کارآموزی ریخته گری گروه صنعنتی نورد نوشهر

متالورژی، علم و تکنولوژی استفاده از فلزات است متالورژی، به عنوان یک فن از زمانهای قدیم وجود داشته است انسانهای گذشته بسیاری از فلزات موجود در طبیعت را می شناختند و به کار می بردند 3500 سال قبل از میلاد از طلا برای ساختن زیورآلات، بشقاب و ظروف استفاده میشده است فن گدازش، پالایش و شکل دادن فلزات توسط مصریان و چینی ها بسیار تکامل یافت مصریان قدیم می

دسته بندی	گزارش کارآموزی و کارورزی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	478 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	34

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

مقدمه

متالورژی، علم و تکنولوژی استفاده از فلزات است. متالورژی، به عنوان یک فن از زمانهای قدیم وجود داشته است. انسانهای گذشته بسیاری از فلزات موجود در طبیعت را می شناختند و به کار می بردند. 3500 سال قبل از میلاد از طلا برای ساختن زیورآلات، بشقاب و ظروف استفاده میشده است. فن گدازش، پالایش و شکل دادن فلزات توسط مصریان و چینی ها بسیار تکامل یافت. مصریان قدیم می دانستند چگونه آهن را از سنگ آهن جدا کنند و می دانستند که فولاد سختی پذیر است. اما استفاده از آهن تا سال 1000 قبل از میلاد رایج نشده بود. استفاده از آهن نزد مردم عهد باستان متداول نبود و آنها استفاده از طلا، نقره و مس و برنج را ترجیح می دادند.

عموما در قرون وسطی علم کار بر روی فلزات مستقیما از استاد به شاگرد منتقل می شد و در نتیجه بسیاری از فرآیندها با خرافات می آمیخت. در مورد فرآیندهای متالورزیکی بسیار کم نوشته شده بود تا اینکه برنیگوچیو کتاب پیوتکنیا را در سال 1540 و به دنبال آن کتاب دِرِ متالورژیکا را در سال 1556 منتشر کرد. طی سال های متمادی توسط مردمی که در تقلید جنس و ساتار فولاد دمشق می کوشیدند، اطلاعات بسیاری به علم افزوده شد.

تا آغاز آخرین ربع قرن نوزدهم، اغلب تحقیقات در مورد ساختار فلز با چشم غیرمسلح و به طور سطحی صورت می گرفت. علم ساختار فلزها تقریبا وجود نداشت. در این میان، نیاز به وجود افرادی که سابقه ی علمی انها بیشتر از سابقه علمی و تجربی شان بود، احساس می شد.

بعدها در سال 1922 با کشف روشهای پراش اشعه X و مکانیک موجی، آگاهی های بیشتری درباره ی ساختار و خواص فلزها حاصل شد.

متالورژی حقیقتاً علم مستقلی نیست، زیرا بسیاری از مفاهیم اساسی آن از فییک، شیمی و بلورشناسی مشتق می شود. متخصصان متالورژی به طور فزآینده ای در تکنولوؤی جدید اهمیت پیدا کرده اند. سال ها پیش بخش عمده ی قطعات فولادی از فولاد کم کربن ارزان قیمت تهیه می شد که به سهولت ماشینکاری و ساخته می شد. عملیات گرمایی به طور عمده ای برای ابزار به کار برده می شد. طراحان قادر نبودند غیریکنواختی ساختاری، عیوب سطحی و غیره را به حساب بیاورند و کار درست آن بود که ضریب ایمنی بزرگ استفاده کنند. در نتیجه، ماشینها بسیار سنگین تر از حد لازم بودند و وزن زیاد نشانه ای از مرغوبیت محسوب مس شد. این وضع تا حدودی تا سالهای اخیر نیز اثر خود را حفظ کرده بود، اما با هدایت صنایع هواپیمایی و خودروسازی کم کم برطرف می شود. این صنایع بر اهمیت نسبت استحکام به وزن در طراحی خوب تأکید می کردند و این تأکید ، به ایجاد آلیاژهای جدید سبک و پراستحکام منجر شد]1[.

دسته بندی رشته های متالورژی

متالورژی استخراجی یا فرآیندی که علم به دست آوردن فلز از کانه است و معدن کاری، تغلیظ استخراج و پالایش فلزها و آلیاژها را در برمی گیرد؛

متالورژی فیزیکی؛ علمی که با مشخصه های فیزیکی و مکانیکی فلزها و آلیاژها سر و کار دارد. در این رشته خواص فلزها و آلیاژها، که 3 متغیر زیر بر آنها اثر می گذارند، بررسی می شود:

الف. ترکیب شیمیایی– اجزای شیمیایی آلیاژ؛

ب. عملیات مکانیکی– هر عملیاتی که سبب تغییر شکل فلز می شود مانند نورد(Rolling)، کشش (Drawing)، شکل دادن یا ماشینکاری؛

ج. عملیات گرمایی – اثر دما و آهنگ گرم یا سردکردن.

مفاهیم اساسی در شکل دهی فلزات

هدف اصلی از عملیات شکل دهی فلز، ایجاد تغییر شکل مطلوب است. در این راستا، برای رسیدن به تغییر شکل مطلوب و همراه با خواص مورد نظر ما، باید دو نکته ی مهم مورد توجه قرار گیرند:

v نیروهای لازم برای شکل دهی فلزات؛

v خواص لازم برای شکل دهی ماده ای که مورد تغییر شکل قرار می گیرد.

همان طور که می دانیم، خواص ماده، بر فرآیند شکل دهی تأثیر می گذارد و بهینه سازی آن برای تغییر شکل حائز اهمیت است. اگرچه موضوعاتی چون سایش، انتقال حرارت و طراحی مکانیکی، دارای اهمیت هستند، اما در اینجا، رابطه متقابل بین ابزار و فلز در حین تغییر شکل پلاستیک و همچنین روابط متقابل بین فرآیند تغییر شکل (در اینجا نورد) و فلز مورد نظر اهمیت بیشتری دارد.

هنگامی که ماده ای تحت تنشی کمتر از حد کشسان قرار گیرد، تغییر شکل یا کرنش حاصل، گذرا خواهد بود و با حذف تنش قطعه به تدریج ابعاد اولیه ی خود را باز می یابد، اما با واردکردن تنش بیش از حد کشسان، ماده تغییر شکل مومسان یا دائمی می دهد و قطعه به شکل اولیه باز نمی گردد، مگر با صرف نیرو.

شاید شکل پذیری فلز، برجسته ترین مشخصه ی آن در مقایسه با دیگر مواد باشد. کلیه عملیات شکل دهی همچون پرسکاری، ورق کشی، نورد، آهنگری، کشش و اکستروژن مستلزم تغییر شکل مومسان اند. عملیات مختلف ماشینکاری نظیر تراشکاری، برشکاری و سوراخکاری نیز با تغییر شکل مومسان همراه است.

رفتار فلز تحت تغییر شکل مومسان و مکانیسمی که توسط آن این تغییرات روی میدهد، در تکمیل عملیات فلزکاری اهمیت اساسی دارد.

با بررسی رفتار یک تک بلور تنش یافته، اطلاعات زیادی در مورد مکانیسم تغییر شکل به دست می آید که می توان آن را در مورد مواد چندبلوری نعمیم داد. تغییر شکل مومسان با لغزش، دوقلویی شدن یا ترکیبی از این دو روش انجام می شود.

مکانیزم های تغییر شکل

ü مکانیزم لغزش در تغییر شکل

دو بخش بلور در دو طرف یک صفحه ی لغزش در جهات مخالف هم حرکت می کنند و با رسیدن به حالتی که اتمها تقریبا در حالت موازنه اند، توقف می کنند، به طوری که تغییر جهت گیری شبکه بسیار اندک است. بنابراین شکل خارجی بلور بدون تخریب آن تغییر می کند. بررسی با روشهای حساس پرتو X نشان می دهد که بعد از تغییر، مقداری خمش یا چرخش در صفحه های شبکه پدید آمده است و اتمها کاملا در موقعیت عادی خود قرار ندارند.

(الف) (ب) (ج)

شکل 1 : (الف) لغزش هنگام کشش قبل از کرنش؛ (ب) با انتهای مقید شده در هنگام کرنش؛ (ج) صفحه و امتداد لغزش در شبکه fcc؛

فرض منطقی در این مورد این است که اتمها متوالیاً می لغزند، یعنی حرکت از یک یا چند نقطه در صفحه ی لغزش شروع و سپس در بقیه ی صفحه منتشر می شود.

نا به جایی ها در عرض صفحه ی لغزش حرکت می کنند و وقتی به سطح بیرونی می رسد، یک پله به جا می گذارد. هر وقت نابجایی در صفحه لغزش حرکت می کند، بلور به اندازه ی یک فضای اتمی حرکت می کند. چون بعد از عبور نابه جایی اتمها کاملاً در محل معمول خود قرار نمی گیرند، حرکت بعدی نابجایی در همان صفحه ی لغزش با مقاومت بیشتری مواجه می شود تا نابه جایی را در ساختار بلور قفل کند و حرکت متوقف شود. ادامه ی تغیی شکل نیاز به حرکت در صفحه ی لغزش دیگری دارد.

به ترکیب یک صفحه و یک جهت لغزش ، سیستم لغزش گفته می شود. امتداد لغزش، همواره امتدادی است که بیشترین انباشتگی اتمی را در صفحه ی لغزش دارد و مهمترین عامل در سیستم لغزش است.

v ساختار fcc . در مواد fcc - از جمله در آهن - چهار سری صفحه ی (111) و در هر صفحه، سه امتداد انباشته ی >110< وجود دارد که مجموعاً 12 سیستم لغزش را ایجاد می کنند. این سیستم های لغزش به خوبی در بلور توزیع شده اند و ممکن نیست بلور fcc کرنش یابد که حداقل در یکی از صفحه های {111} و در یکی از امتدادهای مطلوب لغزش واقع شود. همان طور که انتظار می رود، میزان تنش بحرانی تجزیه شده برای لغزش اندک است و فلزات با این نوع ساختار شبکه ای به راحتی تغییر شکل می دهند (نقره، طلا، مس، آلومینیوم).

v ساختار hcp . فلزات با ساختار hcp، تنها یک صفحه ی متراکم اتمی و سه امتداد انباشته در این صفحه دارد. با محدودبودن تعداد سیستم های لغزش، تغییر شکل با دوقلویی شدن، سیستم های لغزشی بیشتری را به موقعیت مناسب می کشاند، بنابراین مومسانی ین سیستم به مومسانی ساختار fcc نزدیک می شود و از مومسانی فلزاتbcc پیشی می گیرد.

v ساختار bcc . چون فلزات bcc، در هر سلول واحد اتم کمتری دارند، دارای سیستم لغزش کاملا مشخص و صفحه ی واقعا انباشته نیستند. امتداد لغزش، امتداد فشرده ی >111< است. دلیل دیگر بر فقدان صفحه ی انباشته، تنش برشی بحرانی تجزیه شده ی نسبتاً بالا برای لغزش است. بنابراین درجه ی مومسانی آن زیاد نیست.

ü مکانیزم دوقلویی در تغییر شکل

در مواد معینی به خصوص فلزات hcp، دوقلویی شدن عامل اصلی تغییر شکل است. این عمل ممکن است با تغییر شکل زیاد همراه باشد، یا صرفاً صفحات لغزش را در موقعیت مناسب تری قرار دهد.

دوقلویی شدن یعنی حرکت صفحات اتمی شبکه، موازی با صفحه ای مشخص به طوری که شبکه به دو بخش قرینه، با امتدادهای مختلف تقسیم شود.

مقایسه سیستم های تغییر شکل (لغزش و دوقلویی)

تفاوت های موجود بین لغزش و دوقلویی شدن شامل موارد زیر می شوند:

1. مقدار حرکت. در لغزش، اتمها مضرب صحیحی از فاصله ی بین اتمی را طی می کنند، در حالی که در دوقلویی شدن اتمها، کسری از این مقدار را که به فاصله شان از صفحه ی دوقلویی بستگی دارد، طی می کنند.
2. نمایش میکروسکوپی. لغزش به صورت خطوط نازک و دوقلویی به صورت خطوط پهن یا نوار دیده می شود.
3. جهت گیری شبکه. در لغزش تغییرات جزیی در جهتگیری شبکه پدید می آید و پله های به وجود آمده، فقط بر سطح بلور دیده می شوند. چنانچه با پرداخت کاری پله ها برطرف شوند، هیچ اثر دیگری از بروز لغزش باقی نمی ماند. در دوقلویی شدن، به سبب تغییر جهت گیری شبکه در منطقه دوقلویی شده، حتی حذف پله ها از سطح به وسیله ی پرداخت کاری هم باعث حذف آثار دوقلویی نمی شود. حکاکی با محلولهای مناسب که به تغییرات جهتگیری شبکه بلوری حساس باشند، منطقه ی دوقلوشده را آشکار می کند.

مفهوم سوپرپلاستیسیته

در پاره ای از مواد که دارای اندازه دانه کوچکی هستند، تغییر شکل دمای بالا رخ می دهد. این تغییر شکل به وسیله ی لغزش مرزدانه به طور وسیع و دیفوزیون و یا به وسیله ی دیفوزیون و انتقال جرم به طوری که کل دانه ها در شکل دگرگون می شوند، رخ می دهد. نیروی تغییرشکل دهنده، مادامی که آهنگ کرنش در بین حدودی خاص نگه داشته می شود و دما مناسب باشد، بسیار کوچک است و رفتار سوپرپلاستیک باقی می ماند، یعنی الانگیشن های بسیار بالا به دست می آید (بیش از صدها درصد و حتی بالاتر از هزار درصد).

بنابراین تکنیک هایی که برای شکل دادن پلیمرها طراحی شده است را می توان برای مواد سوپرپلاستیک به کار برد. پس از سردکردن از دمای SP در بسیاری از آلیاژها، استحکام فوق العاده ای ایجاد می شود. اما همان مکانیزمی که باعث تغییر شکل سوپرپلاستیک می شود نیز برای مواد ریزدانه ای که در مقابل خزش ضعیف اند، عمل می کنند، از این رو موادی که به صورت SP تغییر شکل یافته اند را میتوان برای سرویس در دمای بالا از طریق آنیل دمای بالا مناسب ساخت. دانه هایی که به این طریق رشد می کنند و بزرگ می شوند، دارای مرزدانه های نسبتاً کمی بوده و مقاومت بیشتری در مقابل خزش در آهنگ کرنش های پایین دارد.

مطابق شکل استحکام فلزات، با بزرگ تر شدن اندازه دانه، کوچکتر می شود؛ به خصوص وقتی که تغییر شکل در دمای بالا و آهنگ کرنشهای پایین به همراه نفوذ عظیمی از اتمها رخ می دهد. این ترتیب پروسه، مبنای ساخت قطعات سوپرآلیاژهای دیسکهای توربین می باشد.

تأثیر متقابل تغییر شکل و ساختار ماده

از تأثیر متقابل تغییر شکل و جنبه های ریزساختار آن می توان برای کنترل خواص ماده بهره برد. ساختار شمش (بیلت) ریختگی، شامل جنبه های نامطلوبی می باشند. دانه ها و بازوهای دندریتی بین دانه ها بزرگ هستند و در نتیجه استحکام ماده پایین است. دانه های ستونی ممکن است در جهت های مطلوب، جهت گیری و رشد کرده باشند که آن هم باعث بیشترشدن استحکام و داکتیلیته در بعضی از جهات می گردد. از این رو شیب غلظتی به وجود می آید و همچنین سوراخهای ریز، حفره های انقباضی و مکها و ناخالصیها نیز وجود خواهند داشت.

فرآیندهای مورد استفاده در طی شکل دهی فلزات

اغلب قطعات فلزی از شمشهای ریختگی تهیه می شوند. برای ساخت ورق، صفحه، میله، سیم و غیره از این شمش، روشهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد که در زیر به مهمترین آنها اشاره می شود.

بازیابی

بازیابی فرآیندی دما پایین است و تغییر خواص ناشی از این فرآیند، باعث تغییر محسوس ریزساختار نمی شود. به نظر می رسد اثر عمده ی بازیابی، آزادسازی تنشهای داخلی ناشی از کارسرد است. در دمایی معین، آهنگ کرنش –سختی باقیمانده، ابتدا سریعترین مقدار خود را دارد و به تدریج افت می کند. همچنین مقدار کاهش تنش باقیمانده، با افزایش دما زیاد می شود. اگر بار به وجودآورنده ی تغییر شکل مومسان ماده ای چندبلوری حذف شود، تغییر شکل کشسان کاملا ناپدید نمی شود. این به سبب جهت گیری مختلف بلورهاست که وقتی بار رها می شود، بعضی از آنها نمی توانند به عقب برگردند. با افزایش دما برگشت فنری در اتمهایی که حرکت کشسان کرده اند به وجود می آید که بیشتر تنشهای داخلی آزاد می کند. در بعضی موارد ممکن است جریان مومسان جزیی موجب افزایش ناچیز سختی و استحکام شود. رسانندگی الکتریکی نیز به طور محسوس طی مرحله ی بازیابی افزایش می یابد.

از آنجا که در بازیابی، خواص مکانیکی فلز اساساً تغییر نمی کند، گرم کردن به طور عمده به منظورآزادکردن تنش و جلوگیری از ایجاد ترکهای خوردگی تنشی یا به حداقل رسانیدن واپیچش ناشی از تنشهای باقیمانده در آلیاژهای کارسردشده به کار می رود. از نظر تجارتی این عملیات دما-پایین در گستره ی بازیابی، تابکاری تنش زا نامیده می شود.

کارگرم

کارگرم معمولا کم خرج ترین روش است. اما در مورد فولاد، ماده کارگرم شده، هنگام خنک شدن با اکسیژن ترکیب می شود و پوشش اکسیدی سیاهرنگی به نام پوسته تشکیل می دهد. گاه این پوسته هنگام ماشینکاری یا شکل دلدنف مشکلاتی را به وجود می آورد. به سبب تغییر ابعاد در هنگام سردشدن، امکان ساخت ماده ی کارگرم شده با ابعاد دقیق وجود ندارد.

از طرف دیگر ماده کارسردشده را با تلرانس دقیق تری می توان ساخت. سطح آن بدون پوسته است، اما برای تغییر شکل قدرت بیشتری لازم دارد و لذا فرآیند پرهزینه ای است. در صنعتف کاهش اولیه ی سطح مقطع در دمای بسیار بالا انجام می شود و کاهش نهایی مقطع در سرما انجام می شود تا مزیتهای هر دو فرآیند را داشته باشد.

در کارگز، دمای تمامکاری، تعیین کننده ی اندازه ی دانه موجود برای کار سرد بعدی است. برای افزایش یکنواختی ماده، ابتدا کار در دمای بالا انجام می شود و دانه های بزرگ حاصل از این مرحله، امکان کاهش اقتصادی تر مقطع، طی عملیات بعدی را فراهم میکند. با سرد شدن ماده، عملیات ادامه و اندازه ی دانه ها کاهش می یابد، تا اینکه در دمای نزدیک به دمای تبلور مجدد دانه ها بسیار ریز می شوند.

کنترل مناسب کارسرد بعدی اندازه ی نهایی دانه ها را به هم نزدیک می کنند. گرچه مواد دانه درشت، داکتیل ترند، ولی نایکنواختی تغییر شکل دانه ها در ظاهر سطح ایجاد اشکال می کند. بنابراین انتخاب اندازه دانه، حاصل سازگاری شرایط مختلف است که توسط عملیات شکل دادن سرد مخصوص تعیین می گردد.

همگن سازی

در فلزات ریختگی ساختارهای مغزه دار زیاد دیده می شود. از بحث فوق درباره ی منشأ ساختارهای مغزه دار مشخص می شود که آخرین جامد تشکیل شده در مرزدانه ها و فضای بین شاخه ای از فلزی با نقطه ذوب پایین تر غنی است. بسته به خواص فلز، مرزدانه ها ممکن است به صورت صفحه های ضعیف عمل کنند. همچنین خواص مکانیکی و فیزیکی به طور جدی نایکنواخت می شوند و در بعضی موارد هم امکان خوردگی بین دانه ای در اثر حمله ی انتخابی یک محلول خورنده به وجود می آید. بنابراین، غالباً ساختار مغزه دار نامطلوب است.

یکی از روشهای مناسب برای همگن سازی که در صنعت مورد استفاده قرار می گیردف ترکیب یا همگن سازی ساختار مغزه دار با انجام نفوذ در حالت جامد است.

در دمای محیط، در اغلب فلزات، آهنگ نفوذ بسیار پایین است، اما با گرم کردن آلیاژ تا دمایی زیر خط انجماد، نفوذ سریعتر صورت می گیرد و همگن سازی در زمان نسبتاً کوتاهی انجام می شود.

ریخته گریفرآیندهای شکل دهی فلزاتشکل دهی فلزات

کارآموزی زراعت و اصلاح نباتات

بطورکلی فعالیتهای ترویجی را که در غالب کشورهای جهان پذیرفته شده می توان به چنداصل استوار دانستاصول اقتصادی ، اصول آموزشی و اصول اداری که در اینجا بطور اجمالی به اصول آموزشی ، اشاره خواهد شد برای اینکه سطح میزان بیشتر خواهی در بین جامعه روستائی بالا رود، و برای اینکه اندیشه های نو و شیوه های نوین کشاورزی در روستا رواج پیدا کند و برای اینکه حس

دسته بندی	کشاورزی و زراعت
فرمت فایل	doc
حجم فایل	26 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	24

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مندرجات

عناوین صفحه

ترویج و آموزش کشاورزی 4

رابطه ترویج با تحقیق 6

رابطه تحقیق با آموزش 7

کمک مروج از طریق ارتباط با محقق 8

روشها و وسایل کمک آموزشی 9

نکات ایمنی هنگام سمپاشی 10

عوامل مؤثر در کاهش بازدهی کود و زراعت و باغبانی 11

هورمون Pix و کاربرد در پنبه 11

ارزش مبادله یک کیلو پنبه محلوج با سایر محصولات 12

کرم قوزه پنبه 12

کنه پنبه 13

رقم ساحل 14

بیماری بلاست برنج 15

سوختگی غلاف برنج 16

خسارت موشها به برنج 17

خسارت پرندگان به برنج 17

سیاهک دروغی برنج 18

پوسیدگی غلاف برنج 18

پوسیدگی ساقه برنج 19

پروانه کرم ساقه خوار برنج 19

اختلاف بین برنج و سوروف 20

پوسیدگی طوقه برنج 20

منابع و مأخذ 22

ترویج و آموزش کشاورزی

بطورکلی فعالیتهای ترویجی را که در غالب کشورهای جهان پذیرفته شده می توان به چنداصل استوار دانست:اصول اقتصادی ، اصول آموزشی و اصول اداری.

که در اینجا بطور اجمالی به اصول آموزشی ، اشاره خواهد شد:

برای اینکه سطح میزان بیشتر خواهی در بین جامعه روستائی بالا رود، و برای اینکه اندیشه های نو و شیوه های نوین کشاورزی در روستا رواج پیدا کند و برای اینکه حس همیاری و خودیاری در روستا ها فزونی یابد و سرانجام برای اینکه بتوان به هدفهای نهائی ترویج که همانا افزایش سطح درآمد روستائیان و رسیدن به کمال مطلوب در مظاهر مختلف زندگانی آنها دست یافت باید از لاقیدی ها و توکل داشتن روستائیان به طبیعت کاسته ، شک و تردید ها و اتکاء به غیر از میان آنها برطرف نموده و بالاخره حس همکاری و مأنوس شدن بکار های دسته جمعی را در آنها بطور شایسته ای بالا برد.یگانه عاملی که ما را در این مسیر به مقصود می رساند ، آموزش و تعلیم همگانی روستائیان می باشد و نمی توان از آن در هیچ مرحله ای از مکان و هیچ نوع فعالیتی صرفنظر کرد.

با آگاهی به این مسئله و در کل با توجه به اینکه روستائیان بدون آموزش قادر نخواهند بود فعالیتهای فنی ، اجتماعی و اقتصادی را به طرز پسندیده ای به انجام برسانند . ترویج اساس و رکن اصلی خود را بر پایه آموزش استوار کرده است.

ترویج یک آموزش غیر رسمی است چون آموزش در ترویج وابسته به تدریس و تعلیم مدرسه ای و با برنامه رسمی نمی باشد. ترویج آموزش است چون هدفش یاد دادن ، فهماندن و مدرن کردن مردم به روشهای بهتر می باشد . و به هیچ وجه هدفش مجبور کردن و مطیع کردن آنها نمی باشد. مروجین با روشهای ترویجی به روستائیان می آموزند که چگونه با افزایش عملکرد ، پول بیشتری بدست آورند و در عین حال چگونه از درآمد بیشتر، استفاده مطلوب بعمل آورند.

اگر به مردم روستائی ، راه ها و روش های حل مشکلات آنها آموخته شود آنها هم می توانند تصمیم بگیرند و عاقلانه اقدام کنند ترویج به مردم یاد می دهد که چگونه از منایع طبیعی خود استفاده کنند تا در نتیجه روشهای غیر فنی زراعی آنرا نابود نکنند ، بلکه در بهبود شرایط و استعدادهای این منابع نیز اقدام شود . رفتار ، عقاید و مختصات خانواده ، جامعه و محیط زندگی ، در زندگی فردی بسیار مؤثر است و عامل مهمی در عوض شدن رفتار ، عقاید و فعالیتهای فردی محسوب می شوند . بنابراین در آموزش ترویجی ، فرد نیز بایستی مورد نظر قرار گیرد.

مراکز تحقیقاتی باید خود را سریعا به مروجین انتقال دهند و مروجین با آموزش به روستائیان می توانند نقش ارزنده ای در بالا بردن معلومات کشاورزی روستائیان بازی کنند ، فلوئیت زیر بیان کننده این مطلب می باشد.

رابطه ترویج با تحقیق

در تماس مروجین با کشاورزان ، مروج می تواند محقق کشاورزی منطقه ، محدودیتهای کاری کشاورزان و وضعیتی که آنها دارند آشنا سازد.

حتی بهتر است که مروج جهت اطمینان از مناسب بودن توصیه های ترویجی و انطباق آنها با نیاز کشاورزان زمینه تماس مستقیم کارشناسان را با کشاورزان فراهم نماید.

اجرای آزمایش در شرایط کشاورزان موقعیت خوبی جهت بررسی کاربرد نتایج تحقیقات در سطح مزرعه و همچنین کسب اطلاعات لازم از اشکالات و معایب توصیه ها توسط محققین بدست می دهد.

بدین ترتیب برداشت عمومی از فلسفه هدف و کار ترویج را می توان به این صورت ساده و خلاصه کرد : ترویج پلی است میان مردم روستائی و مراکز تجقیقاتی ، که البته این پل بایستی نوعی معبر دو سویه باشد. یعنی از یک سو توصیه ها و دستور العمل های فنی تحقیقات را به روستا برده و از طرف دیگر مسائل و مشکلات روستائیان را باید به محققین انتقال دهد.

کشاورزی مرکز تحقیقات

پــــــُــــــــــــــــل

با توجه به اینکه اشاعه ایده های علمی و فنی جدید که نوعا پیشرفته ترین روش و یا آخرین توصیه های فنی می باشد در منطقه مورد عمل به مهارتی بسیار احتیاج دارد ، لذا با توجه به هدف آموزش ترویج که ترویج نوعی آموزش غیر رسمی داوطلبانه در خارج از مدرسه است. مروج بایستی برای تحقق اهداف خود از مهارتهای آموزشی خاصی برخوردار باشد. نکات آموزشی را بدقت رعایت نموده و هدف آموزشی را بشناسد تا کارش عملا در جامعه پیشرفت کند ؛ الزاماً مروج بایستی ابتدا یک آموزشگر شود و بعد عهده دار کار ترویج گردد. در همین رابطه است که آموزش از نوعی که مطلب ترویج است ، یکی دیگر از مبانی این امر به حساب آمده و لازم است به دقت مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد ، تا منظور از آن در کار ترویج به روشنی مشخص شود.

رابطه تحقیق با آموزش

همانطور که می دانیم نتایج داده های تحقیقاتی محققین بایستی بصورت ایده های نو همواره با آموزش آموزشگران در مسیر تلفیق گردد تا بصورتی قابل پذیرش و مأنوس به روستائی ارائه شود.

این نکته نوعی ارتباط بین بخشهای تحقیقاتی و بخشهای آموزشی می باشد که ارتباط دهنده آنها مروجین هستند .

نهادهای آموزشی از طرفی مسئول پرورش محققین هستند و از طرف دیگر آموزشهای پژوهشگرانه ارائه می دهند . از طریق آموزش است که کاربر و نکات علمی مشخص و مفهوم می گردد . ضمناً اولین مهارتهای لازم برای انجام امور تحقیقی و ترویجی آنها ار طریق آموزش دیدن و کسب اطلاعات لازم مورد نیاز میسر می شود .

رابطه بین تحقیق و آموزش امریست غیر قابل انکار .

ترویج با آموزش نیز در رابطه است ، و در اینجا به همین نکته بسنده می کنیم که :

ترویج بدون آموزش ، خصوصیات و مشخصات خود را از دست می دهد و اسا ساً این دو لازم و ملزوم یکدیگرند . جدی که هیچ نظام ترویجی بدون وجود آموزش نمی تواند توفیق یابد و یا حداقل از توفیق مداوم برخوردار شود . به همین جهت است که آموزش را پایه اصلی و جزء لاینفک ترویج دانسته اند .

کمک مروج از طریق ارتباط با محقق

همانطور که می دانیم ترویج پلی است بین تحقیقات و زارعین ، اطلاعات علمی را به زارعین می رساند مسائل آنها را درک می کند ، مسائل یا راه حل های علمی را به محقق می رساند ، محقق برای یافتن راه حل تجسس می کتد و نتیجه را به مروج می رساند و سپس او آن را به زارعین منتقل می کند .

اگر مروج نتواند زبان زارع و محقق را درک کند ، مروج خوبی نخواهد شد . نتیجه آنکه یا مسائل به تحقق نمی رسد و یا راه حل آن به زارع ، و در این صورت این پل
شکسته است .

در اینجا به اختصار به روشهای آموزشی در ترویج اشاره می شود ، که در انجام آنها در بالا بردن راندمان عمل آموزشی ترویج موثر است .

روش آموزشی انفرادی :

در این روش آموزشی ، مروج به سراغ تعداد محدودی از افراد مختلف می رود و از طریق دیدار در مزرعه ، محل کار یا دفتر مروج یا تما سهای تلفنی ، نامه و مانند اینها آموزشهای لازم را به آنها می دهد .

روش آموزشی گروهی :

غالباً این روش زمانی مطرح می شود که افراد محدودی یا جمعیت کوچک مسائل مشترکی داشته باشند ، به نحوی که تعداد فراگیر آن امکان آموزشهای انفرادی را دشوار یا غیر ممکن می سازد .

در این خالت روشهایی مانند نمایش طریقه ای یا نمایش روش ، نمایش نتیجه ای ، سخنرانی ، اسلاید ، فیلم ، گردشها و بازدیدهای گروهی ، کنفرانسها ، سمینارهل و انواع دیگر گردهمائیها مورد استفاده قرار می گیرند .

زراعت و اصلاح نباتاتترویج و آموزش کشاورزیپوسیدگی ساقه برنج

کارآموزی زراعت و اصلاح نباتات جهاد کشاورزی شهرستان تربت حیدریه

اداره کشاورزی شهرستان تربت حیدریه در سال 1380 با جهاد کشاورزی ادغام شد و از محل سابق خود در خیابان سنتو به خیابان شهید رجایی منتقل شد و تحت عنوان جهاد کشاورزی شروع بکار کرد این اداره 5 زیرمجموعه در بخش‌های کدکن، رخ، جلگه زاوه، بایک و دشتخوار دارد که هر یک مستقلاً به کشاورزان خدمات کشاورزی ارائه می‌دهند

دسته بندی	کشاورزی و زراعت
فرمت فایل	doc
حجم فایل	74 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	19

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

تاریخچه سازمان. 4

نمودار سازمانی و تشکیلات. 4

محصولات تولیدی یا خدمات:. 5

محصولات زراعی. 5

فصل دوم. 7

بازدید 1). 8

تاریخچه سازمان

اداره کشاورزی شهرستان تربت حیدریه در سال 1380 با جهاد کشاورزی ادغام شد و از محل سابق خود در خیابان سنتو به خیابان شهید رجایی منتقل شد و تحت عنوان جهاد کشاورزی شروع بکار کرد. این اداره 5 زیرمجموعه در بخش‌های کدکن، رخ، جلگه زاوه، بایک و دشتخوار دارد که هر یک مستقلاً به کشاورزان خدمات کشاورزی ارائه می‌دهند.

نمودار سازمانی و تشکیلات

اداره مرکزی شامل دو طبقه ساختمان که در طبقه اول: واحدهای آب و خاک، بهره‌برداری، زراعت، مرکزی، آبخیزداری، امور دام، باغبانی، صنایع دستی روستایی، امور پشتیبانی و در طبقه دوم: مدیریت، عقیدتی، اداره امور عمومی، خدمات، روابط عمومی، امور اداری، مالی، حقوقی، دبیرخانه و حراست قرار دارد و یک ساختمان مجزا جهت واحد حفظ نباتات که در پشت هسته مرکزی قرار دارد.

این اداره، 11 دهستان و 246 روستا با جمعیتی حدود 175155 نفر را تحت پوشش دارد. منابع آبی آن شامل 961 حلقه چاه عمیق، 932 حلقه نیمه‌عمیق و تعداد 642 رشته قنات و 311 رشته چشمه است. تعداد 8 رودخانه دائمی، 46 رودخانه فصلی، 47 آب‌بند خاکی است. مساحت حوزه آبخیز 14777 کیلومتر مربع است.

محصولات تولیدی یا خدمات:

محصولات دائمی (باغی): به دلیل وجود تنوع آب و هوایی، ارقام مختلف محصولات دائمی (باغی) کشت می‌شود که سطح زیر کشت 30 رقم محصول باغی بالغ بر 28930 هکتار تولید 46819 تن در سال می‌باشد.

در محصولات آلو و بادام دیم، رتبه سوم استان در سطح زیر کشت و در پسته، بادام آبی و انار، مقام اول سطح زیر کشت را داراست. باغات پسته با سطحی معادل 5148 هکتار و میزان تولید بالغ بر 5294 تن مقام اول استان را داراست که گسترش این محصول تحول عظیمی در بخش نیمه‌خشک فیض‌آباد رخ داده است.

سطح زیر کشت انار در شهرستان، 1722 هکتار با تولید 24878 تن و متوسط عملکرد 14591 کیلوگرم در هکتار است. همچنین وسعت باغات آلو به 397 هکتار و ارقام جدید مالینگ سیب به میزان 15 هکتار می‌رسد.

محصولات زراعی

سطح زیر کشت محصولات زراعی در 40 نوع محصول زراعی آبی و دیم بالغ بر 108613 هکتار و میزان 610912 تن محصول در سال برآورد می‌گردد. در محصولات، گندم، کلزا، نخود آبی، یونجه آبی، خربزه دیم، هندوانه بذری آبی، زیره دیم و شبدر، مقام اول سطح زیر کشت و میزان تولید استان را به خود اختصاص داده است.

زعفران: این شهرستان را می‌توان سرزمین طلای سرخ نامید. اولین تولید کننده زعفران ایران با بیش از 02/51 تن در سال و بیشترین سطح زیر کشت آن 13452 هکتار که میزان درآمد بالغ بر 132 میلیادرد ریال در سال را به خود اختصاص داده است. سطح زیر کشت گندم آبی 34560 هکتار با تولید 111244 تن گندم آبی و متوسط عملکرد 3219 کیلوگرم در هکتار با مقام دوم سطح زیر کشت در استان ارقام مختلف گندم همچون گاسکوژن، گاسپارد، سایونز، الوند، الموت، امید، قدس، روشن و فلات در این منطقه کشت می‌شود.

سطح زیر کشت پنبه، 5120 هکتار و تولید 11714 تن و عملکرد 2288 کیلو در هکتار سطح زیر کشت چغندرقند 9750 هکتار و میزان تولید 327649 تن و متوسط عملکرد 33605 کیلوگرم در هکتار.

این شهرستان دارای 94 واحد صنعتی فعال و 9 واحد ترمینال ضبط پسته و دارای 1300 کارگاه ابریشم‌کشی با تولید معادل 560 تن ابریشم در سال، همچنین دارای 15 تعاونی تولید کشاورزی، 55 واحد تامین نهاده‌ها، 26 شرکت تعاون روستایی و 47 واحد ارائه خدمات مکانیزاسیون.

دام و دامپروری: دارای 35 واحد پرورش آبزیان و یک واحد تولید و تکثیر بچه ماهی با تولید 118000 کیلوگرم ماهی در سال، دارای 1825 کلنی زنبور عسل با تولید 17500 کیلوگرم عسل بهاره، دارای 117 واحد گاوداری صنعتی و نیمه‌صنعتی دارای 268 واحد پرورش گوسفند، دارای 125 واحد مرغداری گوشتی و 3 واحد مرغداری تخمگذار و تولید گوشت سفید 12136000 کیلوگرم در سال.

خدمات ارائه شده شامل انجام 250 هکتار آبیاری سنترپیوت و 150 هکتار تی‌تیپ، 3500 هکتار آبیاری قطره‌ای، کلاسیک و بارانی، 344 کیلوگرم کانال و لوله‌گذاری، احداث سد خاکی آبجر در بخش با یک تشکیل شبکه‌های (N.G.O) در خصوص بسته‌بندی حبوبات، نان سنتی، تابلوفرش، کشت مزارع، الگویی از ارقام اصلاح شده در خصوص گندم، ذرت علوفه‌ای، سیب‌زمینی، احداث آبشخور دام در منطقه رخ و بکارگیری از نیروی باد جهت پمپاژ آب کشت مزراع، الگوی گیاهان دارویی در مناطق مختلف شامل گیاهان اسفرزه، مریم گلی آبی، زوفا، گل مغربی، احداث سد خاکی روستای ساقی، احداث شرکت تعاونی تولیدکنندگان فرش دستباف با تعداد 860 نفر اعضاء و میزان فروش 1300 مترمربع در سال. احداث شبکه تولید فرش تابلویی، رهاسازی زنبور براکن جهت کنترل کرم غوز، مدیریت تلفیقی مبارزه با مگس خربزه.

جهاد کشاورزی شهرستان تربت حیدریهمحصولات زراعینباتات

کارآموزی زراعت و اصلاح نباتات جهاد کشاورزی شهرستان مه‌ولایت (فیض‌آباد)

بخش فیض‌آباد از توابع شهرستان تربت حیدریه در فاصله 55 کیلومتری و در جنوب غربی این شهرستان با مساحتی در حدود 3734 کیلومتر مربع معادل 373400 هکتار با طول جغرافیایی 58 درجه و 50 دقیقه و عرض جغرافیایی 34 درجه و 54 دقیقه و ارتفاع 940 متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است بلندترین نقطه این منطقه با 2300 متر بالاتر از سطح دریا در ارتفاعات ازغند و پست‌ترین

دسته بندی	کشاورزی و زراعت
فرمت فایل	doc
حجم فایل	302 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	16

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

بیوگرافی منطقه فیض‌آباد

بخش فیض‌آباد از توابع شهرستان تربت حیدریه در فاصله 55 کیلومتری و در جنوب غربی این شهرستان با مساحتی در حدود 3734 کیلومتر مربع معادل 373400 هکتار با طول جغرافیایی 58 درجه و 50 دقیقه و عرض جغرافیایی 34 درجه و 54 دقیقه و ارتفاع 940 متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است. بلندترین نقطه این منطقه با 2300 متر بالاتر از سطح دریا در ارتفاعات ازغند و پست‌ترین نقطه با 100 متر بالاتر از سطح دریا در کویر نمک واقع شده است.

منطقه فیض‌آباد مه‌ولایت با دارا بودن سطح زیر کشت 37662 هکتار محصولات زراعی و باغی، 167935 واحد دامی و اشتغال بیش از 90درصد جمعیت منطقه در بخش کشاورزی، دارای رتبه‌های شاخص در تولید محصولات کشاورزی بوده که در حقیقت آن را به یکی از قطب‌های عمده تولیدات کشاورزی استان تبدیل نموده است؛ بطوری که با تولید بیش از 40درصد پسته خراسان با سطح زیر کشت 3500 هکتار بارور، حائز رتبه اول استان و نیز با تولید 24528 تن انار با سطح زیر کشت س1695 هکتار، رتبه دوم استان را به خود اختصاص داده است و همچنین با تولید 28000 تن گندن نسبت به سال قبل، 60درصد رشد داشت است.

استمرار خشکسالی باعث تشدید بحران در منطقه گردیده و این در حالی است که این منطقه واقع در حاشیه کویر متاسفانه محروم از امکانات است. در سال جاری با تمهیدات و برنامه‌ریزی انجام شده، ان‌شاءاله بیش از 193 کیلومتر از انهار سنتی کشاورزان پوشش داده خواهد شد. همچنین با توسعه اجرای سیستم‌های جدید آبیاری تحت فشار که با آموزش‌های ترویجی انجام شده، مورد استقبال باغدارانم منطقه نیز واقع گردیده و در حال حاضر بیش از 550 هکتار از باغات منطقه در دست اقدام بوده که تا کنون دو پروژه افتتاح و مورد استقبال مسوولین و کشاورزان واقع گردیده و در رابطه با عملیات آبخیزداری و کنترل رواناب و نیز تغذیه قنوات بند خاکی ازغند با اعتباری بالغ بر یک میلیارد ریال از 80درصد پیشرفت فیزیکی برخوردار است و در حال حاضر ترمینال ضبط پسته و 2 سالن آموزش فرآوری بهداشتی زعفران احداث شده است.

واحد صنایع و توسعه روستای

نام فعالیت تعداد

صدور جواز تاسیس 12

واحدهای به بهره‌برداری رسیده 9

صدور کارت شناسایی قالیبافی 20

بازدید از کلیه کارگاه‌های قالیبافی 200

واحد نظام‌های بهره‌برداری

نام فعالیت میزان فعالیت

آماده‌سازی (شخم، دیسک، کولر) 600 هکتار

اجرای آبیاری تحت فشار در باغات پسته 225 هکتار

کارکرد کمباین‌ها 2750 هکتار

کانال‌کشی و لوله‌گذاری 40 کیلومتر

تهیه و توزیع انواع کودهای شیمیایی 4500 تن

تهیه و توزیع جعبه تخم نوغان 450 عدد

برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی 500 نفر

واحد امور دامی

توزیع بن غیرنقدی به همکاران در دو نوبت

توزیع مواد غذایی به کلیه همکاران و خانواده‌ها

اعطای وام قرض‌الحسنه معیشتی به همکاران

اعطای وام جعاله

اعطای وام کالاهای بادوام

برگزاری جشن دانش‌ بین همکاران و خانواده‌ها و تقدیر از دانش‌آموزان ممتاز

پرداخت غرامت بیمه‌های تکمیلی به همکاران در طول سال

پرداخت کمک هزینه ازدواج و عیادت از بیماران و خانواده‌های مستمری‌بگیر

گزارش ماموریت ماهانه واحدهای اداره در طول سال

واحد آبخیزداری

نام پروژه مبلغ اعتبار عملیات انجام شده میزان پیشرفت

(هزار ریال) مترمکعب خاک‌ریزی

بند خاکی با قرقی ازغند 620000 63000 100%

بند خاکی خیرآباد 45000 21000 100%

بند خاکی شادمهر 8770 4500 100%

بند خاکی اسکندرآباد 23000 6000 50%

زراعت و اصلاح نباتات جهاد کشاورزیبیوگرافی منطقه فیض‌آبادواحد امور دامی

کارآموزی شیمی کاربردی شرکت آب و فاضلاب روستایی شهرستان گنبد کاووس

کمبود آب در ایران یکی از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیتهای اقتصادی در دهه های آینده به شمار می رود متأسفانه در کشور ما هنوز استفاده مطلوب از آب به شکل یک فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نکرده است، به همین جهت دستیابی به تعادل نسبی در زمینه عرضه و مصرف آب یک اصل اساسی و ضروری است که این مهم جز با ایجاد یک نظام جامع مدیریت آب میسر نیست مجموعه اقدا

دسته بندی	گزارش کارآموزی و کارورزی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	2517 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	49

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

مقدمه

کمبود آب در ایران یکی از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیتهای اقتصادی در دهه های آینده به شمار می رود. متأسفانه در کشور ما هنوز استفاده مطلوب از آب به شکل یک فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نکرده است، به همین جهت دستیابی به تعادل نسبی در زمینه عرضه و مصرف آب یک اصل اساسی و ضروری است که این مهم جز با ایجاد یک نظام جامع مدیریت آب میسر نیست. مجموعه اقداماتی که تاکنون در کشور در ارتباط با تأمین آب کشاورزی، شهری و صنعتی انجام شده، عمدتاً در زمینه مدیریت تولید و عرضه آب بوده است و کمتر توجهی به مدیریت مصرف گردیده است.

در نگرش جدید جهانی، آب کالایی اقتصادی- اجتماعی و به عنوان نیاز اولیه انسان محسوب می شود. هر چند آب یکی از منابع تجدید شونده به شمار می رود، اما مقدار آن محدود است. با توجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی، سرانه منابع تجدید شونده رو به کاهش می باشد.

از آنجایی که اینجانب مدت کوتاه کارآموزی را در امور آب و فاضلاب روستایی شهرستان گنبد کاووس در بخش کنترل کیفی مشغول به فعالیت بوده ام و با توجه به حجم زیاد فعالیتهای انجام شده در آن امور ترجیح دادم گزارش مربوط به فعالیت خود را ترجیحا معطوف به نحوه آزمایشات متعدد انجام گرفته در آزمایشگاه و همچنین عملکرد کلی کنترل کیفی کنم.

استاد محترم آقای احمدی گلسفیدی در گزارشی که ملاحظه می کنید سعی شده است با در نظر گرفتن نحوه عملیات اجرایی و انجام امور مربوطه در امر تصفیه آب و فاضلاب گزارش جامع و کامل ارائه شود ضمناً یک نسخه از این گزارش به تایید مسئولین گرامی آزمایشگاه تصفیه آب و فاضلاب روستایی شهرستان گنبد کاووس آقای مهندس نورتقانی و مهندس توغدری رسیده است که تشکر فراوان از آنها دارم.

با تشکر

فرشته قاری (تابستان 88 )

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : آب و فاضلاب ................................................................................................................. 1

- الگوی مصرف و تلفات آب شهری......................................................................................................4

- عوامل موثر بر کاهش تقاضای آب شهری............................................................................................9

- آب صنعت..........................................................................................................................................12

- فاضلاب چیست..................................................................................................................................14

فصل دوم :آشنایی کلی با مکان کارآموزی

- بخش کنترل کیفی................................................................................................................................15

- ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی.....................................................................................21

فصل سوم : ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته علمی کارآموزی

- آشنایی با تجهیزات آزمایشگاهی...........................................................................................................26

- آزمونهای شیمیایی................................................................................................................................31

- آزمونهای باکتریولوژیک.......................................................................................................................37

فصل چهارم : آزمون آموخته ها و نتایج و پیشنهادات

- محاسبات.............................................................................................................................................42

- نتیجه گیری..........................................................................................................................................45

فصل اول :آب و فاضلاب

در نگرش جدید جهانی، آب کالایی اقتصادی- اجتماعی و به عنوان نیاز اولیه انسان محسوب می شود. هرچند آب یکی از منابع تجدید شونده به شمار می رود، اما مقدارآن محدود است. با توجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی، سرانه منابع تجدید شونده رو به کاهش می باشد.

ایران با متوسط نزولات جوی 260 میلی متر در سال از کشورهای خشک جهان و دارای منابع آب محدود است. عواملی همچون رشد جمعیت، نیاز به غذای بیشتر، ضرورت ارتقای سطح بهداشت و رفاه اجتماعی، توسعه صنعتی و حفاظت اکوسیستمها، تقاضای آب را روز به روز بیشتر می کند. با توجه به رشد جمعیت در ایران، سرانه منابع آب تجدید شونده سالانه که در سال 1335، 7000 مترمکعب بوده، در سال 1375 به 2000 مترمکعب کاهش یافته و پیش بینی می شود که تا سال 1400 به حدود 800 مترمکعب کاهش یابد که پایین تر از مرز کم آبی (1000 مترمکعب) است. با توجه به تقسیم بندی سازمان ملل متحد، در سال مزبور ایران نه تنها شرایط تنش و فشار ناشی از کمبود آب را تجربه خواهدکرد، بلکه وارد شرایط کمیابی شدید آب می گردد [1]. در سالهای خشک، از هم اکنون شاهد کمبود و بحران آب هستیم که می تواند نه تنها خسارات اقتصادی بلکه تنش های اجتماعی- سیاسی و مخاطرات بهداشتی به بار آورد.

1

همانگونه که ذکر شد، متوسط نزولات جوی کشور 260 میلی متر در سال می باشد و این مقدار کم، توزیع مکانی بسیار ناهمگن دارد. به طوری‌که فقط 1% از مساحت ایران بارشی بیش از 1000 میلیمتر دارد، در حالی‌که 28% از سطح کشور، بارش سالیانه کمتر از 100 میلیمتر را دارد. از 415 میلیارد مترمکعب نزولات سالانه در ایران، حدود 70% آن تبخیر می شود. با ورود سالیانه دوازده میلیارد مترمکعب آب ورودی از مرزها به داخل کشور، کل منابع آبی تجدید پذیر کشور 135 میلیارد مترمکعب است که تا سال 1379، 95 میلیارد مترمکعب از این آب استحصال شده است. از این مقدار آب استحصال شده، به ترتیب 93، 5 و 2 درصد در بخشهای کشاورزی، شهری و صنعتی به مصرف رسیده است. علاوه بر محدودیت مقدار منابع آب، هزینه های استحصال آب و محدودیت منابع مالی نیز طرحهای توسعه منابع آب جدید را با مشکل و محدودیت مواجه کرده است.

بانک جهانی در گزارشی از کاهش سرانه آب قابل استحصال و از دست دادن کیفیت آن، استفاده ناکارآمد راندمان پایش مصرف در بخشهای کشاورزی، صنعتی و کشاورزی؛ شوری و زهدار شدن اراضی، وضعیت نامطلوب تعمیرات و نگهداری، محدودیت جبران هزینه ها و نبود هماهنگی بین سازمانهای ذیربط، بعنوان چالشهای پیش رو آب کشور نام برده است [2].

توزیع غیریکنواخت آب در طول مکان و زمان، وجود بیشترین تقاضای آب در زمان وقوع کمترین بارندگی، عدم توازن بین عرضه و تقاضای آب و خصوصاً افزایش تقاضای آب به دلایل ذکر شده و محدودیت منابع آبی و در بعضی مکانها کاهش آن با تنزل کیفیت آب سفره های زیرزمینی به دلیل برداشت بیش از حد مجاز، پیشروی آبهای شور، دفع غیرصحیح فاضلابهای خانگی و پساب های صنعتی، بالابودن هزینه های تأمین آب جدید با رقابت شدید بین گروههای مصرف کننده آب به دلیل کم بودن منابع آبی، استفاده ناکارآمد از آب، اتلاف زیاد آب در بخش کشاورزی و بالابودن آب به حساب نیامده در بخش شهری، و مکانیزم قیمت گذاری ناکارآمد از جمله دیگر مشکلات آبی کشور می باشد که مدیریت منابع آب کشور را پیچیده کرده است.

2

با این مشکلات، یکی از اهداف بلندمدت مدیریت راهبردی آب کشور تعادل برقرار کردن بین تقاضای آب و منابع آب موجود با کمترین هزینه ممکن می باشد [3]. برای پاسخگویی به نیاز روز افزون تقاضای آب در کشور، توسعه منابع آبی جدید شامل بهره برداری بهینه از منابع آبی باقیمانده، استفاده مجدد از فاضلاب، شیرین کردن آب های شور و افزایش ظرفیت تولید منابع موجود، در نظر گرفتن راهبردهای صرفه جویی آب در بخشهای مختلف اقتصادی، و توسعه روشهای مدیریت کارآمد جدید می توان نام برد.

بیش از دو دهه است که جهان پی برده است که در مدیریت منابع آب باید بیشتر به مدیریت تقاضا تا مدیریت عرضه توجه کرد. بدین منظور دانشمندان مدیریت تلفیقی آب را مطرح نموده اند. مدیریت تلفیقی، دو سیاست کلی و یک هدف اصلی دارد. سیاستهای مدیریت تلفیقی عبارتند از: 1) با آب باید به عنوان یک کالای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی برخورد شود و 2) سیاستها و گزینه هایی که مدیریت آب را هدایت می کند باید در چارچوبی یکپارچه تحلیل شود. هدف اصلی مدیریت تلفیقی این است که به واسطه مدیریت تلفیقی آب، توسعه پایدار، کارآمد و عادلانه منابع آب حاصل شود. بنابراین مبانی مدیریت تلفیقی بر پایه ترکیب پذیری مدیریت تأمین با مدیریت تقاضا استوار بوده که جنبه های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را درنظر می گیرد [4].

به طور کلی تمامی اقداماتی که بر کیفیت و کمیت آب ورودی به یک سیستم مصرف مؤثرند، بخشی از مدیریت عرضه می باشد و هرآنچه که بر مصرف و یا اتلاف آب پس از آن مؤثر است مدیریت تقاضا می باشد. به عبارت دیگر مدیریت تقاضای آب به فعالیتهایی اطلاق می شود که کمک می کند تا تقاضای آب کاهش یابد، راندمان مصرف بهبود یافته و از آلوده شدن یا نابودشدن منابع جلوگیری شود [5].

در این مقاله ضمن طرح و بیان اهمیت موضوع مدیریت تقاضا و صرفه جویی آب در بخشهای شهری، کشاورزی و صنعتی به الگوی مصرف و تلفات آب شهری، عوامل مؤثر بر کاهش تقاضای آب شهری و وضعیت مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعت پرداخته شده و سپس به گوشه ای از مطالعات و اقدامات انجام شده در کاهش تلفات در این بخشها اشاره خواهد شد. در انتها روشهایی برای جلوگیری از کاهش مصرف و اسراف آب ارائه می گردد.

3

الگوی مصرف و تلفات آب شهری

در مطالعاتی که توسط سازمان ملل متحد در سنگاپور صورت گرفت، حداقل آب مصرفی هر شهروند برای حفظ بهداشت و سلامت جامعه 99 لیتر در روز تعیین گردیده است [6]. برطبق برنامه سوم توسعه، الگوی مصرف آب هر خانوار 5/22 مترمکعب در ماه تعیین شده که در نتیجه هر نفر بطور متوسط در شبانه روز می تواند 150 لیتر آب مصرف نماید (جدول 1) [7]. متأسفانه باتوجه به رشد بی رویه شهرنشینی در کشور، آمار چند ساله اخیر نیز نشان از مصرف سرانه بطور متوسط 250 تا 300 لیتر در شبانه روز می دهد. در سال 1373 متوسط تقاضای سرانه آب شهری در کشور 242 لیتر نفر روز بدست آمده است [8 و 9]. به عنوان مثال در سال 1379، فقط 47 درصد مشترکان کشور کمتر از الگوی مصرف، آب مصرف کرده و در مجموع 24 درصد آب شرب تولیدی در کشور را به کار بردند. در حالی‌که 11 درصد مشترکان، 24 درصد آب شرب تولیدی را مصرف کردند [10]. با توجه به هزینه های بالای تأمین، انتقال و توزیع آب، افزایش بی رویه مصرف و منابع محدود آب قابل دسترس، شهروندان با بحرانهای جدی جدیدی در آینده روبرو می باشند.

جمعیت شهری کشور از 6 میلیون نفر در سال 1335 به 31 میلیون نفر در سال 1370 و در حال حاضر به بیش از 46 میلیون نفر رسیده است. مصارف آب شهری در سال 1372 نسبت به سال 1362، 5/1 برابر شده است. در جدول 2 میزان رشد جمعیت، برداشت آب و سرانه مصرف آب شهری در طی سالهای 1345 تا 1375 برای شهر تهران به عنوان نمونه ارائه شده است [11، 12، 13 و 14].

شیمی کاربردیآب صنعتفاضلاب چیست