فایل بای | FileBuy
مرجع خرید و دانلود گزارش کار آموزی ، گزارشکار آزمایشگاه ، مقاله ، تحقیق ، پروژه و پایان نامه های کلیه رشته های دانشگاهیفایل بای | FileBuy
مرجع خرید و دانلود گزارش کار آموزی ، گزارشکار آزمایشگاه ، مقاله ، تحقیق ، پروژه و پایان نامه های کلیه رشته های دانشگاهیتاریخچه و ارزش اقتصادی و غذایی انگور
| دسته بندی | تغذیه |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 53 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 71 |
تاریخچه و ارزش اقتصادی و غذایی انگور
اصل و دیرینگی انگور
انگور،یکی از مهمترین میوه هایی است از زمانهای بسیار قدیم مورد استفاده بشر قرار گرفته است. بطور کلی ،دو نظریه متفاوت در مورد دیرینگی انگور وجود دارد . عده ای از آگاهان معتقدند که انگور،حتی پیش از پیدایی غلات ،مورد استفاده بشر قرار گرفته است انگور،بطور وحشی و به مقداری فراوان در جنگلها وجود داشته و انسانهای نخستین،از برگ و میوه آن بهره می جستند. عده ای دیگر دیرینگی انگور را در حدود 6تا7 هزار سال تخمین می زنند. بر طبق روایات موجود ،حضرت نوح (ع)نخستی کسی بود که به پرورش انگور پرداخت. در نگاره های موزائیکهای مصری که به 3500سال پیش از میلاد تعلق داشته و به دوران سلطه فنیقی ها و آشوری ها بر مصر مربوط می شوند،می توان چگونگی کاشت و پرورش تاک را بطور کامل مشاهده کرد . در دوران سلطنت ها موراپی 1 پادشاه بابل ( 1728 -1686پیش از میلاد ) تاکستانها ی فراوانی در منطقه ای پهناور بین رودخانه های دجله و فرات وجود داشته است که بطور مصنوعی آبیاری می شده اند . و بر طبق نظریه ی مورخین شخصی به نام سایبولد 2، بذر انگور های کاشته شده را از منطقه ای نا معلوم ، به جنوب آرارات و شرق دجله ( تقریبا منطقه ی آذربایجان و کردستان ) آورد .
پرورش انگور در آسیای صغیر از حدود 2000 تا 2500 سال پیش از میلاد شروع شده و توسط مهاجرین از طریق دریای مدیترانه به کشورهای بالکان گسترش یافته است بر طبق نشانه های بدست آمده یونانیان در حدود هزار سال پیش از میلاد پرورش انگور را در کشور خود آغاز کردند .عدهای از آگاهان بر این عقیده اند که یونانیان شیوه ی پرورش و تولید انگور را از فنیقی ها که حدود 2 هزار سال پیش از میلاد در مصر می زیسته اند فراگرفته اند .در سال 600 پیش از میلاد پرورش انگور در فرانسه از شهر بندری مارسی 1 آغاز شده و کاشت آن به سوی شمال این کشور گسترش یافت . رومیان نیز در حدود 30 تا 50 سال پس از میلاد کشت انگور را در قسمتهای جنوبی آلمان آغاز کردند و مبدا تاریخی کاشت انگور در ایران متاسفانه بطور دقیق معلوم نیست .اما بر طبق نظر متخصصین کاشت انگور حداقل از 2 هزار سال پیش از میلاد در این کشور متداول بوده است . در مورد انگور حکایات داستانها و روایات بسیار فراوانی وجود دارد که اکثرا در زمینه ی استفاده از انگور برای تهیه ی شراب (دوران پیش از میلاد ) در منطقه ی آسیا صغیر روم و یونان قدیم بوده و بیانگر مصرف آن در بزمهای درباری لشکر کشی ها و جنگل های مختلف می باشند . این رسم در میان شاهان ایران و اطرافیانشان رواج داشته و بخشی از ادبیات منظوم منشور فارسی نیز به شراب و می گساری اختصاص یافته است که خمریات نامیده می شود . اما پس از ظهور اسلام در ایران کاشت و پرورش انگور بطور کلی برای تولید فرآورده های غیر الکلی مورد استفاده قرار گرفت.
ارزش اقتصادی انگور
انگور یکی از مهمترین میوه هایی است که از دیر باز تاکنون به مقدار زیادی و به اشکال مختلف مورد استفاده ی بشر قرار گرفته است.
بر طبق آمار سازمان بین المللی انگور در پاریس سطح زیر کشت انگور در سال 1910، برابر با 7 میلیون هکتار بود که تا سال 1987 نزدیک به 10 میلیون هکتار رسیده است .
تولید و پرورش انگور در قاره های مختلف ، به دلیل متفاوت بودن شرایط اقلیمی دارای سطوح زیر کشت گوناگونی است که به ترتیب اهمیت عبارتند از:
نام کشور میلیون هکتار درصد کل
اروپا 409/7 73
آسیا 476/1 3/14
آمریکا 516/0 15
آفریقا 458/0 6/3
از مهمترین کشورهای تولید کننده انگور ، می توان اسپانیا ( 1740000هکتار) ، ایتالیا ( 1406000هکتار ) ، فرانسه ( 1320000هکتار ) و شوروی ( 1203000هکتار ) را نام برد که جمعاً بیش از 55% از کل سطوح زیر کشت جهان را دربر می گیرند . در جدول شماره 1 سطح زیر کشت و مقدار کل تولید انگور برای مصارف تازه خوری ، کشمش و شراب سازی در کشورهای مختلف ، ارئه شده است .
در سال 1987 ، مقدار کل تولید انگور ( به استثنای کشمش ) در دنیا ، حدود 66میلیون و 990 هزار تن بوده که حدود 38 میلیون تن از این مقدار ، فقط در قاره اروپا تولید شده است . متاسفانه ، افزون بر 80% از میزان کل تولید انگور در دنیا ، در صنایع شراب سازی مورد استفاده قرار می گیرد و به همین دلیل ، در بسیاری از کشورهای تولید کننده انگور در قاره اروپا و آمریکا ، ارزش اقتصادی انگور فقط به تولید و تهیه شراب و دیگر فراورده های مشابه ، وابستگی دارد . در کشورهای مسلمان جهان ، انگور برای مصارف تازه خوری ، کشمش ، شیره و یا آب انگور ، تهیه شده و مورد استفاده قرار می گیرد .
میزان کل تولید انگور برای مصارف تازه خوری ، حدود 7 میلیون تن و میزان کل تولید کشمش دنیا در سال 1987 ، افزون بر 1 میلیون و 81 هزار تن می باشد.
سطح زیر کشت انگور در سال 1354 نسبت به سال 1353 حدود 16%افزایش نشان می دهد . مهمترین مراکز زیر کشت انگور در ایران استان مرکزی با 41 هزار هکتار (26% از کل کشور )استان فارس با 34988 هکتار استان خراسان با 30 هزار هکتار (19% از کل کشور ) و استان آذربایجان غربی با 20 هزار هکتار (12% از کل کشور ) می باشد .میزان تولید انگور نیز در سال 1354 نسبت به سال 1353 حدود 28% افزایش نشان می دهد .مهمترین مراکز تولید انگور نیز به ترتیب اهمیت عبارتند از:
استان مرکزی با 254 هزار تن ( 34%از کل کشور )خراسان با 140 هزار تن (18% از کل کشور ) و آذربایجان غربی با 84 هزار تن ( 11% از کل کشور ) تعداد کل بوته های مو در ایران در سال 1354 حدود 156 میلیون اصله تخمین زده شده و میانگین عملکرد انگور همین سال در سطح کشور برابر با 4725 کیلو در هکتار است.
ارزش غذایی انگور
انگور از نظر ارزش غذایی و خاص بهداشتی دارای سودمندی های بسیار ی است. میزان مواد و عناصر مختلف موجود در میوه ی انگور با توجه به نوع رقم شرایط محل کاشت و درجه رسیدگی حبه ی انگور کاملا متفاوت است .از مهمترین مواد قندی موجود در حبه ی انگور تازه ساکاروز، گلوکز، دکستروز واز اسیدهای آلی ، اسید فرمیک،اسید مالیک ، اسید سیتریک واسید تارتاریک را می توان نام برد . درآب انگور علاوه بر آب ، قند و اسید های مختلف ، 5/3 تا 4 گرم بی تارتارات پتاسیم و همچنین نمک های کانی مانند آهک منیزیم ، آهن ، منگنز و سیلیس وجود دارد . مقدار انرژی موجود در هر 100 گرم انگور تازه ، 67 کیلو کالری و در هر 100 گرم کشمش برابر با 268 کیلو کالری می باشد.
در مورد ارزش طبی انگور روایات و مطالب بسیاری وجود دارد که همگی بیانگر اثرات فوق العاده زیاد انگور از لحاظ بهبودی و درمان بیماریهای مختلف می باشد .
در کتاب طب النسی و الائمه نوشته ی سید محمود ده سرخی از قول رسول اکرم (ص) آمده است که :
بهترین طعام شما نان و بهترین میوه های شما انگور است .
از بین میوه ها انگور و خربزه را دوست دارم .
خرید و فروش من انگور و خربزه است.
انگور را دانه دانه بخورید که گوارا تر است.
در همین کتاب از حضرت صادق (ع) نقل شده است که :
چهار چیز است که از بهشت نازل شده است که یکی از آنان انگور است.
در حدیث دیگری آمده است : چون آب تمام شد و استخوان مردگان نمایان شد. حضرت نوح (ع) چون آنها را بدید سخت نا شکیبایی نمود و غمگین گشت خداوند وحی فرمود :
انگور سیاه بخور تا غمت زائل شود . از حضرت امیرالمومنین علی (علی) نیز نقل شده است که : بخورید سرکه که از انگور درست شده و آن کرم شکم بکشد .و همچنین: بخورید کشمش که صفرا را خاموش بلغم را ساکن و پی را محکم و خستگی را می برد و قلب را نیکو می کند .
بطوری که اشاره شد در مورد انگور و خواص طبی و موارد استفاده ی آن برای درمان بیماریهای مختلف گفته های فراوانی وجود دارد که در اینجا اثرات متفاوت قسمتها ی مختلف بوته ی انگور بطور مختصر شرح داده می شود . از برگ تازه مو در پخت غذا استفاده می شود .
دم کرده ی برگ خشک آن نیز به عنوان چای برای رفع بیماریهای نقرس یرقان اسهال و خون ریزی ها مورد استفاده قرار می گیرد.
از قطره های تراونده ی شاخه های انگور در اوائل فصل رویشی (اشک انگور ) برای درمان بیماریهای پوستی تب خال و دفع سنگهای کلیه استفاده می شود .
در کتاب سبزیها و میوه های شفا بخش ترجمه و نگارش م- نراقی چنین آمده است که: انگور املاح معدنی بدن را زیاد می کند ادرار می آورد و ملین است و برای کم خونی مسمومیت بدن در مقابل خستگی و یا سو تغذیه درد مفاصل رماتیسم و انسداد مجاری طحال و کبد و از بین بردن سنگ مثانه و کلیه ،مورد استفاده قرار می گیرد .
گیاه شناسی انگور
رده بندی گیاهی و گونه های وحشی مو
مو گیاهی است از تیره ی آمپلی داسه که آن را سارمانتاسه ویا ویتاسه نیز می نامند .این تیره شامل 10 جنس مختلف است که عدهای از آنان جزو گیاهان زینتی بوده و جنس های دیگر به استثنای جنس ویتیس که از لحاظ تغذیه به مورد توجه می باشد فاقد اهمیت هستند . جنس ویتیس به نوبه ی خود دارای دو زیر جنس است که از لحاظ تعداد کروموزم متفاوت بوده و از یکدیگر تشخیص داده می شوند.
این دو زیر جنس عبارتند از :
1.موسکادینه
2. اوی ویتیس
براساس آزمایشهای فراوانی که بین این دو زیر جنس انجام گرفته است امکان دو رگ گیری در آنان وجود ندارد.
زیر جنس موسکادینه
از مشهورترین گونه های وحشی این زیر جنس که تعداد کروموزم های آنان 40 عدد بوده و در قاره ی آمریکا ( نواحی فلوریدا و مکزیکو ) پراکنده هستند می توان ویتیس روتوندی فولیا و ویتیس مونسونیا را نام برد.
شاخه های این گونه های وحشی بدون انشعاب بوده و در محل گره ها فاقد صفحات عرضی می باشد پوسته ی آنها نیز به سختی از شاخه جدا می شود ( شکل 1-2) خوشه ی انگور این گونه ها کم حبه بوده (در حدود 40 حبه ) و حبه ها پس از رسیدن می ریزند . هسته ی این گونه ها بر خلاف گونه های وحشی دیگر دارای شیارهای عرضی است. گلهای این گونه ها ناقص بوده و بر روی دو پایه ی مختلف قرار دارند . آنها خواهان آب و هوای گرم و مرطوب بوده و به سختی از طریق پیوند و قلعه ازدیاد می شوند در صورتی که ازدیاد آنها از طریق خوابانیدن شاخه به آسانی انجام پذیر است . از صفات بسیار خوب این گونه ها مقاومت بیش از حد آنها در برابر آفت فلیو کسرا بیماری های قارچی و نماتدهاست.
زیر جنس اوی ویتیس
این زیر جنس دارای گونه های وحشی بسیار فراوانی است (حدود 35 گونه ) تعداد کروموزم های این گونه ها 38 عدد بوده و از لحاظ مو کاری بسیار جالب می باشد. این زیر جنس بر حسب حوزه ی پراکندگی آن به سه دسته ی زیر تقسیم می شوند.
1.گونه های وحشی آمریکایی
این گونه ها از لحاظ کیفیت دارای اهمیت فوق العاده ای بوده و به همین دلیل در سالهای گذشته تعداد زیادی از این گونه های وحشی به کشورهای اروپایی وارد شده و مورد استفاده قرار گرفته است. متاسفانه ابتلا و حساس بودن مقدار زیادی از این گونه ها به آفت فیلوکسرا باعث بروز خسارات زیادی در موستان های اروپا شده و به همین دلیل در سالهای اخیر از ورود آنها به اروپا جلو گیری می شود.
مهمترین گونه های وحشی آمریکایی عبارتند از :
الف- ویتیس استیوالیس Vitis aestivalis
ب- ویتیس لابروسکا Vitis labrusca
ج- ویتیس ریپاریا Vitis riparia
د- ویتیس روپستریس Vitis rupestris
ه- ویتیس سینرآ Vitis cinerea
و- ویتیس برلاندری Vitis berlandieri
2.گونه های وحشی آسیایی
مهمترین گونه های وحشی آسیایی عبارتند از :
الف –ویتیس آمورنسیس Vitis amurensis
ب- ویتیس تومبرگی Vitis thumbergi
3.گونه های وحشی اروپایی
در این گروه فقط یک گونه ی وحشی بسیار مهم قرار دارد که مو معمولی (ویتیس وینیفرا) نامیده می شود .این گونه به دو زیرگونه به نامهای سیلستریکا و کاکازیکا دارد.
ارقام مختلف این گونه ی وحشی اروپایی که شمار آنها در حدود 5000 رقم بوه و از دو رگ گیری ارقام مختلف آن بدست آمده اند با نامهای متفاوت در نقاط مختلف دنیا پراکنده می باشند . ارقام این گونه به زمستان های نسبتا سرد و تابستان های گرم طولانی و خشک نیازمند می باشند. زیر گونه ی سیلوستریکا ، بیشتر در نواحی جنوبی و مرکز اروپا و شما آفریقا پراکنده بوده و بوته های آن بیشتر خواهان مناطق مرطوب هستند .زیر و گونه ی کاکازیکا بیشتر در نواحی جنوبی روسیه ارمنستان قفقاز ترکستان کشمیر و ایران پراکنده بوده و در مناطق خشک و مرطوب قابل کشت می باشند.
ساختار اندامهای مو
ریشه
ریشه قسمتی از گیاه است که در خاک قرارگرفته و عمل جذب مواد غذایی ( عناصر کانی ) و آب ذخیره سازی مواد و همچنین استقرار گیاه در خاک را برعهده دارد. بوته های مو دارای ریشه های بسیار قوی طویل بسیار منشعب هستند . این انشعابات از شکلی منظم و خاص برخوردار بوده و برخلاف شاخه فاقد گره و میان گره می باشند.انشعابات ریشه با توجه به نوع تکثیر در فواصل مختلفی از بافت پریسیکل خارج می شوند در صورتی که انشعابات شاخه در فواصلی منظم از گره ها خارج می شوند.در گیاهانی که از طریق تکثیر جنسی (بذری ) بوجود آمدهاند طول ریشه های اصلی بسیار زیاد بوده و گاهی تا عمق 3 تا 4 متری نیز به درون خاک نفوذ می کنند.در چگونگی گسترش ریشه ی مو خاک و دمای آن ونیز نوع رقمی که کاشته می شود اهمیت فراوانی دارد .بنا به گزارش وودهام و الکساندر (1966) بهترین دما برای رشد ریشه 20 درجه ی سانتیگراد است. بطور کلی ریشه ها پس از خروج از قلمه به تدریج جهت عمودی گرفته وبعد بطور مایل رشد می کنند. رشد و نمو سطحی و یا افقی مو نیز زیاد بوده و کلا به هر اندازه که نمو طولی ریشه ی اصلی زیاد تر باشد به همان میزان نیز نمو سطحی ریشه های فرعی افزایش می یابد .بر همین اساس ریشه های مو با حجم بیشتری از خاک تماس گرفته و می توانند از آب و مواد غذایی بیشتری استفاده کنند. بطور کلی مواد غذایی خاک که مورد نیاز گیاه می باشند. به صورت املاحی فوق العاده رقیق توسط تارهای کشنده ریشه (ریشه های موئین ) جذب شده و به بافتها و قسمت های داخلی گیاه انتقال می یابند.
تمامی املاحی که وارد ریشه می شوند ابتدا میبایستی در آب به صورت محلول در آمده و از غشا سیتوپلاسمی یاخته های ناحیه ی جذب کننده ی ریشه یعنی تار های کشنده دارای یاخته های اپیدرم (بشره ) عبور کنند. سلولز دیواره ی یاخته ای به تمام مواد محلول در آب اجازه ی عبور می دهد. اما غشاء سیتوپلاسمی عبور این مواد را کنترل کرده و فقط در برابر بعضی از آنها تراوا می باشد. فعالیت تارهای کشنده در دوران جوانی زیاد بوده اما پس از سپری شدن مدتی کوتاه یعنی در زمانی که تارهای کشنده ی گیاه به حداکثر رشد خود رسید و پلاسیده شدند ، از فعالیت آنها کاسته می شود.
تعداد تارهای کشنده ی موجود بر روی ریشه ی مو به چگونگی خواص شیمیایی خاک مورد استفاده برای کشت بستگی کامل دارد. آزمایشهای انجام گرفته توسط وینکلر در سال 1974 نشان داده است که تعداد ریشه های فرعی موئین موجود در هر سانتیمتر از ریشه های فرعی مو حدود 476 عدد در زمینهای اسیدی دارای 7/5 PH=و حدود 180 عدد در اراضی قلیایی دارای 5/7 PH=می باشد . معمولا جهت رشد ریشه به شرایط محیطی خاک بستگی دارد. ریشه های مو همیشه در قسمتی از خاک دیده می شوند که از نظر مواد غذایی ، اکسیژن و رطوبت کافی ، غنی می باشد. این ریشه ها در محیط نامساعد ( خاک خشک ، سنگلاخی و دارای لایه غیر قابل نفوذ ) قادر به رشد نیست . به همین دلیل ، لایه های سطحی خاک به علت کمی رطوبت و قسمتهای زیرین خاک به علت کمی اکسیژن ، برای رشد و نمو ریشه مو نامساعد می باشند . در خاک های سنگین رسی ریشه های مو ، به دلیل نبود قابلیت نفوذ پذیری و تهیه نامتعادل این نوع خاک ها ، دارای بیشترین گسترش در قسمت سطحی خاک هستند ، در صورتی که در خاک های سبک (شنی ) ، به سوی اعماق زمین رشد می کنند . ریشه های مو، در جوانی سریعاً به سوی اعماق زمین رشد می کنند که در نتیجه ، گسترش و پراکندگی آنها در عمق بیشتر از عرض می باشد . در صورتی که پس از پیر شدن ، رشد آنها در جهت عرضی بیشتر از جهت عمقی خواهد بود .
با توجه به فراوانی ریشه های سطحی و یا افقی مو، می بایستی از شخم عمیق در موستان ها خودداری شود ، چرا که این عمل غالباً باعث از بین رفتن و زخمی شدن مقدار زیادی از ریشه های فرعی می شود . چگونگی جهت رشد مو، به نوع ارقامی که برای کاشت در نظر گرفته شده اند ، بستگی دار . گونه های آمریکایی مو مانند ویتیس روپستریس دارای ریشه هایی کاملاً عمودی و راست بوده و به اعماق خاک فرو می روند . بیشتر قلمه های انواع مختلف مو که در خزانه تربیت می شوند نیز دارای ریشه ای عمودی و دراز می باشند . این قلمه ها ، معمولاً بسیار نزدیک به یکدیگر قرار داشته و به همین علت ، مقدار زیادی از آب زمین را جذب می کنند و از این طریق باعث خشک شدن سریع زمین می شوند . ریشه این نوع قلمه ها ، به ناچار می بایستی رشد عمودی خود را برای جستجوی آب ادامه داده و از رشد ریشه های جانبی بکاهند .
در شرایط مناسب اواخر تابستان ، مقدار زیادی از اسیدهای آمینه ی مختلف ، به ویژه آرجنین و اسید سیتریک و نشاسته ، در بافت های ریشه ذخیره می شوند و در سال بعد به مصرف می رسند.
تنه و شاخه
قسمتهای هوایی مو ،شامل تنه ،بازو و برگها می شود. تنه یا ساقه اصلی مو ،قسمتی است که در فضای بین سطح خاک و شاخه های آن قرار داشته و در حقیقت رابطی است بین ریشه ،بازوها و شاخه ها :تنه مو،همانند دیگر درختان میوه ،دارای خاصیت تولید شاخه هایی اولیه می باشد که در اصطلاح باغبانی بازو نامیده می شوند. ارتفاع تنه مو،در شکلهای داربستی و شکل هایی که از قیم استفاده می کنند ،متفاوت است. اما در شکلهای دیگر ، ارتفاع تنه اکثرا بسیار کوتاه بوده و به صورت خزنده بر روی زمین قرار می گیرد . ساختمان تنه شبیه به ساختمان ساقه بوده و هر ساله با اضافه شدن یک لایه چوبی که توسط لایه زاینده در زیر پوست ایجاد می شود، بر قطر آن افزوده می گردد.
در طول تنه مو که ارتفاع آن در شکل های مختلف،چند سانتیمتر تا 5/1 متر نیز می رسد ، بازوهای مناسبی انتخاب کرده و طول آنها را با هرس سالانه ،کوتاه نگاه می دارند . بازوها ،به علت باقی ماندن هر ساله بر روی بوته ، به تدریج ضخیم و کلفت می شوند. بر روی بازوها ،مهمیزها 1 و شاخه های یکساله 2 قرار دارند. به وسیله نگهداری تعداد معینی مهمیز و شاخه یک ساله بر روی بازوها ،می توان هر ساله میزان باروری مو را تحت کنترل قرار داد . شاخه ها ،که از رشد یک جوانه بوجود می آیند ،در اوایل بهار علفی و سبز رنگ بوده و پایان فصل رشد ،بر اثر نمو و ذخیره سازی مواد غذایی ،چوبی می شوند. شاخه های جوان مو،به چندین قسمت قابل تفکیک زیر ،تقسیم می شوند:
ژاتاک انتهایی (مریستم انتهایی)،گره ،میان گره ،جوانه،پیچک و شاخه های جانبی. اگر چه سهم این قسمت ها در فرایند تشکیل میوه یکنواخت نیست ،اما دستیابی به یک محصول خوب،زمانی امکان پذیر خواهد بود که تمامی آنها از رشدی متعادل برخوردار باشند. قسمت انتهایی شاخه مو،از یک جوانه انتهایی تشکیل نمی شود . این قسمت که 10تا20سانتیمتر طول دارد ،در نتیجه تکثیر یاخته ها و بزرگ شدن آنها بوجود می آید . شاخه ها پس از تکمیل رشد سالانه خود ،هرگز رشد طولی نخواهند داشت و فقط بر ضخامت خود می افزایند. بنابراین ،اگر در سال دوم کشت یک مو ،در نظر داریم که شاخه ای را برای تشکیل تنه نگهداری کنیم ،باید در سال اول انتهای آن را در ارتفاع مورد نظر قطع کنیم تا شاخه های جانبی در ارتفاعی بهینه بوجود آیند و بازوها را تشکیل دهند. بازوهای مو،در سالهای بعد هرگز خود بخود رشد نمی کنند،مگر اینکه بر طبق معمول هر ساله ،قسمتی از مهمیز را بر روی آن باقی بگذاریم تا باعث افزایش طول بازو شوند در گزینش موقعیت شاخه های فرعی ،باید به دلیل ثابت ماندن فاصله گره ها پس از رشد ساقه و نیز عدم افزایش طول میان گره ها دقت بسیاری صورت پذیرد.
تعداد اندک از جوانه ها ،تا فصل رویشی سال بعد به صورت خفته باقی می مانند. و بیشتر به شاخه های جانبی تبدیل می شوند،بر روی شاخه های اصلی دو نوع شاخه جانبی می توان یافت. نوع اول که معمولا بر اثر آسیب دیدن شاخه ها و یا عمل هرس در آغاز فصل،بوجود آمده و بر روی خود،جوانه ها و شاخه های جانبی ثانویه را ایجاد می کنند. این نوع شاخه های جانبی،همانند شاخه های اصلی عمل کرده و در همان سال میوه می دهند و در سال بعد نیز به شاخه های یک ساله تبدیل می شوند. از این شاخه ها می توان مهمیز تهیه کرد. و باروری مو را در سال بعد تامین ساخت. میوه این شاخه ها ،کمی بعد از میوه شاخه های اصلی می رسد. اگر شاخه های جانبی ثانویه به موقع رشد کنند ،قادر خواهند بود که در همان فصل رویشی ،محصول بدهند. اما رسیدن این محصول سوم مو،ندرتا ممکن است که بهنگام باشد و میوه ها،اکثرا نارس باقی خواهند ماند . معمولا افقی قرار گرفتن شاخه ها و یا بستن آنها بر روی سیم ها،عاملی است که به ایجاد شاخه های جانبی کمک می کند،بر روی مو،علاوه بر شاخه های جانبی یاد شده،نوع دیگری از شاخه جانبی وجود دارد که کوتاه بوده و هرگز به اندازه کافی مواد غذایی در خود ذخیره نمی کنند و نمی توانند بارور شده و یا شاخه های جانبی ثانویه تولید کنند. این شاخه های جانبی علفی،در فصل پاییز به کلی خزان زده می شوند و دیگر قادر نخواهند بود که به شاخه خشبی یک ساله تبدیل شوند.