
1-21-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از بیماران بستری برای بیمه 72
2-21-4 مشخصات گرید یا لیست فرم.......... 72
22-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از بیماران سرپایی برای بیمه 73
1-22-4 مشخصات گرید یا لیست فرم.......... 73
23-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از بیماران بستری برای بیمه تکمیلی 73
1-23-4 مشخصات گرید یا لیست فرم ......... 73
24-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از بیماران سرپایی برای بیمه تکمیلی 74
1-24-4 مشخصات گرید یا لیست فرم ......... 74
25-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری ازهزینه همه بیماران 74
1-25-4 مشخصات گرید یا لیست فرم.......... 74
26-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از بیماران بستری شده 74
1-26-4 مشخصات گرید یا لیست فرم بیماران بستری شده 75
27-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از عملهای انجام شده پرشکان 75
1-27-4 مشخصات گرید یا لیست فرم بیماران بستری شده 75
28-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری ازحق العملهای پزشکان 75
1-28-4 مشخصات گرید یا لیست فرم بیماران بستری شده 75
29-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از صورت حساب بیماران سرپایی 76
1-29-4 مشخصات گرید یا لیست فرم بیماران بستری شده 76
30-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از هزینه اتاق عمل 76
1-30-4 مشخصات گرید یا لیست فرم بیماران بستری شده 76
31-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از هزینه بیهوشی هر پزشک 76
1-31-4 مشخصات گرید یا لیست فرم هزینه بیهوشی هر پزشک 76
32-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از هزینه داروهای اتاق عمل 77
1-32-4 مشخصات گرید یا لیست فرم هزینه داروهای اتاق عمل 77
33-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از هزینه سرویسها 77
1-33-4 مشخصات گرید یا لیست فرم هزینه سرویسها 77
34-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از هزینه داروهای آزاد بیماران بیمه ای 77
1-34-4 مشخصات گرید یا لیست فرم هزینه داروهای آزاد بیماران بیمه ای 77
35-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از هزینه کلی داروهای آزاد 78
1-35-4 مشخصات گرید یا لیست فرم هزینه کلی داروهای آزاد 78
36-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از هزینه لباس بیماران 78
1-36-4 مشخصات گرید یا لیست فرم هزینه لباس بیماران 78
37-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری از هزینه غذای بیماران 78
1-37-4 مشخصات گرید یا لیست فرم هزینه کلی غذای 79
38-4 فرمهای مربوط به گزارش گیری ازحق العملهای خاص پزشکان 79
1-38-4 مشخصات گرید یا لیست فرم حق العملهای خاص پزشکان 79
39-4 فرم مربوط به تغییر کلمه عبور.......... 79
1-39-4 فیلترهای فرم..................... 79
2-39-4 دکمه های فرم..................... 79
40-4 فرم مربوط به تعویض کاربر.............. 79
1-40-4 فیلترهای فرم..................... 79
2-40-4 دکمه های فرم..................... 80
41-4 فرم مربوط به تغییر کلمه عبورپزشکان.... 80
1-41-4 فیلترهای فرم..................... 80
2-41-4 دکمه های فرم .................... 80
3-41-4 مشخصات گرید یا لیست فرم تغییر کلمه عبورپزشکان 80
42-4 فرم مربوط به ماشین حساب............... 80
43-4 فرم مربوط به پشتیبان گیری............. 80
1-43-4 فیلترهای فرم..................... 80
2-43-4 دکمه های فرم..................... 81
44-4 فرم مربوط به تعیین مسیرپشتیبان گیری... 81
1-44-4 فیلترهای فرم..................... 81
2-44-4 دکمه های فرم..................... 81
45-4 فرم مربوط به بازیابی پشتیبان.......... 81
1-45-4 فیلترهای فرم..................... 81
2-45-4 دکمه های فرم..................... 81
46-4 فرم مربوط به تغییر پنل................ 81
1-46-4 فیلترهای فرم..................... 82
2-46-4 دکمه های فرم..................... 82
5 ERD های سیستم 83
1-5 اصلی.................................. 84
2-5 عمل ها................................ 94
3-5 روابط میان پزشکان و سرویس ها.......... 95
4-5 شرح حال برای عمل...................... 95
5-5 شرح حال کلی........................... 98
6-5 تخصیص دارو برای عمل................... 99
نتیجه گیری 100
منابع و ماخذ......................................... 101
در این پروزه بسیار سعی شد، تا از یکی از متدولوژی های تولید نرم افزار استفاده شود، اما با توجه به دانش اندک مجریان پروژه نسبت به یک متدولوژی واحد و نبود تجربه کافی، مراحل تجزیه و تحلیل پروژه براساس نیاز هایی که مجریان ضروری می دیدند انجام شد. در مراحل تحلیل، ابتدا USE Case های اصلی سیستم دستی جمع آوری شد، سپسBPM(business Process Model) های سیستم مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس UseCase ها مازول های برنامه (Form's) طراحی شدند. کمک دیگر Use Case ها نشان دادن ورودی ها و خروجی های (گزارشات) سیستم بود که بر اساس آنها ERD منطقی و سپس ERD فیزیکی بنا نهاده شد. شرح فنی ماژول ها نیز در ادامه نوشته شد تا براساس آن نرم افزار به مرحله تولید برسد.
در کشور ما صنعت نرم افزار یک صنعت نوپا می باشد، شاید سابقه تولید نرم افزار در ایران به بیش از 15 سال برسد، اما نباید این نکته را فراموش کنیم که ما همیشه مصرف کننده بوده ایم. زبان های برنامه نویسی، سیستم های عامل، بهبود دهنده های کامپایلر و چندیدن محصول بنیادین دیگر همه و همه را از دیگران دریافت کرده و استفاده نموده ایم. اگر نیازی به تغییر در این محصولات احساس کرده ایم همیشه به انتظار ارائه نسخه بعدی از سوی شرکت های تولید کننده نشسته ایم. کار های نرم افزاری که بصورت تیمی انجام میشوند به تازه گی رونق گرفته اند.
از این رو از طرف مجریان پروژه تصمیم گرفته شد تا این پروزه به صورت منفرد اجرا نشود، هر چند دو نفر نمی توانند یک تیم باشند، این حرکت می توانست روحیه کار تیمی را حد اقل در مجریان آن پرورش دهد.
از طرفی با آَشنایی قبلی مجریان نسبت به سیستم های درمانی از جمله کلنیک های جراحی تصمیم بر آن شد تا بنای این پروژه برپایه این سیستم ها باشد. برای نمود عملی این طرح تصمیم گرفته شد تا از اتتزاع دوری شود و کار عملا بر روی یک مرکز درمانی انجام شود. اما متاسفانه هیج یک از مراکز درشهر مشهد حاضر به همکاری در این زمینه نشدند. و پروژه براساس یک سری فرضیات بنا نهاده شد. البته کمک هایی همه شد که نمی توان از آنها چشم پوشید. با کامل تر شدن پروژه یک مرکز جراحی در شهر قم حاضر به همکاری شد که برنامه بوسیله سیستم RAS برای آنها نصب و راه اندازی شد و هم اکنون در مرحله آزمایش می باشد.
با توجه به فراگیر شدن صنعت نرم افزار و نیاز جامعه جهانی به این فناوری بالا (High-Tech) دانشجویان رشته نرم افزار می باید گام موثری در این راه بردارند. صنعتی که در کشور ما همچنان رنگ و بوی آماتور دارد.
سیستم عامل ویندوز یکی از محبوب ترین سیستم های عامل در دنیا می باشد، که در میان کاربران غیر حرفه ای بی رغیب است. کاربر به راحتی می تواند با آن ارتباط بر قرار نماید و از امکانات آن استفاده نماید. زبان های برنامه نویسی و نرم افزارهای پایگاه داده مختلفی برای آن طراحی و تولید شده اند، که توسعه نرم افزار های مختلف بر روی آن را از دیدگاه فنی بسیار آسان و راحت نموده است. پشتیبانی ویندوز از انواع شبکه های کامپیوتری خود یکی دیگر از معیار های انتخاب این سکو می باشد. در نهایت و با توجه به تمامی مزیت های ویندوز نباید این نکته را کتمان کنیم که ویندوز نه تنها برای مجریان این پروژه بلکه برای تمامی تولید کننده گان نرم افزار در ایران تنها انتخاب می باشد.
با توجه به نحوه کاربری این پروژه (در ادامه نوشتار در مورد آن بیشتر توضیح داده خواهد شده) برنامه بر روی یک شبکه محلی می باید استقرار یابد . بدین منظور از نسخه Windows Server 2003 برای سیستم سرور و برای ایستگاه های کاری از XP Windows استفاده خواهد شد.
زبان برنامه نویسی دلفی یکی از زبان های پر کاربرد و مفید برای تولید برنامه های سازمانی می باشد. دلفی از کامپایلر کامل شده پاسکال استفاده می کند. این زبان OOP را به صورت کامل پوشش می دهد و براساس طراحی کامپوننتی ساخته شده است. دلفی بر روی پلتفرم های ویندوز و لینوکس قابل استفاده می باشد. دو کتابخانه بزرگ VCL و CLX به ترتیب برای ویندوز و لینوکس طراحی شده اند.
دلفی قابلیت اتصال به انواع نرم افزارهای پایگاه داده را دارا می باشد. نرم افزار های مبتنی بر فایل مثل پارادوکس و اکسس و همچنین سرور های بانک اطلاعتی مپل اورکل و SQL Server از جمله این پایگاه های داده می باشند.
با توجه به استفاده از سکوی ویندوز و زبان دلفی نرم افزار SQL Server به عنوان یک گزینه خوب مورد توجه قرار گرفت . این نرم افزار یک RDBMS نسبتا قدرتمند می باشد نیاز به هزینه نگهداری زیادی نداشته و مقرون به صرفه می باشد(هزینه خرید آن در اکثر موارد صفر می باشد).
در نهایت استفاده از پایگاه داده رابطه ای SQL Server 2000 و زبان دلفی 7 بر روی سکوی ویندوز مورد تایید قرار گرفت.
معرفی Actor های سیستم
بیمار تنها مشتری در این سیستم می باشد، او محوری ترین نقش را در این سیستم ایفا می کند.
بیمار به پزشک مراجعه می کند. بر اساس نوع بیماری و اینکه او نیاز به انجام عمل جراحی دارد به یک مرکز جراحی یا بیمارستان معرفی می شود تا در آنجا مورد معالجه قرار گیرد. سایر نقش های این سیستم برای سرویس دادن به بیمار طرح می شوند.
در طول دوره درمان خدماتی به او ارائه می شود که باید بهای آنهعا را بپردازد. هر بیمار ممکن است از یم طرف یک یا چند سیستم بیمه مورد حمایت باشد، که در نتیجه باید در انجام محاسبات مالی بیمار تغییراتی صورت گیرد.
یک بیمار ممکن است برای چندین بار به یک مرکز مراجعه نماید. بنابراین باید برای وی یک پرونده پزشکی تشکیل شود. این سابقه می تواند در انجام اعمال احتمالی بعدی برای پزشکان معالج و در نتیجه خود بیمار مفید باشد.
مشخصات فردی
نوبت های بستری
اعمال انجام شده
سرویس های ردیافتی
داروهای مورد استفاده
اطلاعات مالی
اطلاعات همراهان
نام انگلیسی |
نام فارسی |
شرح |
DocNumber |
شماره پرونده |
شماره پرونده بیمار |
Lastname |
نام خانوادگی |
نام خانوادگی بیمار |
FirstName |
نام |
نام کوچک بیمار |
FatherName |
نام پدر |
نام پدر بیمار |
Gender |
جنسیت |
جنسیت بیمار |
MStatus |
تاهل |
وضعیت تاهل |
SHSH |
شماره شناسنامه |
شماره شناسنامه بیمار |
BornDate |
تاریخ تولد |
تاریخ تولد بیمار |
Age |
سن |
سن بیمار |
BornPlace |
محل تولد |
محل تولد بیمار |
MSH |
محل صدور شناسنامه |
محل صدور شناسنامه |
نام انگلیسی |
نام فارسی |
شرح |
Job |
شغل |
شغل بیمار |
JobPlace |
محل کار |
محل کار بیمار |
Addr |
آدرس |
آدرس محل سکونت بیمار |
Tel |
تلفن |
تلفن محل کار یا سکونت بیمار |
Relig |
مذهب |
مذهب بیمار |
تنها وظیفه او گرفتن اطلاعات شخصی و درمانی بیمار و ثبت آن اطلاعات می باشد.
پس از اینکه به بیمار خدمات ارائه شد و پس از بهبود او در هنگام ترک مرکز باید عملیاتی انجام شود که به آن ترخیص می گویند.
این نقش کاملا نظارتی می باشد.
در مراکز جراحی بیمار فقط برای انجام عمل معرفی می شود، معاینات اولیه پزشکی و سایر عملیات درمانی اولیه اکثرا در مطب شخصی پزشکان صورت می گیرد.
لیست اطلاعاتی که از یک پزشک نگهداری می شود به صورت زیر می باشد:
Use Case چیست؟
Use Case مدلی برای بیان یک رفتار می باشد. Use Case ها را می توان با روشهای مختلفی ایجاد کرد. امروزه استفاده از UML بسیار مرسوم می باشد. اما ایجاد Use Case به صورت نوشتاری همچنان از محبوبیت ویژه ای برخوردار است. کاربرد این گونه Use Case ها فقط برای روشن شدن ذهن خواننده می باشد. این Use Case ها اگر به صورت روان نوشته شوند بسیار تاثیر گذار خواهند بود. اما نرم افزار های مهندسی نرم افزار مانند Rational از ساختار Uml استفاده می کنند. زیرا این ساختار برای تولید نرم افزار در این گونه ابزار ها مفید می باشد.
با توجه به اینکه مجریان این پروژه از ابزار های تولید نرم افزار استفاده نکرده اند، Use Case ها فقط جنبه مستند سازی دارد. امید است که این Use Case ها در بیان روش های کار نرم افزار مفید واقع شوند.
در این نوشتار Use Case ها به دو دسته تقسیم می شوند:
1- Use Case های تعریفی : این نمونه برای تمامی ثبت های تعریف یکسان می باشد.
2- Use Case های عملیاتی : که با توجه به نوع عملیات این Use Case ها متفاوت می باشند.
دسته بندی | قالب سایت |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 2348 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 40 |
فهرست
عنوان صفحه
مقدمه ............................... 2
شکل ظاهری صفحات سایت .................
چکیده .............................. 11
محدودیت ها ......................... 12
ثبت نام ............................ 12
LOGIN کردن ......................... 18
LOGOUT کردن ....................... 22
SEARCH کردن ........................ 22
UPLOAD کردن ........................ 25
فهرست منابع ........................ 38
مقدمه :
دنیای عجیبی است که تکنولوژی های مربوط به آن تار جهان گستر "World Wide Web" اغلب بدون پشتیبانی کافی عرضه می شوند و کاربران این تکنولوژی همه روزه با واژگـان جدیدی بر خورد میکنند که باعث سر در گمی آنها می شوند. برای نمونه میتوان به رشد نرم افزارهای open source اشاره کرد که عبارتند از:
برنامه های که بتوان آنها را گسترش داد و یا تغییراتی در ساختار آنها ایجاد کرد
متداول ترین این برنامه ها سیستم عامل Unix و به طور خاص Linux می باشد. این برنامه ها با وجود ثبات و پایداری، دارای یک مشکل بزرگ است و آن دشوار بودن آموختن این برنامه ها می باشد. کمبود راهنماهایی که به زبان ساده این برنامه ها را به مبتدیان آموزش دهد باعث شده است که این دسته از نرم افزار ها از جایگاه واقعی خود دور نگاه داشته شوند. PHP یکی از زبانهای اسکریپتی open source است و ابزار مفیدی می باشد که تا کنون علی رغم سادگی استفاده از آن هنوز به صورت شایسته ای از آن استقبال نشده است.
PHP چیست ؟
PHP سال 1994 توسط Rasmus Lerdorf ایجاد شد و مخفف واژگان Personal Home Pages به حساب می آید. با گسترش قابلیت ها و موارد استفاده این زبان PHP در معنای Hypertext Preprocessor به کار گرفته شد. عبارت پیش پردازشگر (Preprocessor) بدین معنی است که PHP اطلاعات را قبل از تبدیل به زبان Html پردازش می کند.
مطابق مطالب سایت وب رسمی PHP که در آدرس http://www.php.net قرار دارد، PHP زبان اسکریپتی سمت سرویس دهنده Html Embeded , Cross-Platform ,(Server-side) می باشد.
سمت سرویس دهنده بودن PHP بدین معناست که تمام پردازشهای این زبان بر روی سرویس دهنده (Server) انجام می گیرد. یک سرویس دهنده در حقیقت یک کامپیوتر مخصوص می باشد که صفحات وب در آنجا نگهداری می شوند و از آنجا به مرورگر وب کاربران منتقل می شوند.
چگونگی ادامه این روند را در درس های آتی توضیح داده خواهد شد.
منظور از Cross-Platform بودن این زبان این است که بروی هر سیستم و با هر سیستم عاملی از قبیل : Unix, Windows NT, Macintosh, Os/2 اجرا میشوند. توجه کنید که منظور از سیستم عامل، سیستم عامل هایی می باشند که بر روی سرویس دهنده نصب می شوند. PHP نه تنها قابلیت اجرا بر روی هر سیستم عاملی را دارا می باشد بلکه برای منتقل کردن برنامه های آن از یک سیستم عامل به سیستم عامل دیگر احتیاج بــه تغییرات اندکی خواهید داشت و حتی در بعضی از موارد بدون احتیاج به هیچ تغییری می توانید یک برنامه به زبان php را از یک سیستم عامل به سیستم عامل دیگر منتقل کنید.
منظور از Html embeded بودن PHP این است که دستورات این زبان در بین کدهای html قرار می گیرند. بنابراین برنامه نویسی به زبان PHP کمی پیچیده تر از برنامه نویسی به زبان Html به حساب می آید.
PHP بر خلاف زبانهای برنامه نویسی (Programming Languages) یک زبان اسکریپتی (Scripting Language) می باشد به عبارت دیگر دستورات PHP بعد از رخداد یک رویداد (Event) اجرا می شوند. این رویدادها می توانند شامل ارسال یک فرم رفتن به یک URL مشخص و یا مواد دیگر باشند متداولترین زبان اسکریپتی زبان Java Script می باشد که معمولا برای پاسخ به رویدادهای کاربر در مرورگر وب بــه کار می رود تفاوت عمده Java Script با PHP در این است که Java Script یک تکنولوژی سمت سرویس گیرنده (Client-side) می باشد.
زبان هایی مانند Java Script یا PHP تفسیر شونده (Interpreted) نامیده میشوند. به عبــارت دیگر برای اجرا به یک مفسر مانند مرورگر وب احتیاج دارند. اما زبانهای برنامه نویسی مانند C یا Java بعد از ترجمه به زبان ماشین (Compile) به خودی خود قابل اجرا می باشند.جدیدترین نسخه PHP نسخه 4 این زبان اسکریپتی می باشد و کلیه فایل ها و کدهایی که توی این وبلاگ ارائه میشه تحت این نسخه کار میکنند. اما یک مشکل هست که اکثر سرویس دهنده ها از نسخه 3 استفاده میکنند. تفاوت این دو نسخه PHP بسیار اندک هست و تغییرات مهم عموما در مسیر اصلاح عملکرد این زبان صورت گرفته شده است.
چرا PHP ؟
اولین چیزی که می خواهم در موردش توضیح دهم این است که به چه علتی ما از PHP استفـاده می کنیم؟ PHP در مقایسه با تکنولوژی های مشــابه سریعتر بهتر و آسانتر است. از جمله تکنولوژی هــای مشابه برای طراحی یک سایت وب می توان به این موارد اشاره کرد :اسکریپت های Common Gateway interface) CGI) که معمولا به زبان Perl نوشته می شوند و ASP . مزیتی که PHP در مقــــابل HTML دارد این است که HTML یک سیستم حدود به حساب می آید و توانایی ایجاد ارتباط متقابل با کاربر را ندارد. یک صفحه HTML ساده توانایی پاسخ به اعمال کاربر را ندارد اما با استفاده از PHP شما میتوانید صفحاتی بر اساس سیستم عامل کاربر و یا تاریخ مشـاهده صفحه تنظیم کنید . همچنین PHP می تواند با فایل ها یا پایگاههــــــــای داده (DataBase) ارتباط بر قرار کند و بسیاری عملیات دیگر که HTML قادر به انجام به آنها نمی باشد.
شاید یک سوال برای شما به وجود بیاد که چــــرا یک طراح وب بهتر است که از زبان PHP به جای زبانهــای مانند CGI و ASP و یا JSP برای طراحی سـایت دینــــــــامیک استفاده کند؟
دلیل اول سرعت بیشتر PHP چه در برنامه نویسی و ایجاد برنامه هایی به این زبان و چه در اجرا می باشد . همچنین PHP برای یادگیری بسیار ساده می باشد و افــراد بدون نیاز به زمینه های قبلی در برنامه نویسی و تنهــا با یادگیری دستورات و راهنماهایی که وجود دارد می توانند این زبان را یاد بگیرند.
دومین دلیل این است که PHP به صورت اختصاصی تنها برای ایجاد صفحـات دینامیک طراحی شده است. امـــا Perl و VbScript و یا Java اینگونه نیستند و به همین دلیل PHP سریعتر و ساده تر از تکنولوژی های جایگزین می باشد.
چکیده :
این سایت که شامل 8 صفحه است . اعمال این صفحات به شرح ذیل است :
صفحه index.html کار ورود به صفحه اصلی سایت را بر عهده دارد.
صفحه home.php اصلی ترین صفحه سایت است که از طریق آن می توان به صفحه ثبت نام و آپلود کردن عکس ها وارد شویم. همچنین می توان از داخل این صفحه جست و جو نمود.
در صفحه view.php کاربر لیست عکس هایی را که از منو انتخاب کرده می تواند ببیند.
صفحه register.php کارگرفتن مشخصات کاربر و ثبت نام وی را بر عهده دارد.
و اما کاربر می تواند درصفحه upload.php که در این صفحه عمل آپلود کردن را کاربر می تواند انجام دهد.
در صفحه ی search.php مشخصاتی را که کاربر در صفحه home.php وارد کرده از جمله نوع ، سایز ونام عکس را گرفته و جست و جو را انجام می دهد.
در صفحه view2.php عمل بزرگنمایی عکس ها یی که چه در صفحه view.php و چه در صفحه ی search.php را انتخاب کرده ایم را نشان می دهد.
محدودیت ها :
اما در این سایت اگر کسی ثبت نام نکرده باشد نمی تواند از امکاناتی همچون :
بزرگنمایی عکس ها
آپلود کردن عکس ها
بهره ببرد.
ثبت نام :
در ابتدا من طریقه ثبت نام را برای شما توضیح می دهم که اگر کاربردرسایت عضو شود می تواند به طور کامل از تمام امکانات سایت استفاده کند.
برای ثبت نام کاربر باید به لینکی که در سمت چپ صفحه home.php یا iew.php که هردو این امکان را دارا هستند مراجعه کند. در زیر شکل این تصویر را می بینید :
با کلیک کردن بر روی این لینک کاربر صفحه register.php مشاهده می کند.
همانطور که در شکل می بینید در این صفحه مشخصات کاربر خواسته شده و کاربر باید تمام گزینه ها را وارد کند تا بتواند ثبت نام کند.در زیر کدهای مربوط به ثبت نام را برای شما شرح می دهم :
php
$name=$_POST ['name'];
$family=$_POST ['family'];
$age=$_POST ['age'];
$city=$_POST ['city'];
$username=$_POST ['username'];
$password=$_POST ['password'];
$password1=$_POST ['password1'];
$email=$_POST ['email'];
If (!get_magic_quotes_gpc())
{
$name=addslashes ($name);
$family=addslashes ($family);
$age=addslashes ($age);
$city=addslashes ($city);
$username=addslashes ($username);
$password=addslashes ($password);
$password1=addslashes ($password1);
$email=addslashes ($email);
}
if (trim($name) && trim($family) && trim($city) && trim($username) &&
trim($password) && trim($password1) && trim($email) )
{
$query="select username from user where username like'$username' ";
$link=mysql_connect("localhost","root","");
if(!$link)
{
die ("Could not Connect MYSQL");
}
mysql_select_db("Gallery") or die ("Could Not Open Gallery");
$result=mysql_query($query) or die (mysql_error());
if(!mysql_num_rows($result) || strlen($password)<17)
{
if(($password != $password1) || (strlen($password)<6))
{
$k=1;
echo 'Please check your password'.'';
}
if(!$k)
{
$password=sha1($password);
$query="insert into user values(";
$query=$query."'".$name."',";
$query=$query."'".$family."',";
$query=$query."'".$age."',";
$query=$query."'".$city."',";
$query=$query."'".$username."',";
$query=$query."'".$password."',";
$query=$query."'".$email."')";
mysql_query($query) or die (mysql_error());
mysql_close($link);
echo "
}
}
else
echo "Please Select The Other User Name. Beacause It's repeat ";
}
?>
ابتدا متد post اطلاعات را از فرمی که تمام مشخصات وارد آن شده به خود صفحه register.php ارسال کرده :
دسته بندی | زمین شناسی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 138 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 184 |
فهرست مطالب:
-تعریف علم زمین شناسی
- تاریخچه دانش زمین شناسی در ایران
- جایگاه زمین شناسی ایران
- رخدادهای زمین ساختی در ایران زمین (تکامل ژئودینامیکی در ایران)
- نئوتتیس
- زون البرز
- البرز
- تاریخچه چینه ای البرز
1- سازند سلطانیه
2- سازند باروت
3- سازند زاگون
4- سازند لالون
5- کوارتزیت کامبرین (راس)
6- سازند میلا
7- سازند جیرود
8- سازند مبارک
9- سازند دورود
10-سازند روته
11-سازند نسن
12-سازند الیکا
13-سازند شمشک
14-سازند دلیچای
15-سازند لار
16-سازند آبناک
17-سازند تیزکوه
18-سازند کرتا سه بالایی
19-سازند فجن
20-سازند زیارت
21-سازند کرج
22-سازندکند
23-سازند قرمز پایینی
24-سازند قرمز بالایی
25-نهشته های پلیوسن-کواترنری
26-کواترنری
- سنگ شناسی آذرین منطقه البرز
- نگرش به تصادم های تکتونیکی و جانوران گذشته منطقه مرکزی –غربی رشته کوه البرز در ایران
- زمین ساخت البرز
- نگاهی دیگر به تکتونیک محدوده البرز با تمرکز بر تهران
- جایگاه و ویژگی های زمین شناسی استان تهران
- نقش گسله شمال تهران در تکوین حوضه های رسوبی البرز مرکزی و ایران مرکزی
- نگاهی به تکتونیک البرز با تمرکز بر دماوند
- زمین شناسی اقتصادی
- زمین شناسی اقتصادی محدوده تهران
- زمین شناسی اقتصادی ناحیه شرق تهران
- زمین شناسی اقتصادی ناحیه دماوند
- ذخایر ومنابع معدنی موجود در ایران
- منابع اقتصادی ایران ازدیدگاه جهانی
- اطلاعاتی در مورد برداشت ها وچگونگی عملکرد در عملیات صحرایی
- گزارش کارصحرایی مناطق بازدید شده
- جلسه اول :فیروز کوه
- جلسه دوم: خسروان
- جلسه سوم: کند
- جلسه چهارم: افجه
- جلسه پنجم: لالون
- جلسه ششم: امامزاده داود
- جلسه هفتم: کرج
- جلسه هشتم: روته
- جلسه نهم: شرق زیاران
- جلسه دهم: گردنه امامزاده هاشم –دماوند
- GPS به زبان ساده
- GIS (مبانی دورسنجی)
- ضمیمه عکس
- ضمیمه مقالات
- ضمیمه نقشه ها
- منابع
- تعریف علم زمین شناسی:
علوم زمین به معارف یا شناختهایی اطلاق می شود که مسائل مربوط به زمین از قبیل: منشا آن ساختمان ترکیب وتحولات گذشته وحال و.. را مورد مطالعه قرار میدهد. هدف این علم ،شناسایی ومطالعه تئوری های پیدایش زمین، وضعیت زمین در فضا ،تاریخ زمین شناسی، شکل وابعاد زمین ،مشخصات فیزیکی وشیمیایی، مواد تشکیل دهنده آن، بررسی عواملی که در وضعیت زمین تاثیر دارند و درآخر مطالعه شناسایی مواد مفید زمین ونحوه اکتشاف واستفاده از آنهاست.
-علم زمین شناسی و ارتباط آن با سایر علوم:
شیمی |
فیزیک شیمی |
فیزیک |
||
|
ژئوشیمی |
|
ژئوفیزیک |
|
بیوشیمی |
|
زمین شناسی |
|
استروفیزیک |
|
ژئوبیولوژی |
|
جغرافیای قدیم |
|
بیولوژی |
|
زمین شناسی تاریخی |
|
نجوم |
-تاریخچه دانش زمین شناسی در ایران:
بشر از گذشته های دور به این واقعیت پی برده که استفاده بهینه از زمین می تواند در برقراری تعادل و سیاست خودکفایی، انسانها و کشورها ،نقش بسیار سازنده ای داشته باشد. استقلال سیاسی ،اقتصادی و حتی فرهنگی کشورها در گرو استفاده صحیح از زمین است در نتیجه مطالعات زمین شناسی یکی از بنیادیترین برنامه های دولتهاست که پایه گذار علومی به نام علوم زمین شده که در حال حاضر در بسیاری از مسائل رومزه تا مسائل پیچیده تکنیکی ،جایگاه بالایی پیدا کرده در بسیاری از کشورهای دنیا مراکز تحقیقاتی و اجرایی گسترده ،گاهی در حد یک وزارتخانه در این زمینه مشغول فعالیت هستند تا بتوانند به سوالهای موجود در مورد زمین، نحوه تشکیل ونحوه کاربرد برتر مواد معدنی بررسی و تحقیق کنند. به طوریکه امروزه زمین شناسی علم مستقلی شده که باسایر علوم پایه مثل فیزیک، شیمی، ریاضی، پیوند تردیک دارد وهم چنین با نجوم تا برای ایجاد محیط امن وسالم رسالت خود را به نحو احسن انجام دهد.در ایران هم این کار از وظایف دولتی است که این مهم برعهده سازمان زمین شناسی کشور است.
پیشرفت زمین شناسی در ایران مقاطع متفاوتی را طی کرده که به اختصار عبارتند از :
1-مقطع زمانی معدن کاری کهن: که در ایران به عنوان معدن کاری شدادی معروف است
2-مقطع پیدایش نفت در زاگرس: از این زمان بررسی های زمین شناسی خصوصا در ناحیه زاگرس روند اصولی و استاندارد پیدا کرد ولی متاسفانه در سایر نقاط ایران روش های معدن کاری کهن همچنان مرسوم بود.
3-مقطع فعلی: که به لحاظ ضرورت های انکار ناپذیر قانون تاسیس سازمان زمین شناسی در 1338 تصویب واین سازمان از سال 1341 فعالیت های خود را آغاز کرد و تاکنون هم ادامه یافت که در نتیجه تلاش های به عمل آمده در حال حاضر از سطح کشور که با 121 برگ نقشه پوشیده می شود اطلاعات جامعی را داریم و از حدود 70% رویه سطح کشور هم اطلاعات زمین شناسی به مقیاس قابل دسترسی است.
جدا از نقشه های زمین شناسی بخشی از اطلاعات به پژوهشها و اکتشافات معدنی اختصاص دارد. جدا از سازمان زمین شناسی که وظیفه اصلی مطالعات زمین شناسی را بر عهده دارد مراکز آموزش عالی، وزارت نفت،وزارت نیرو و… متناسب با اهداف خودشان در زمینه فعالیت زمین شناسی حضور دارند. استفاده از منابع موجود از طریق سایت اینترنتی سازمان زمین شناسی www.GSI.org.IR و پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور به آدرس www.NGD.IR قابل دسترسی است.
-جایگاه زمین شناسی در ایران:
بر این باور هستیم که ایران در بخش میانی کوهزاد آلپ-هیمالیا است که از سواحل شرقی اقیانوس اطلس آغاز می شود و پس از عبور از قسمتهای جنوبی اروپا، از آلپ ،مجارستان ،ترکیه و ایران و افغانستان ، تبت ، برمه تا جزایر اندونزی در کنار اقیانوس آرام ادامه دارد. در مورد نحوه تشکیل کوهزاد آلپ- هیمالیا دو فرضیه یا تئوری وجود دارد:
الف) بزرگ ناودیس تتیس :(ژئوسنکینال ها)
در این نظریه تصور بر این است که در 5/1 تا 8/0 میلیارد سال پیش در سطح کره زمین یک ابر قاره یا بزرگ زمین به نام Megagea (مگاژا) وجود داشته ولی در این زمان در اثر پدیده اشتقاق(Rifting or spreding) ابر قاره یاد شده به دو قاره جداگانه تقسیم شده که به قاره جنوبی گندوانا Gond wana و به قاره شمالی Eurasia یا اراسیا و برای اقیانوس از این اشتقاق با الهام از الهه اقیانوسها تتیس گفته شده این زمین شناسان تتیس را زادگاه کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا گزارش کرده اند. براساس این فرضیه ،کوههای البرز ،در شمال ایران به لحاظ داشتن سنگهای آتشفشانی گسترده نوع ایوژئوسنکینال (دارای سنگهای آتشفشانی ) است. زاگرس به دلیل نداشتن سنگهای دولکانیکی از نوع ژئوسنکینال است و بالاخره ایران مرکزی توده ای مقاوم به نام (Median mass) یا توده میانی است. اما این نظریه در مورد ایران و شرایط آن صدق نمی کند ودلایل آن عبارتند از:
1- سنگهای پرکامبرین پسین تا (تریاس میانی ) در محیط های کنار قاره ای وحتی محیط های قاره ای وتبخیری انباشته شده اند و در بعضی از مقاطع زمانی نسبتا طولانی، هیچ گونه نشانه ای از رسوبگذاری و محیط های بزرگ ناودیسی، در زمان گذشته شده وجود ندارد.
2- سنگهای(تریاس پسین) در محیط های کولابی و مردابی انباشته شده اند نه در بزرگ ناودیس ،در نتیجه تکمیل حوضه های رسوبی ایران با نظریه بزرگ ناودیس ها هماهنگی ندارد.
ب) نظریه تکتونیک صفحه ای (P.T):
براساس این نظریه البرز ایران مرکزی متعلق به قاره اوراسیا وزاگرس متعلق به قاره گندوانا است. 3 عامل در ارائه این تئوری نقش داشته اند : 1- تفاوت چینه شناسی سنگهای با سایر نقاط ایران 2-وجود سنگهای افیولیتی در امتداد راندگی اصلی زاگرس خصوصا در دو ناحیه کرمانشاه ونی ریز 3-وجود کمان ماگمایی(Magmatic ARC) ارومیه –بزمان
اضافه می کنیم که این زمین شناسان بر این باور هستند که در محل راندگی اصلی زاگرس اقیانوسی وجود دارد که همراه با افیولیت زایی (تشکیل پوسته اقیانوسی) است اما در زمان کرتا سه پسین این اقیانوس بسته شده و در اثر فرورانش پوسته اقیانوسی به زیر پوسته ایران مرکزی فرورفته ودر اثر ذوب آن کمان ماگمایی ارومیه- بزمان تشکیل شده است.
وجود یک اقیانوس بین ورقه زاگرس و ایران مرکزی، حتمی است. ولی بسیاری از ویژگیهای ورق ایران مرکزی و البرز مشابه زاگرس و عربستان است که حاکی از پیوند و تعلق ایران مرکزی و البرز به قاره گندوانا است. معهذا مروری بر تاریخچه زمین شناسی ایران مرکزی و البرز نشان می دهد که بخش از ایران در فاصله پرکامبرین تا تریاس پسین در حاشیه شمالی قاره گندوانا بوده ولی در زمان تریاس پسین از قاره گندوانا جدا و به قاره اوراسیا ،متصل شده و به همین لحاظ از تریاس پسین تا ، البرز وایران مرکزی ویژگی های اوراسیایی داشته وبالاخره از کر تا سه به بعد، هر دو قاره اورسیا و گندوانا ، ویژگیهای مشترک اورسیایی-گندوانایی پیدا کردند
رخدادهای زمین ساختی در ایران زمین (تکامل ژئودینامیکی در ایران):
براساس داده های مغناطیس دیرینه و زمین ساخت دیرینه، 4 صفحه قاره ای در ایران تشخیص داده شده است که عبارتند از:
صفحه ایران ،صفحه توران (اروپا آسیا)، صفحه عربستان (گندوانا) و صفحه هیرمند (افغانستان).
ایالتهای فلززایی موجود در ایران را میتوان نتیجه شرایط حاصل از زمین ساخت کششی( تشکیل کافت ها و اقیانوس ها ) و فشارشی (کمربند های کوهزایی) حاکم بین این صفحات دانست. ضمنا مرز صفحه ایران با صفحه توران توسط خط در شمالی ایران مشخص می شود (شکل).برخورد بین صفحات ایران وتوران در پایان تریاس میانی رخ داده است (لنش واشمیت 1984).خط درز ایران- توران از جنوب شرق کپه داغ شروع واز طریق لبه شمالی بینالود بطرف دریای خزر جنوبی کشیده می شود که از روی بقایای افیولیتی قابل تشخیص است.
مرز میان صفحات ایران زمین و عربستان توسط روراندگی زاگرس مشخص می شود. علوی مرز بین این دو صفحه را در 200 کیلومتری شمال روراندگی زاگرس و در محل فرورفتگی های موجود بین سنندج- سیرجان وسهند- بزمان (کمبرند آتشفشانی ایران مرکزی )می داند. برخورد بین این دوصفحه در میوسن رخ داده است. مرز بین صفحه ایران وصفحه هیرمند بخوبی مشخص نیست. فورستر (1978) و اوهانیان (1983) مجموعه های افیولیتی واقع در شرق ایران را مرز بین این دوصفحه می دانند. برخورد این دو صفحه در کرتاسه بالایی رخ داده است.
بطور کلی تکامل ژئودینامیکی در ایران به قرار زیر است:
پالئوتتیس :
مرز بین ایران وصفحه توران توسط خط درز شمالی ایران که زمان رخداد واریسکن تا اوایل کامبرین تشکیل گردیده است مشخص میشود. محل این خط درز از روی بقایای افیولیتی مربوط به پالئوزوئیک که در امتداد آن یافت می شود مشخص می گردد. این مجموعه های افیولیتی در واقع بقایای پالئوتتیس (پالئوزوئیک) می باشند که طی تریاس بالایی (یا پرمین بالایی) در نتیجه فرورانش صفحه اقیانوسی پالئوتتیس وبرخورد صفحه اقیانوسی پالئوتتیس و برخورد صفحه گندوانا و صفحه آنگارالند (اشتوکلین 1974)جایگزین شدند. بقایایی از این اقیانوس در شمال غرب بینالود بصورت فرورفتگی خزر که در واقع یک اقیانوس برجای مانده است مشاهده میشود. بر اساس داده های مغناطیسی دیرینه، موقعیت فعلی بخش شمالی ایران زمین همانند موقعیت آن در کرتاسه می باشد (ونسینک و وارکمپ 1980) :بجز آنکه در مزوزوئیک در این منطقه اقیانوس پالئوتتیس وجود داشته است.
نئوتتیس:
طی زمان پرکامبرین و پالئوزوئیک، ایران زمین وعربستان بخشی از گندوانا بوده اند وتوسط اقیانوس پالئوتتیس از صفحه توران جدا می شده اند. در اواخر پالئوزوئیک یا اوائل تریاس با بازشدن اقیانوس نئوتتیس، ایران از عربستان جدا شده و در پایان تریاس میانی با صفحه توران برخورد نموده است. فرورانش صفحه اقیانوسی عربستان به زیر صفحه ایران زمین در اواخر کرتاسه آغاز گردیده و برخودر بین این دوصفحه در نئوژن به پایان رسیده است. این برخورد بیشترین تاثیر را بر روی زمین ساخت ایران داشته است. در مسافتی بیش از 2000 کیلومتر، پوسته ضخیم شده و ضخامت آن در منطقه زاگرس به 50 تا 60 کیلومتر رسیده است (گیس وهمکاران 1984).
در کمربند ارومیه-دختر(کمربند آتشفشانی ایران مرکزی یا سهند بزمان)،کانسارهای مس پورفیری درجنوب شرقی منطقه که در آن صفحه اقیانوسی دارای شیب بیشتری است واقع می باشند (گیس وهمکارکان 1984).عکاشه و برکهمر (1984) دریافتند فاصله بین کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر و تراست اصلی زاگرس از جنوب شرق بطرف شمال غرب افزایش می یابد و نتیجه گیری نموده اند که در شمال غرب، صفحه اقیانوسی دارای شیب کمتری است.
در نظریه جدیدتر جلینی (2000) و وستفال و همکاران(2003) به تشکیل نئوتتیس 2 در شمال ایران مرکزی اشاره می کنند وکمربند آتشفشانی شمال غرب (ارومیه –دختر) را حاصل فرورانش نئوتتیس دوم به زیر ایران مرکزی می دانند که تا پلیو-پلیستوسن ادامه داشته است .
بطور کلی تکامل ژئودینامیکی ایران را می توان نتیجه رخدادهای زمین ساختی در مناطق زیر دانست:
1)شمال ایران باز وبسته شدن اقیانوس هرسینین (پالئوتتیس ) بین صفحه توران در شمال وصفحه ایران مرکزی شرقی در جنوب.
2)جنوب غرب و شمال غرب ایران، باز وبسته شدن اقیانوس نئوتتیس بین صفحه ایران در شمال و صفحه عربستان در جنوب.
3)منطقه مکران، فرورانش پوسته اقیانوسی عمان (بقایای نئوتتیس) به زیر ایران.
4)شرق ایران، باز و بسته شدن اقیانوس واقع بین بلوک هیرمند در شرق وبلوک لوت در غرب.
5)غرب لوت، باز وبسته شدن اقیانوس واقع در غرب صفحه لوت.
زون البرز:
کوههای البرز یک رشته شرقی –غربی نسبتا پیچ و خم دار را شمال ایران و جنوب دریاچه خزر تشکیل می دهد. رشته کوههای البرز خود بخشی از قسمت شمالی کوهزایی آلپ- هیمالیا در آسیای غربی به شمار می آید که از شمال به حوضه فرورفته خزر واز جنوب به فلات مرکزی ایران محدود می شود.
چینه شناسی:
براساس بررسی های داود زاده وهمکاران (1986) در فاصله زمانی پرکامبرین پیشین و پالئوزوئیک زیرین در البرز دورخساره متفاوت دیده می شود و رخساره های کم عمق تبخیری ، دولومیتی و آهکی کم عمق و رخساره رسوبات درازگودال است که رسوبات آواری و تخریبی شدید، رسوباتی از نوع فلیش و آتشفشانهای قلیایی و فوق قلیایی وحتی افیولیت را شامل می شود.واحدهای سنگی در پرکامبرین پسین البرز بیشتر کربناتهای قاره ای مانند سازندهای بایندورو دولومیت سلطانیه و.. هستند ولی در حد بالایی کامبرین پیشین وکامبرین زیرین در البرز واحدهای آواری یا تخریبی قرمز رنگ سازند زاگون و ماسه سنگهای لالون مشاهده می شوند که هر دو نهشته قاره ای بوده واز تخریب توده های گرانیتی ودگرگونی به وجود آمده اند.
رسوبات آهکی میلا که از کامبرین میانی تا اردویسین زیرین در البرز گسترش دارند شرایط دریای کم عمق و یک رخساره ابر قاره ای را نشان می دهند. جنبش های زمین ساختی کالدونی که یک فاز خشکی زایی بوده وسبب بالا آمدگی و بیرون زدگی وبیرون آمدن خزر جنوبی ونواحی البرز مرکزی از آب و در نتیجه نبود رسوبگذاری را در اردویسین بالایی – سیلورین و دونین زیرین سبب شده است.
افتخارنژاد (1359) معتقد است طی زمانهای سیلورین و دونین زیرین گسل عطاری البرز شرقی و غربی ومرکزی را جدا می کرده ولی در دونین بالایی، البرز شرقی و غربی با منطقه ایران مرکزی در ارتباط بوده است.
وجود افق هایی از فسفات به سن دونین بالایی در هر سه حوضه بیانگر این واقعیت است. نامبرده معتقد است در فاصله زمانی سیلورین تا دونین بالایی البرز غربی و مرکزی همراه با زاگرس به صورت یک بلوک در آمده و از البرز شرقی جدا شده است و در این فاصله زمانی در بخش وسیعی از البرز شرقی و ایران مرکزی رسوبگذاری ممتدی صورت گرفته است وسازندهای نیور،پادها ،بهرام و.. به وجود آمده است.
در فرورفتگی خزر رسوبات زغال دار ژوراسیک زیرین چند برابر رسوبات معادل خود در قسمت مرکزی ویال جنوبی رشته کوههای البرز ضخامت دارد.این فرورفتگی تا دوره کرتا سه ادامه داشته و گسترش فعالیت آتشفشانی کرتا سه به آن محدوده می شود. در کرتا سه با بالا آمدن البرز مرکزی، جدا شدن فرورفتگی جنوبی از فرورفتگی شمالی خزر شروع می شود. طی زمان پالئوسن جنبشهای واقعی که چین خوردگی البرز را به وجود آورده رخ داده وموجب تبدیل بخش شمالی البرز به خشکی گردیده است. در صورت که فرورفتگی جنوبی، البرز گسترش یافته و همراه با فرورفتگی ایران مرکزی بیش از چهار کیلومتر سازندهای آتشفشانی زیردریایی به سن ائوسن به وجود آمده است. دومین فاز کوهزایی در اوایل یا اواسط الیگوسن موجب مرتفع تر شدن البرز و فرسایش بیشتر قسمت مرکزی کمربند البرز گردید. در پی آن فرونشستهای سریع و انباشته شدن رسوبات ضخیم مولاسی در زمان میو-پلیوسن و دوره کواترنری حادث شده است.
ماگماتیسم و متامورفیسم:
در پالئوزوئیک وابتدای مزوزوئیک فعالیت های آتشفشانی چندان مهمی رخ نداده است.ولی آتشفشان زیردریایی بسیار قوی ومهمی که گدازه های آن اساسا آندزیتی بوده شاخص یال جنوبی البرز در ائوسن است.
جایگاه تکتونیکی:
رشته کوههای البرز بخش حاشیه فلات چین خورده وسیع ایران را تشکیل می دهند که ساختار آن نتیجه دو کوهزایی مهم است. یکی کوهزایی پرکامبرین (آسینیتیک) که این دوره اساسا بوسیله دگرگونی که بهم پیوستگی و سخت شدن پی سنگ ها را در پرکامبرین منجر شده ونبودهای مهم چینه شناختی مربوط به قبل از دونین وقبل از پرمین که به جنبشهای کوهزایی ویا ناآرامی های خشکی زایی به سن کالدونین یا هر سی نین نسبت داده شده مشخص می شود. دوم کوهزایی آلپی مربوط به دوران مزوزوئیک وسنوزئیک.
کانی زایی:
از مهمترین مواد معدنی شناخته شده در این رشته جبال می توان به ذخایر سرب روی ،مس ،کمی مولیبدن، بوکیست، رسهای نسوز، فسفات رسوبی، ذغال سنگ
.لاتریت، منگنز، فلورین ،باریت آلونیت، سیلیس و..اشاره نمود.
البرز:
پهنه رسوبی- ساختاری البرز شامل بلندی های شمال صفحه ایران است که به شکل تاقدیسی مرکب (Anticlinorium) در یک راستای عمومی خاوری- باختری، از آذربایجان تا خراسان، امتداد دارد.
از نگاه زمین ریخت شناسی مرز شمالی البرز منطبق بر تپه ماهورهای متشکل از نهشته های ترشیری و دشت ساحلی خزر است. ازنگاه زمین شناختی مرز شمالی البرز محدود به زمین درزتتیس کهن است که از برخورد سنگ کره قاره ای البرز با سنگ کره توران درتر یاس پسین به وجود آمده است.ولی در بیشتر نقاط محل زمین مرز با ورق های رانده شده از شمال به جنوب پوشیده شده است. حد جنوبی البرز چندان روشن نیست. گسل تبریز (علوی ،1991) ،آنتی البرز (ریویه 1941) گسل گرمسار (بربریان 1375)گسل سمنان (نبوی 1365) وگسل عطاری (علوی نایینی ،1972) مرز جنوبی البرز دانسته شده اند. ولی چنین به نظر می رسد که مرز شاخصی در مرز جنوبی البرز وجود نداشته باشد وگذر از پهنه ایران مرکزی به پهنه البرز تدریجی باشد. از نظر کوه نگاری، مرز باختری البرز تا قفقاز کوچک و مرز خاوری آن تا کوه های پاراپامیسوس افغانستان (علوی 1991) گسترش دارد.
فراوانی سنگ های آتشفشانی و آذرآواری ترشیری، در دامنه جنوبی البرز سبب شده بود تا در نخستین نقشه زمین ساخت اروپا (خاین،1972) البرز بخشی از بزرگ ناودیس قفقاز –ترکیه دانسته شود. ولی وجود سنگ های ماگمایی همسان با آن در دیگر نواحی ایران و به ویژه بادست یابی به یافته های بیشتری از زمین شناسی ایران، یقین شد که بسیاری از واحدهای سنگ چینه ای البرز و ایران مرکزی از دیدگاه رخساره و شرایط تشکیل همانند اند به گونه ای که البرز را می توان چین های حاشیه ای ایران مرکزی دانست که در شکل گیری آن برخورد دو صفحه ایران وتوران و پیامدهای آن نقش اساسی داشته اند. همسانی البرز با ایران مرکزی به ویژه در دامنه جنوبی بیشتر است ولی در دامنه شمالی تفاوت هایی دارد (اشتوکلین-1968 الف)
به ظاهر سرگذشت ساختاری وچینه ای البرز در همه جا یکسان نیست. به همین روجدا از واژه های جغرافیایی: البرز باختری ، البرز خاوری، البرز شمالی، البرزجنوبی،از نظر زمین شناسی از زیر زون هایی همچون ماکو-تبریز، رشت-گرگان،بینالود (نبوی 1355) وحتی کپه داغ یاد شده است که نیاز به بازنگری دارند.برای نمونه زون رشت-گرگان که شامل مناطق جنوبی دریای خزر است درشمال گسل البرز به گفته بهتر در شمال زمین درز پوشیده تتیس کهن قرار دارد و از این رو وابستگی آن به لبه جنوبی ورق توران به مراتب بیشتر است و یازون بینالود، خویشاوندی زمین شناختی بیشتری با ایران مرکزی دارد تا البرز.مهم تر آنکه شرایط زمین شناختی حاکم بر کپه داغ بر البرز متفاوت است و از این رو شمول آنها در البرز توجیه علمی قوی ندارد.
تاریخچه چینه ای البرز:
در بسیاری از گزارش های زمین شناسی کهن ترین سنگ های البرز را دگرگونی های جنوب گرگان (شیت های گرگان) دانسته اند. افزون بر آن، دگرگونی های اسالم-شاندرمن(کلارک وهمکاران ،1975) وگاهی نیز سازند بریر (گانسر و هوبر-1962) واحدهای سنگ چینه ای پرکامبرین البرز انگاشته شده اند. ولی امروزه یقیین شده است که این دگرگونی ها بیشتر سنگ های پالئوزوئیک و یامزوزوئیک هستند که در اثر زمین ساخت برخوردی تریاس پسین (رویداد سمیرین پیشین) و یا به طور همبری دگرگون شده اند. یافته های دیرینه شناختی امروز البرز ؛ گویای آن است که کهن ترین سنگ های رخمون شده البرز سازند کهر است که حاوی آکریتارک های نوپروتروزوییک پسین است.علوی (1991) با تکیه بر رخساره ها به ویژه زمین ساخت بر حوضه رسوبی البرز همه سنگ های البرز را به چندواحد زمین ساختی-چینه نگاشتی بزرگ و به شرح زیر تقسیم می کند.
1- توالی سکوی پرکامبرین پسین- اردویسین
2- سنگ های ماگمایی(درونی و بیرونی) اردوپسین میانی-دونین
3- توالی فلات قاره دونین- تریاس میانی
4- نهشته های پیش خشکی تریاس بالایی-ژوارسیک میانی
5- توالی فلات قاره ژواراسیک میانی-کرتاسه با دو رخساره ناهمسان در البرز جنوبی و شمالی
6- مجموعه ماگمایی البرز به سن سنوزوییک، با ترکیب شیمیایی کسیمی- قلیایی در البرز غربی –مرکزی وقلیایی در البرز شرقی
7- رسوبات همزمان با کوهزایی سنوزوئیک، با دو رخساره ناهمسان در البرز جنوبی و شمالی گفتنی است که هر یک از واحدهای یاد شده دربالا شامل چند یا چندین سازند است که همگی در شرایط زمین ساختی خاص، با شرایط رسوبی- زمین ساختی مشابه انباشته شده اند. در حد فاصله پرکامبرین پسین تا اردویسین پوسته قاره ای البرز جایگاه تکاملی دریای بر قاره ای (Epicontinental) کم عمق بوده است. بنا به گزارش اشتامفلی (1978) بربریان وکینگ (1981) سنگ های ماگمایی اردویسین –دونین معرف یک مرحله بازشدگی (opening stage) و جدایش (Breakup) سکوی پرکامبرین پسین- پالئوزوییک پیشین البرزاند. در تریاس پسسین سنگ کره قاره ای البرز و ورق توران برخورد کرده ودر اثر این برخورد ضمن پایان گرفتن حیات فلات قاره پدیده های فراخاست دگرگونی جایگیری توده های گرانیتوییدی انجام وحوضه های رسوبی پیش خشکی تریاس پسین- ژوراسیک میانی شکل گرفته اند. بررسی دیرینه جغرافیای البرز نشان میدهد که رسوبات پالئوزوئیک دامنه شمالی ستبر تراند ودر پاره ای نقاط همچون آمل کندوان ناپیوستگی رسوبی میان سنگ های پرمین و تریاس در کمترین اندازه است در ضمن ستبرای رسوبات زغال دارتر تریاس بالا- ژوراسیک میانی در دامنه شمالی چندین برابر دامنه جنوبی است و سنگ های کرتاسه بالایی حجم قابل توجهی سنگ های آتشفشانی دارند. این نکته ها نشان میدهند که در زمان های پالئوزوییک-مزوزوییک حوضه رسوبی دامنه شمالی البرز عمیق تر از دامنه جنوبی بوده است.در حالی که از سنوزوییک به بعد شرایط دیرینه جغرافیا تغییر عمده کرده و در حالی که در دامنه شمالی گسلش، راندگی وفراخاست روی داده، در دامنه جنوبی البرز دریای پسرونده کم ژرفا و در حال فرونشستی وجود داشته است که در آن چند هزار متر انباشته های آذرآواری- تخریبی همزمان با کوهزایی بر جای نهاده شده است.
البرز را میتوان براساس ویژگی های آن بر سه قسمت تقسیم کرد: 1) البرزشمالی 2)البرز مرکزی 3)البرز جنوبی
که در این مقال ما تنها به بررسی البرز مرکزی خواهیم پرداخت:
ردیف چینه شناسی بخش جنوبی البرز مرکزی مشتمل بر سنگ هایی با ضخامت حدود11000 تا 13000 متر و باسن از پرکامبرین پسین تا کواترنری است. واحدهای سنگی رخ نموده در منطقه مورد مطالعه از قدیم به جدید به اختصار در زیر شرح داده میشوند.
1-سازند سلطانیه کامبرین – پرکامبرین :
بر روی سازند کهر با ناپیوستگی (unconformity) ردیف ضخیم پرکامبرین پسین –کامبرین (2500 متر) قرار گرفته است که از رسوبات الپی نریتیک و یا قاره ای مشتمل برماسه سنگ های قرمز،شیل ها، دولومیت ها و مختصری سنگ آهک سازندهای سلطانیه ،باروت،زاگون، لالون ومیلا تشکیل شده است. سازند سلطانیه (ج.اشتوکلین،اروتنر .م.ح.نبوی،1964) قدیمی ترین واحد سنگی شناخته شده ردیف مزبور در منطقه مورد بررسی است و اگر چه رخنمون های کوچک وغالبا گسله و خرد شده ای از دولومیت های آن در نقشه زمین شناسی چهارگوش تهران با مقیاس …،250:1 :1 و در جنوب روستای مبارک آباد نشان داده شده است ولیکن جدیدا برونزد دیگری در شمال رودهن ونیز شرق روستای آبعلی برداشت شده که گسترش و ضخامت بیش تر (حدودm 200) و ترتیب چینه شناسی بهتری را نشان میدهند واز دولومیت های ریز بلور به رنگ خاکستری روشن ضخیم لایه تا توده ای شکل گاهی چرت دار تشکیل گردیده اند (وحدتی،1376) در منطقه مورد بررسی مرز زیرین این سازند برونزد ندارد ولی گذر آن در سمت بالا به سازند باروت پیوسته است و با پیدایش اولین لایه متمایز سیلت سنگها و شیل های رنگارنگ سازند باروت مشخص می گردد.سن سازند سلطانیه را پرکامبرین پسین (وندین) تا کامبرین پیشین تعیین نموده اند.
2-سازند باروت کامبرین:
برونزدهای سازند باروت، معمولا در شمال گسل مشا-فشم ظاهر گردیده ولیکن در برداشت های جدید در جنوب لتیان و شرق روستای آب علی نیز تشخیص داده شده است وغالبا از شیل ها وسیلت سنگ های میکادار قرمز تیره ،بنفش وسبز رنگ گاهی دارای درون لایه های آهک متبلور آلگ دارسیاه رنگ ونیز دولومیت های چرت و آلگ حفره دار زردرنگ تشکیل شده است. بیش ترین گسترش این سازند به شکل هسته یک تاقدیس در منطقه شرق میگون تا زاگون و با ضخامت حدو250 تا 350 قابل متر مشاهده است. در دره روته ونیز رخنمون های شمال افجه وکند بخش تحتانی این سازند دارای دولومیت بیشتری می باشد و از شیل های سبز تیره و یا سیاه متناوب با دولومیت های تیره رنگ ضخیم لایه تا توده ای شکل و دولومیت های آهکی سیاه رنگ تشکیل گردیده ولذا با نشانه و در محدوده ای جداگانه نشان داده شده اند.
مرز بین سازند باورت وسازند زاگون فوقانی، پیوسته و تدریجی است و با نازک تر شدن تدریجی درون لایه های دولومیتی و نیز بیشتر شدن سیلت سنگ های قرمز رنگ مشخص می گردد و بر راس آخرین لایه دولومیتی ضخیم سازند باروت منطبق است.در قسمت شرق تهران، فسیلی در سازند مزبور یافت نشده ولیکن در مناطق شرقی تر ، در شمال جابان، فسیلهایی کاملا متبلور شده اند از طبقات سنگ آهکی سازند باروت توسط آلنباخ (1966) گزارش شده که با فسیل .Biconulites sp (مشخص کامبرین زیرین) قابل مقایسه است . این فسیل در آروه نیز توسط اشتایگر (1966) از طبقات با موقعیت چینه شناسی مشابه بدست آمده است.
3-سازندزاگون (کامبرین زاگون):
برونزدهای سازند زاگون با مشخصاتی ثابت از میگون تازاگون (ضخامت حدود 450m) ونیز در شمال روستای آردینه (همگی در شمال گسل مشا-فشم)گسترش دارند ولیکن در برداشت های اخیر در جنوب لتیان، جنوب آردینه و شرق روستای آبعلی نیز شناسایی شده اند ولیکن با ضخامت هایی به مراتب کمتر. این سازند در ناحیه برش الگو (روستای زاگون) به چهار عضو به ترتیب از پایین به بالا تقسیم شده است .عضوA (حدود 100m) متشکل است از شیل های آهکی و مارن های رسی نرم قرمز تیره یا بنفش معمولا خیلی نازک لایه که در نقاط بسیاری به طور محلی دارای درون لایه های خیلی نازک سنگ آهک خاکستری هستند.عضوB (حدود 50m ) با ماسه سنگهای ریز تا متوسط دانه قرمز- بنفش با لایه بندی به ضخامت 60-50 سانتی متر و سیمان کمی آهکی مشخص می گردد عضو C (حدود 160 متر) متشکل است از سیلت سنگ های نرم قرمز تیره میکا دار با لایه بندی به ضخاتم 20-30 سانتی متر که به سمت بالا درون لایه هایی به ضخامت 2-1-1 متری ماسه سنگ صورتی در آن ها ظاهر می شود. عضو D (حدود 120m) با ماسه سنگ های خیلی متراکم صورتی یا سفید با لایه بندی به ضخامت 60-50 سانتی متر مشخص می گردد که متناوب با لایه های نازک سیلت سنگ ها و ماسه سنگ های به رنگ قرمز تیره هستند که ایجاد نوارهای متناوب سفید وقرمز رنگ شاخصی نموده است. سازند زاگون درسمت بالا با پیوستگی تدریجا تبدیل لالون می گردد ومعمولا مرز مربوطه درراس بالاترین طبقه سیلت سنگ قرمز رنگ متمایز قرار داده میشود. فسیلی در این سازند یافت نشده ولیکن موقعیت چینه شناسی آن سن کامبرین پیشین را پیشنهاد می نماید.
4-سازندلالون
ماسه سنگهای قرمز رنگ آرکوزی دانه متوسط سازند لالون بالابندی به ضخامت از 40 تا 80 سانتی متر و با مشخصات سنگ شناسی ثابت وضخامت حدود 600m در برش الگو در جنوب روستای لالون گسترش وسیعی در سرتاسر منطقه دارد. طبقه بندی متقاطع (کراس بدینگ) به فراوانی دیده می شود. طبق بررسی های میکروسکوپی 70تا 80 % دانه های جور شده ،کوارتز و 10تا 15% فلدسپات میباشد. دانه های چرت، سنگ آتشفشانی بازیک وسنگهای دگرگونه درجه پایین نیز به مقدار کم دیده می شود که در زمینه ای کائولینیتی وقرمز رنگ سرشار از اکسید های آهن قرار گرفته اند. در بخش بالای سازند، یک زون سنگی نرم فرسایش با ضخامت حدود 50 تا 35m اعداد یا همه فارسی باشند یا همه انگلیسی گسترش یافته که شامل سیلت سنگهای آهکی متناوب با شیل های قرمز، بنفش یا سبز خیلی نازک لایه رنگارنگ می باشد.
در ماسه سنگهای سازند لالون هیچ فسیلی پیدا نشده است. اما در نواحی شرقی تر (شمال سربندان) معمولا در بخش های بالایی شیلی –سیلتی آثار فسیل کروزیانا مشاهده شده ورده پای تریلوبیت مربوط به کامبرین زیرین-میانی و از گروه ردلیچیا پیدا شده است.
5-کوارتزیت کامبرین (سابقا کوارتزیت راس)
بر روی بخش شیلی-سیلتی راس سازندلالون، با همبری سنگ شناسی ، ضخامتی در حدود 50m از کوارتزیت وماسه سنگهای فلدسپات دار خیلی سخت وفشرده کوارتزیتی سفید رنگ بالایه بندی به ضخامت 80 تا 60 سانتی متر قرار گرفته است که سابقا به عنوان کوارتزیت راس وجزئی از سازند لالون تصور می شده اند. ولیکن امروزه تمایل بیشتر بر این است که کوارتزیت های مزبور، پیشرونده و مربوط به قاعده سازند میلا در نظر گرفته شوند.
6-سازندمیلا
از پنج عضو سازند میلادر برش الگو، در میلا کوه دامغان در محدوده نقشه شرق تهران و در رخنمون های جنوب روستاهای روته، زاگون، لالون و آبنیک (آبناک).تنها عضو اول (تحتانی) سازند مزبور با ضخامت حداکثر 150m (دره جاجرود) تشخیص داده شده است.که از مارن متورق دولومیتی زرد رنگ ودولومیت های سیاه رنگ و دولومیتهای آهکی تشکیل شده اند. بین این رسوبات ورسوبات پالئوزئیک بالایی یک وقفه عظیم رسوبی وجود دارد و سازند جیرود با ناپیوستگی روی آنها قرا رگرفته است ودر جنوب روته آسرتو قرارگیری سازند فجن بر روی عضو اول را نیز گزارش نموده است.
در شمال آردینه ونیز شمال وشرق مبارک آباد عضو پنجم با ضخامت حدود 100m و متشکل از ماسه سنگ ها و سیلت سنگهای قرمز یا سبز متناوب با شیل های رنگارنگ و اکثرا به رنگ های سیاه یا سبز با ناپیوستگی فرسایشی خفیف disconformity بر روی دولومیت های عضو اول قرار گرفته است. در عضو اول فسیلی یافت نشده است ولیکن این حقیقت که در ناحیه کرمان، تریلوبیت های کامبرین میانی زون Redlichia در بالای کوارتزیت راس سری داهو (سازند لالون) پیدا شده اند. پیشنهاد می نماید که دولومیت های عضو اول ناحیه البرز که جایگاه چینه شناسی مشابهی بر روی کوارتیزیت راس دارند نیز مربوط به کامبرین میانی باشند. عضو دوم نیز بدون فسیل است ولیکن در ناحیه دامغان، حاوی تریلوبیت های گروه Lioparella nd anomosarella واحتمالا مربوط به راس کامبرین میانی می باشد. فسیل های عضو سوم سن کامبرین پسین را پیشنهاد می نمایند و عضو چهارم شناسایی نشده است.اما این عضو در میلاکوه حاوی تریلوبیت هایی است که دلالت بر آشکوب بالایی کامبرین بالایی دارند.عضو پنجم در البرز مرکزی و نیز میلاکوه فاقد فسیل است اما می تواند مترادف با بخشی از ماسه سنگها و سنگ آهک صورتی رنگ دارای فسیل های اردویسین زیرین سازند لشگرک باشند که در فاصله کوتاهی از علم کوه پیدا شده است. در جنوب لتیان نیز در برداشت های اخیر، بروتردهای دولومیتی به رنگ خاکستری تیره سازند میلا(عضو اول) شناسایی شده است.
7-سازند جیرود
با بیشترین ضخامت (980m) در نواحی در بند تا گرمابدره رخنمون دارد و به چهار عضو به ترتیب از پایین به بالا به شرح مختصر زیر تقسیم شده است:
عضوA: با ضخامت حدود 140m
عضوB: ضخامت حدود 220m از سنگهای آهکی سیاه و سرشار از فسیل
عضو C: در نزدیکی دورود وجنوب گرمابدره دارای بیشترین ضخامت (170m) است
عضو D: ضخامت حدود 300m
8-سازند مبارک
با حداکثر ضخامت حدود 450m در شمال مبارک آباد واطراف امامزاده هاشم، رخنمون دارد که بر روی عضو A سازند جیرود قرار گرفته و به چهار زون سنگی تقسیم شده است واز سنگ آهکهای سیاه رنگ فسیل و یا اینترکلاست دار تشکیل شده و در بخش پایین آن، درون لایه های مارنهای سیاه رنگ دیده می شود. بر روی این سازند عموما با ناپیوستگی فرسایشی، برش های آهکی و سنگ آهکهای اواولیتی سازند الیکا قرار گرفته است. سازند مزبور را هم ارز زمانی عضوهای C,B سازند جیرود فرض می کنیم وسن این سازند را که بوینفرپیشین تعیین نموده اند.
9-سازند دورود :
در شمال شرق روستای دورود با ضخامت حدود 180m رخنمون دارد و به چهار زون سنگی تقسیم شده است و عمدتا متشکل است از ماسه سنگ ،سیلت سنگ، شیل های قرمز رنگ، گاهی دارای تناوب های سنگ آهک مارنی، کوارتزیت وکنگلومرای کوارتزیتی ودر اواسط آن، سنگ آهکهای فزولینیت دار خاکستری رنگ با ضخامت 50M تا 20 دیده می شود.
سن سنگهای آهکهای سازند دورود، پرمین پیشین است.ناگفته نماند که در حال حاضر زون سنگی تحتانی را مربوط به سازند دورود نمی دانند.
10-سازند روته :
در دره روته با ضخامت 230m عمدتا متشکل از سنگ آهکهای فسیل دار به رنگ خاکستری متوسط ، لایه ای تا توده ای شکل دیده می شود. در طبقات تحتانی وفوقانی سازند روته ، معمولا درون لایه های به ضخامت2M تا 1. سنگ آهن دیده می شود. فون های غنی این سازند، پیشنهاد سن پرمین پسین و بخصوص آشکوب مرغابین و شاید راس آشکوب داروازین را می کند که بیشتر با اواسط پرمین تطبیق دارد.
11-سازند نسن :
رخنمون خیلی کوچک سنگ آهکهای مارنی خاکستری نازک لایه سرشار از فسیل با ضخامت 9m در شمال مبارک آباد به عنوان سازند نسن در نظر گرفته شده است. که با ناپیوستگی ومرزی ضخیم از سنگ آهن روی سازند مبارک قرار گرفته است.فسیل ها دلالت بر سن پرمین بالایی دارند.
12-سازند الیکا :
سازند الیکا به 3 عضو به ترتیب از پایین به بالا تقسیم شده است:
-عضوA: تشکیل شده است از حدود 180 متر سنگ آهکهای مارنی خاکستری رنگ روشن ونازک لایه، متناوب با مارن های آهکی متورق. که در سطح آنها اثرات جانوران حفار و گاهی صدفهای پلسی پوددار(کلارایا) دیده می شود.درون لایه های سنگ آهک اواولیتی قرمز حاوی گاستروپودهای ریز وانتیر اسپارودایتهای شاخص و کنگلومراهای آهکی قرمز رنگ نیز مشاهده می گردد.
-عضوB: تشکیل شده است از حدود 180m تا 200m سنگ آهکها و سنگ آهکهای دولومیتی سخت وفشرده سیاه رنگ با لایه بندی نامشخص.
-عضو C: از ردیف یک نواختی از دولومیت های به رنگ خاکستری روشن ریز تبلور ،ضخیم لایه تا توده ای شکل تشکیل شده وضخامت های متغییری نشان می دهد (حداکثر 250m) سن احتمالی تریاس میانی را به این سازند نسبت می دهند.
دسته بندی | الکترونیک و مخابرات |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 224 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 244 |
پیشگفتار
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصههای مختلف اقتصادی، بازرگانی تاثیرات شگرف این پدیده را بیش از پیش نمایان ساخته است. مزایای فراوان اقتصادی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد و بازرگانی شامل صرفهجویی هزینه مبادلاتی، افزایش بهرهوری بنگاه و صنعت، تغییر فرایندهای مدیریت و تولید بنگاههای اقتصادی، کاهش هزینه جستجو، دسترسی بیشتر و آسانتر و ارزانتر به اطلاعات، کاهش محدودیت های ورود به بازار، شمار بیشتر عرضه کنندگان، افزایش رقابت، کاهش سود انحصاری ، کاهش هزینه تمام شده و قیمت کالا و تسهیل تجاری موجب توجه روزافزون به این پدیدة نوین شده است.
سازمانهای بین المللی به رهبری سازمان ملل و سازمان های وابسته به آن همانند UNCTAD و UN/CEFACT طی چند سال گذشته، با ارایه استانداردها و راهبردهای پیشنهادی به کشورهای عضو، اقدامات عملی برای توسعه تجارت الکترونیکی و زیرمجموعههای آن یعنی بانکداری الکترونیکی، حمل و نقل الکترونیکی بیمه الکترونیکی و ... در جهان به عمل آوردهاند. دولتها نیز اقدامات گستردهای برای توسعه تجارت الکترونیکی انجام دادهاند. برخی دولتها در کشورهای پیشرفته با بسترسازی حقوقی، قانونی، اقتصادی، فنی، مخابراتی و ارتباطی و با سیاستگزاری و هدایت کلان به توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی همت گماردهاند. در این کشورها بخش خصوصی پویا و کارآمد محوریت را به عهده گرفته و از آخرین تحولات فنی در فعالیتهای خود استفاده میکند.
از سوی دیگر در برخی کشورهای در حال توسعه پیشرو همانند کشورهای آسیای جنوبشرقی، دولت ها علاوه بر سیاستگزاری و هدایت کلان، حمایت گستردهای از توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی به عمل آوردهاند. پیوند با اقتصاد جهانی، اصلاحات اقتصادی مناسب، توسعه منابع انسانی، بسترسازی اقتصادی، حقوقی، فنی، مخابراتی و ارتباطی و بخش خصوصی نسبتاً کارآمد شرایط مناسبی را برای توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی در این کشورها بوجود آورده است.
بدینترتیب فعالان اقتصادی در سراسر جهان به ویژه در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه پیشرو با بکارگیری آخرین یافتههای فناوری به ویژه فناوری ارتباطات و اطلاعات بطور فزاینده مبادلات تجارت الکترونیکی خود را گسترش میدهند. در این راستا برخی بنگاههای اقتصادی از جمله بانکها با مهندسی مجدد فعالیتهای مدیریتی و تولیدی و خدماتی خود و بکارگیری کسب و کار الکترونیکی توانستهاند سهم بازار خود را در بازارهای جهانی ابتدا حفظ و سپس ارتقاء دهند. بدیهی است برای بنگاههایی که در این رقابت عقب بمانند، کاهش سهم بازار اولین پیامد آن خواهد بود.
مصرفکنندگان نیز در کشورهای مختلف تمایل چشمگیری برای انجام مبادلات به صورت الکترونیکی از خود نشان دادهاند. کاهش هزینه و افزایش سرعت دسترسی به اینترنت و مزایای اقتصادی و اجتماعی تجارت و بانکداری الکترونیکی از دلایل اصلی توجه مردم به اینگونه مبادلات است.
در ایران نیز طی چند سال گذشته دولتمردان با درک مزایا و اثرات تجارت الکترونیکی به طراحی و ایجاد تجارت الکترونیکی همت گماردهاند. بیگمان یکی از وظایف اصلی در توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی کشور، آگاه سازی عمومی است که در این راستا، معاونت برنامهریزی و بررسیهای اقتصادی وزارت بازرگانی برنامههایی برای طراحی و پشتیبانی از برنامههای آموزشی و پژوهشی به مورد اجرا گذاشته شده است.
مجموعه حاضر حاصل پژوهشی است که در زمینه نقل و انتقال الکترونیکی وجوه، به سفارش معاونت برنامهریزی و بررسیهای اقتصادی وزارت بازرگانی و توسط مرکز ملی شمارهگذاری کالا و خدمات ایران انجام شده است. بدین روی لازم است ضمن تشکر از مدیر محترم مرکز ملی شمارهگذاری کالا و خدمات ایران از پژوهشگران محترم نیز تشکر و تقدیر شود.
نکته قابل ذکر اینکه، هر چند ممکن است متن حاضر دارای نواقصی بوده و در برخی مواقع مطالب ارائه شده با نظرات معاونت مطابقت نداشته باشد، ولی از آنجا که میتواند برای مطالعه دستاندرکاران فناوری اطلاعات و ارتباطات و علاقمندان به این موضوع مفید باشد، تصمیم به انتشار آن گرفته شده است.
فرصت را مغتنم شمرده با امید به آنکه این مجموعه برای دستاندرکاران و علاقمندان تجارت و بانکداری الکترونیکی مفید واقع شود، از کلیه عزیزان علاقمند دعوت میشود تا نظرات و دیدگاههای خود را درباره توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی ایران و به ویژه برنامههای آموزشی، ترویجی و پژوهشی برای این معاونت ارسال کنند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشگفتار
فصل اول : تجارت الکترونیکی
1ـ1ـ مقدمه
2ـ1ـ مفهوم تجارت الکترونیکی
3ـ1ـ تاریخچه تجارت الکترونیکی
4ـ1ـ مزایای ایجاد تجارت الکترونیکی
5ـ1ـ معایب تجارت الکترونیکی
6ـ1ـ مراحل تجارت الکترونیکی
7ـ1ـ مدلهای تجارت الکترونیکی
8ـ1ـ عواملی که باعث شتاب تجارت الکترونیکی شدهاند
9ـ1ـ تجارب کشورها در خصوص تجارت الکترونیکی
10ـ1ـ اثرات تجارت الکترونیکی بر کشورهای در حال توسعه
11ـ1ـ محدودیتهای رشد تجارت الکترونیکی در کشورهای در حال توسعه
12ـ1ـ عوامل مؤثر در گسترش تجارت الکترونیکی
13ـ1ـ جایگاه تجارت الکترونیکی در ایران
فصل دوم : انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی
1ـ2ـ مقدمه
2ـ2ـ پول و نقش آن در تجارت
1ـ2ـ2ـ نقشهای اساسی پول
2ـ2ـ2ـ ویژگیهای مطلوب پول
3ـ2ـ2ـ انواع تقسیمبندی پول
3ـ2ـ چگونگی پیدایش نظام بانکداری در جهان و سیر تکاملی آن
1ـ3ـ2ـ تاریخچه و چگونگی پیدایش بانکداری
2ـ3ـ2ـ تاریخچه پیدایش بانکداری الکترونیکی
3ـ3ـ2ـ مقایسه بانکداری سنتی و بانکداری الکترونیکی
4ـ2ـ انتقال الکترونیکی وجوه
1ـ4ـ2ـ مقدمه
2ـ4ـ2ـ مفهوم انتقال الکترونیکی وجوه (EFT)
3ـ4ـ2ـ اهمیت و جایگاه EFT
4ـ4ـ2ـ مزایای بکارگیری انتقال الکترونیکی وجوه
5ـ4ـ2ـ نحوه عملکرد انتقال الکترونیکی وجوه
6ـ4ـ2ـ انواع سیستمهای انتقال الکترونیکی وجوه
7ـ4ـ2ـ معماری سیستمهای پرداخت الکترونیکی
5ـ2ـ سوئیفت (SWIFT)
1ـ5ـ2ـ مقدمه
2ـ5ـ2ـ تعریف سوئیفت
3ـ5ـ2ـ تاریخچه سوئیفت
4ـ5ـ2ـ مزایای سوئیفت
5ـ5ـ2ـ کاربرد سوئیفت
6ـ5ـ2ـ مکانیزم عمل سوئیفت
6ـ2ـ کارتهای بانکی
1ـ6ـ2ـ مفهوم کارتهای بانکی
2ـ6ـ2ـ تاریخچه کارتهای بانکی
3ـ6ـ2ـ مزایای کارتهای بانکی
4ـ6ـ2ـ انواع کارتهای بانکی
5ـ6ـ2ـ مکانیزم عمل کارتهای بانکی
6ـ6ـ2ـ الزامات و تجهیزات سیستم مدیریت کارت
7ـ6ـ2ـ مسائل و مشکلات کارتها
7ـ2ـ پول الکترونیکی
1ـ7ـ2ـ مقدمه
2ـ7ـ2ـ تعریف پول الکترونیکی
3ـ7ـ2ـ اهمیت و مزایای پول الکترونیکی
4ـ7ـ2ـ انواع پول الکترونیکی
5ـ7ـ2ـ معایب و پیامدهای منفی پول الکترونیکی
8ـ2ـ پرداخت الکترونیکی صورتحسابها
1ـ8ـ2ـ مقدمه
2ـ8ـ2ـ تعریف پرداخت الکترونیکی صورت حسابها
3ـ8ـ2ـ اهمیت پرداخت الکترونیکی صورت حسابها
4ـ8ـ2ـ فرآیند پرداخت الکترونیکی صورت حسابها
5ـ8ـ2ـ مزایای پرداخت الکترونیکی صورت حسابها
9ـ2ـ امنیت در سیستمهای الکترونیکی انتقال وجوه
1ـ9ـ2ـ مقدمه
2ـ9ـ2ـ مفهوم امنیت
3ـ9ـ2ـ مسائل مربوط به امنیت
4ـ9ـ2ـ فناوریهای امنیت اطلاعات
فصل سوم : انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی و موانع گسترش آن در ایران
1ـ3ـ مقدمه
2ـ3ـ بانکداری الکترونیکی در ایران
3ـ3ـ مشکلات و موانع گسترش انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در ایران
1ـ3ـ3ـ مشکلات مربوط به زیرساختهای اساسی
2ـ3ـ3ـ کمبود سرمایههای انسانی مناسب برای انتقال الکترونیکی وجوه در ایران
3ـ3ـ3ـ موانع قانونی کاربرد انتقال الکترونیکی وجوه در ایران
4ـ3ـ3ـ موانع اقتصادی گسترش و توسعه انتقال الکترونیکی وجوه در ایران
5ـ3ـ3ـ موانع فرهنگی ـ اجتماعی گسترش و توسعه انتقال الکترونیکی وجوه در ایران
6ـ3ـ3ـ موانع سیاسی گسترش و توسعه انتقال الکترونیکی وجوه در ایران
7ـ3ـ3ـ موانع مربوط به مقاومت کارکنان و مدیران بانکها در مقابل تغییر حرکت از بانکداری سنتی به بانکداری الکترونیکی
8ـ3ـ3ـ مشکلات مربوط به نظام مدیریتی حاکم بر بانکهای کشور
9ـ3ـ3ـ سنتی بودن سیستمهای اطلاعاتی و ارتباطی سازمانها و مؤسسات دولتی و بخش خصوصی در ایران
10ـ3ـ3ـ دولتی بودن بانکهای کشور و وضعیت غیررقابتی بودن آنها
11ـ3ـ3ـ مشکلات امنیتی
12ـ3ـ3ـ اثرات ناشی از تحریم اقتصادی آمریکا
فصل چهارم : راههای گسترش و توسعه بانکداری الکترونیکی در ایران
1ـ4ـ مقدمه
2ـ4ـ برنامه راهبردی تحول در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران
3ـ4ـ نقش وظایف بانک مرکزی در برنامه تحول در نظام بانکداری جمهوری اسلامی
4ـ4ـ شیوه ایجاد تحول در یک بانک
ضمیمه: تعریف واژههای کلیدی
فصل اول
تجارت الکترونیکی
1ـ1ـ مقدمه
با توجه به پیشرفتهای فناوری روزمره و شتابان, جوامع به جوامعی مبتنی بر دانش و آگاهی تبدیل شدهاند. توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات به مؤسسات و سازمانها این امکان را میدهد که فعالیتهای تجاری و مبادلات خود را با سرعت و انعطافپذیری انجام دهند.
در قرن بیست و یکم فناوری اطلاعاتی و ارتباطی با سرعت بیشتر پیشرفت و توسعه خواهد کرد. پیشرفتهای به وجود آمده در فناوری اطلاعات و ارتباطات در اواخر قرن بیستم باعث شکلگیری تجارت الکترونیکی شده است. تجارت الکترونیکی انقلابی عظیم در شیوه تجارت و کسب و کار به وجود آورده است.
تجارت الکترونیکی و به تعبیر وسیعتر کسب و کار الکترونیکی شیوه و نحوه زندگی کردن انسانها را نیز متحول میسازد. کشورهای پیشرفته چندین سال است که تجارت الکترونیکی را آغاز کردهاند و کم کم مسائل و مشکلات آن را تجربه کردهاند بنابراین تا حدودی بسترهای فناوری, قانونی و سرمایههای انسانی و مادی لازم برای توسعه و گسترش آن را فراهم ساختهاند و در آستانه تحول اساسی و کامل در شیوه کسب و کار و زندگی هستند, که در آن به میزان وسیع از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده خواهد شد.
علاوه بر کشورهای پیشرفته, کشورهای در حال توسعه نیز به منظور ایجاد زیرساختها و بسترهای لازم برای تجارت الکترونیکی, در حال برنامهریزی و تلاش هستند. در کشور ما هم تلاشهای پراکندهای صورت گرفته است, ولی این تلاشها تاکنون اثربخش نبوده است زیرا از یک طرف از انسجام و یکپارچگی لازم برخوردار نمیباشد و از طرف دیگر فاقد سرعت مناسب هستند.
از آنجا که هدف غایی کتاب حاضر بسترسازی برای گسترش تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی در ایران میباشد در این فصل در خصوص تجارت الکترونیکی بحث و بررسی به عمل میآید. هدف از ارائه این فصل آشنایی با ابعاد و زیرساختهای تجارت الکترونیکی و تبیین نقش و جایگاه انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در آن میباشد.
2ـ1ـ مفهوم تجارت الکترونیکی[1]
رشد سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهه پایانی قرن بیستم و شروع قرن بیست و یکم و افقهای جدیدی را بر روی کسب و کار و تجارت باز نمود. این افقهای جدید سبب تحول در امر تجارت گردید و با سرعت و شتاب وصفناپذیری در حال گسترش میباشد.
تحولات در زمینه فناوری اطلاعاتی و ارتباطی به حدی زیاد و مؤثر بوده که بعضیها عصر حاضر را عصر اطلاعات و تحولات را به انقلاب اطلاعاتی تعبیر مینمایند. انقلاب اطلاعاتی سبب ایجاد شیوههای نوین و بیسابقه در تولید, پردازش و انتقال اطلاعات میگردد. شیوههای جدید به علت اینکه موجب افزایش کارایی, بهرهوری, اثربخشی و بالا بردن سرعت در برقراری ارتباطات, و کاهش هزینهها شده است, از طرف شرکتها و سازمانهای تجاری با استقبال زیادی مواجه گردیده است و در عرصه نوین رقابت, مزیتهای رقابتی زیادی را برای آنها به همراه خواهد داشت.
در سال 1991 اینترنت در سراسر دنیا فقط 3 میلیون کاربر داشت و از طریق اینترنت تجارتی صورت نمیگرفت ولی در سال 1999 بالغ بر 150 میلیون نفر به اینترنت دسترسی پیدا کردند و تقریباً آنها خریدهای خود را به صورت پیوسته از پایگاههای تجارت الکترونیکی انجام میدادند[2].
با توجه به مزیتهای زیادی که تجارت الکترونیکی در بردارد پیشبینی میگردد در آینده نزدیک, با سرعت زیادتری مورد استفاده قرار گیرد و انقلاب دیگری را در عرصه تجارت به وجود آورد. این انقلاب جدید نحوه خرید و فروش کالا و خدمات توسط مؤسسات تجاری و اشخاص را متحول میسازد.
قبل از پرداختن به مقوله تجارت الکترونیکی لازم است تعریف روشنی از آن ارائه گردد. هر چند با توجه به عمر کوتاه تجارت الکترونیکی هنوز تعریف دقیق, روشن, جامع و مانع از این اصطلاح به ارائه نگردیده است, ولی این بدان معنی نیست که در این زمینه کاری نشده و یا تعریفی ارائه نشده است. بلکه تعاریف بسیار زیادی ارائه شده است, اما در بین اندیشمندان این رشته اتفاق نظر وجود ندارد. در ادامه به پارهای از تعاریف اشاره میشود و سپس یک تعریف جمعبندی شده ارائه و مورد استفاده قرار میگیرد..
”باجاج“[3] تجارت الکترونیکی را این گونه توصیف مینماید: ”تجارت الکترونیکی یعنی مبادلة اطلاعات تجاری بدون استفاده از کاغذ است که در آن نوآوریهایی مانند مبادله الکترونیکی دادهها, پست الکترونیکی, تابلو اعلانات الکترونیکی, انتقال الکترونیکی وجوه و سایر فناوریهای مبتنی بر شبکه به کار برده میشود. تجارت الکترونیکی نه تنها عملیاتی را که در انجام معاملات به طور دستی و با استفاده از کاغذ صورت میگیرد به حالت خودکار درمیآورد, بلکه سازمانها را یاری میکند به یک محیط کاملاً الکترونیکی قدم بگذارند و شیوههای کاری خود را تغییر دهند.“[4]
در تعریف دیگری تجارت الکترونیکی این گونه تعبیر شده است: ”انجام تجارت روی اینترنت, فروش کالاو خدماتی که به صورت ناپیوسته توزیع میشود و ]یا فروش[ به صورت پیوسته یعنی ارائه محصولات ]مثل کتاب الکترونیکی, نرمافزار[ که از طریق نرمافزارهای کامپیوتری به دست مصرفکننده میرسد.“ مبادلات میتواند بین بنگاههای تجاری, شرکتها و مصرفکننده انجام شود. اما اینترنت شامل یک طیف وسیعتر از فعالیتهای بالقوه تجاری و تبادل اطلاعاتی است. به عنوان نمونه اینترنت به شرکتها, اشخاص و دولتها یک زیرساخت الکترونیکی را پیشنهاد میکند که قادر است بازارهای مجازی مزایده برای کالاها و خدمات ایجاد کنند. مثلاً ebay.com جزو اولین سایتهایی است که موفق شد چارچوبی ایجاد کند که در آن مصرفکنندگان بتوانند کالاها و خدمات بسیار متنوعی را با افراد دیگر (C2C) و یا (C2B) داد و ستد کنند[5].
هدف از بکارگیری تجارت الکترونیکی توسعه روشهای قدیمی تجارت نیست بلکه ارائه روشی جدید در انجام امور بازرگانی محسوب میشود. با توجه به این روش جدید بازرگانان قادرند محصولات خود را به شکل تمام وقت و به تمام خریداران در سرتاسر جهان مستقل از مرزهای جغرافیایی و ملتها عرضه کنند.
با توجه به نو بودن مفهوم تجارت الکترونیکی هنوز اغلب مردم فکر میکنند تجارت الکترونیکی معادل خرید و فروش از طریق شبکه اینترنت میباشد. در صورتی که این فقط جزء کوچکی از تجارت الکترونیکی محسوب میشود. تجارت الکترونیکی امروزه مفهوم بسیار وسیعی دارد که جنبههای مختلف تجارت, اقتصاد و بانکداری را دربرمیگیرد. تجارت الکترونیکی شامل خردهفروشی, عمدهفروشی کالاهای قابل لمس (مثل اتومبیل) و کالاهای غیرقابل لمس (مثل اطلاعات, نرمافزار), ارائه سرویسهای مختلف به مشتریان نظیر مشاورههای پزشکی, حقوقی, مشاورهای مدیریتی و تخصصی و دیگر موارد تجارت مثل راهاندازی مناقصات و مزایدهها و تبادل کالا با کالا و همچنین شامل هر گونه تراکنش مالی / تجاری بین مؤسسات و افراد مختلف میگردد.
کنسرسیوم صنعت کمرس نت[6] از تجارت الکترونیکی تعریف زیر را ارائه نموده است:
”تجارت الکترونیکی“ عبارت است از استفاده از کامپیوترهای یک یا چند شبکه برای ایجاد انتقال اطلاعات تجاری که بیشتر با خرید و فروش اطلاعات, کالا و خدمات از طریق اینترنت مرتبط میباشد. رسالت تجارت الکترونیکی فقط ارتباط نیست بلکه پیریزی و تقویت روابط تجاری است[7].
کلاکوتا و وینستون[8] (1997) معتقدند که ارائه یک تعریف از تجارت الکترونیکی بستگی به این دارد که از نظر چه کسی بخواهیم تجارت الکترونیکی را تعریف نماییم:
از دیدگاه ارتباطات, تجارت الکترونیکی عبارت است از تحویل اطلاعات, کالا یا خدمات یا پرداختها از طریق خطوط تلفن, شبکههای کامپیوتر یا ابزارهای دیگر.
از دیدگاه فرآیند کسب و کار, تجارت الکترونیکی عبارت است از کاربرد فناوری به سمت و سوی اتوماسیون مبادلات تجاری و جریان کارها.
از دیدگاه خدماتی, تجارت الکترونیکی عبارت است از یک ابزاری که به وسیله آن شرکتها و مؤسسات, مشتریان و مدیریت, هزینههای خدمات را کاهش میدهند, کیفیت کالاها را بهبود میبخشند و سرعت ارائه خدمات را افزایش میدهند.
از دیدگاه پیوسته[9] تجارت الکترونیکی باعث ایجاد توانایی خرید و فروش کالا و اطلاعات از طریق اینترنت و سایر سرویسهای پیوسته میشود.
تعاریف فوق هر کدام, جنبهای از جنبههای تجارت الکترونیکی را مد نظر داشته است ولی هیچ کدام جامع و مانع نمیباشد. زیرا هر کدام با زدن لنزی بر چشمان خود برای لحظهای چشمانداز تجارت الکترونیکی را به تصویر کشیدهاند.
به طور کلی تجارت الکترونیکی بر تولید (ایجاد) و بهرهبرداری از فرصتهای جدید کسب و کار تأکید دارد. و به عبارت دیگر ”ایجاد ارزش اقتصادی“ یا ”انجام کار بیشتر با هزینه کمتر“ در تجارت الکترونیکی مد نظر است.
تجارت الکترونیکی کوشش مینمایند فرآیند اجرایی مبادلات مؤسسات و کسب و کار را بر روی شبکههای گوناگون, قانونی نموده و تعمق ببخشد. توسعه این فرآیندها میتواند باعث عملکرد کاراتر (کیفیت بهتر, رضایت بیشتر مشتریان و تصمیمگیری بهتر در سطح مؤسسات و سازمانها), کارایی اقتصادی بیشتر (هزینههای کمتر) و مبادلات سریعتر (سرعت بالاتر, پرشتاب, یا مبادلات پیوسته) گردد. به طور خاص تجارت الکترونیکی اجرای تبادل اطلاعات بین دو یا چند بخش (مؤسسات, سازمانها, اشخاص) را با استفاده از ارتباطات شبکهای میسر میسازد. این شبکهها میتوانند ترکیبی از سیستم تلفن معمولی (POTS)[10], تلویزیون کابلی[11], خطوط اجارهای[12] و بیسیم[13] باشند. مبادلات مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در حقیقت راه جدیدی برای انجام امور کسب و کار و حتی انواع جدید کسب و کار را به وجود آورده است. به همین علت اخیراً مفهوم کسب و کار الکترونیکی[14] به طور گستردهای مورد استفاده قرار گرفته است.
3ـ1ـ تاریخچه تجارت الکترونیکی
هر چند اصطلاح تجارت الکترونیکی جدیداً مطرح شده است ولی استفاده از فناوریهای الکترونیکی در انجام امور بازرگانی و تجاری به سالهای قبل بازمیگردد. به عنوان مثال استفاده از کارت به جای پول در اوایل دهه 1950 در کشور آمریکا آغاز شد. در این دهه اولین کارت پلاستیکی جهت پرداخت هزینههای خرید کالا یا خدمات توسط مؤسسة آی دینرز[15] تولید شد.
از آن تاریخ به بعد استفاده از انواع کارتها توسط مؤسسات خدمات عمومی به عنوان بلیط قطار, اتوبوس و راهآهن شهری, مؤسسات مالی نظیر بانکها و یا مؤسسات غیرمالی نظیر مخابرات, ثبت احوال و مؤسسات مالی اعتباری بینالمللی مثل ویزا[16], مسترکارت[17], آمریکن اکسپرس[18], معمول و گسترش یافت.
با الکترونیکی شدن کارتها و به کارگیری پایانههای رایانهای در نقطه فروش
(POS)[19] در سال 1983 ابعاد استفاده از کارتها در تجارت گستردهتر شد.
علاوه بر کارتها که در شکلگیری تجارت الکترونیکی مؤثر بوده, بکارگیری وسیع رایانه توسط شرکتهای بزرگ در دهه 75 میلادی نیز مؤثر بوده است. در این دهه شرکتهای بزرگ و چندملیتی شبکههای اختصاصی رایانهای بوجود آوردند تا از این طریق بتوانند با سرعت و سهولت بیشتری اطلاعات تجاری را بین خود و تولیدکنندگان دیگر مبادله نمایند. این روش انتقال الکترونیکی دادهها را ”مبادله الکترونیکی دادهها (EDI) [20] “ مینامند.
از مبادله الکترونیکی دادهها میتوان برای مخابره الکترونیکی مدارک و اسناد مانند سفارش خرید, فاکتور, اعلامیه حمل, تأییدیه وصول کالا و سایر مکاتبات استاندارد بازرگانی بین طرفین تجاری استفاده نمود. این فناوری را همچنین میتوان برای ارسال اطلاعات مالی و پرداختهای الکترونیکی بکار برد.
شاید آنچه بیش از همه بر تجارت الکترونیکی تأثیر گذاشت و سبب گسترش روزافزون آن شد, بوجود آمدن اینترنت بود. اینترنت شبکه بینالمللی متشکل از شبکهها و شاهراههای اطلاعاتی جهانی است. اینترنت همچنین منابع اطلاعات موجود در عرضهکنندگان سرویسهای بیشمار را در اختیار کاربران مختلف قرار میدهد. از طریق اینترنت میلیونها رایانه به یکدیگر متصل میشوند و شبکه جهانی را به وجود میآورد. در این شبکه جهانی هر نوع کاربری یافت میشود: افراد, دانشگاهها, سازمانهای دولتی, مؤسسات و شرکتهای خصوصی, فروشگاهها, بانکها و... . هر چند در ابتدا اینترنت جهت اهداف نظامی طراحی گردید و سپس در زمینه فعالیتهای تحقیقاتی و مطالعاتی مورد استفاده قرار گرفت. ولی به سرعت نحوه استفاده از آن در امر تجارت شناخته شده و مورد بهرهبرداری وسیع قرار گرفت.
تجارت الکترونیکی با استفاده از اینترنت از دو طریق انجام میشود: نخست اجرای مبادله الکترونیکی دادهها از طریق اینترنت, به این معنی که اینترنت به عنوان یک شبکه رایگان یا ارزان به جای شبکههای گرانتر ارزش افزوده (VAN)[21] برای ارتباطات بازرگانی مورد استفاده قرار میگیرد؛ دیگر وب جهانی[22] یا بازاری است که کالا, اطلاعات و خدمات را برای فروش عرضه مینماید و خریداران میتوانند به وسیله مرورگرها[23] این بازار را ببینند و در آن خرید کنند[24].
در قرن بیستم میلادی در دهه 90 میلادی به مرور تجارت الکترونیکی به مفهوم جدید آن از طریق شبکههای خصوصی و عمومی و اینترنت در آمریکا آغاز شد. در سال 1994 حجم معاملات تجاری به صورت الکترونیکی در آمریکا حدود 325 میلیارد دلار برآورد شده است. آمریکا آن لاین[25] کامپیوسرو[26], پرادیگی[27] مهمترین شبکههای تجاری الکترونیکی در آمریکا میباشند. علاوه بر آن شبکه خرید اینترنت[28] که بزرگترین بازارهای خردهفروش را اداره مینماید, که کنسرسیومی از شرکتها است که استفاده از اینترنت را برای تجارت الکترونیکی ترویج مینماید, نقش برجستهای در گسترش اینترنت و تجارت الکترونیکی در آمریکا داشتهاند.[29]
یکی از مواردی که در توسعه تجارت الکترونیکی در آمریکا و به تبع آن در جهان مؤثر بوده است, یادداشت تاریخی بیل کلینتون رئیس جمهوری وقت آمریکا در سال 1993 میباشد. وی طی یادداشتی به تاریخ 26 اکتبر 1993 دستورالعملی به منظور ساده و روانسازی تدارکات صادر کرد که دولت را به محیط تجارت الکترونیکی وارد ساخت. به این ترتیب بزرگترین پروژه مبادله الکترونیکی دادهها با این فرمان موجودیت یافت. وی انتظارات خود را به شرح زیر مطرح کرد:
”به علت تشریفات اداری, کاغذ بازی دست و پا گیر, تأخیرهای غیرضروری و کاهش بهرهوری مصمم شدهام شیوه خرید کالا و خدمات از سوی دولت مرکزی را به طور بنیادی تغییر داده و بهبود بخشم و به منظور حصول اطمینان از این امر مقرر میدارم که تجارت الکترونیکی در خریدهای دولت مرکزی هر چه سریعتر به مورد اجرا گذاشته شود[30].“
با امضای این دستورالعمل, دولت آمریکا موظف شد در کمترین زمان ممکن, تجارت الکترونیکی را برای خرید و فروش کالاها در سطح آمریکا به شکل عملی درآورد. طبق این دستورالعمل چهار مرحله برای رسیدن به تجارت الکترونیکی معین گردید:
1ـ مرحله اول تا مارس 1994 : ساختار و معماری یک تجارت الکترونیکی که قابل استفاده در ایالات متحده آمریکا باشد تعیین شود و وظایف بخشها و سازمانهای مختلف برای انجام این امر معین گردد.
2ـ مرحله دوم تا قبل از سپتامبر 1994 : یک تجارت الکترونیکی اولیه که دولت فدرال و تولیدکنندگان خصوصی را قادر به تبادل اطلاعات مربوط به خریدها و قیمت محصولات میکند به طور عملی در سطح کشور پیاده شود.
3ـ مرحله سوم تا قبل از جولای 1995 : یک سیستم کامل تجارت الکترونیکی در سطح کشور پیاده شود که قابلیتهای سیستم اولیه را با پشتیبانی تبادل پول الکترونیکی و استفاده از بانکهای اطلاعاتی گسترش دهد.
4ـ مرحله نهایی تا قبل از ژانویه 1997 : سیستم کامل تجارت الکترونیکی با تمام قابلیتهای ممکن در سطح کشور پیاده گردد.[31]
به دنبال این دستورالعمل, گروهی تحت عنوان ”گروه فدرال تجارت الکترونیکی“ تشکیل گردید و برنامه جامعی تهیه نمود که در تمام ردههای سازمانی دولت مرکزی یک ظرفیت استاندارد برای تدارکات الکترونیکی ایجاد شود.
این دستورالعمل نقش بسیار مهمی در توسعه تجارت الکترونیکی در ایالات متحده داشت و شتاب آن را چندین برابر کرد.
علاوه بر کشور آمریکا, سایر کشورهای پیشرفته مثل کشورهای اروپایی و ژاپن نیز در زمینه تجارت الکترونیکی اقدامات مشابهی را به عمل آوردهاند. کشورهای تازه صنعتی شده جنوب شرق آسیا نیز با سرعت زیادی در حال گسترش تجارت الکترونیکی میباشند. در سالهای اخیر حتی کشورهای کمتر توسعه یافته و در حال رشد نیز نسبت به مقوله تجارت الکترونیکی حساس شده و در حال انجام اقداماتی در این زمینه میباشند.
تجارت الکترونیکی در مؤسسات, سازمانها و دولتها از تقاضای روزافزون آنها برای استفاده از فناوری رایانه در جهت بهبود بخشیدن به فرآیند کسب و کار, مبادلات با مشتریان, و مبادله اطلاعات بین مؤسسات مختلف و داخل خود آنها, نشأت میگیرد.